Spis treści

• Sprawozdanie roczne
• Wyniki finansowe
• Ład korporacyjny

Informacja dodatkowa do skonsolidowanego sprawozdania finansowego – spis treści

34. Instrumenty finansowe i zasady zarządzania ryzykiem finansowym

34.1. Instrumenty finansowe według kategorii (wartość księgowa)

31 grudnia 2013

Dane w milionach złotych

Klasy instrumentów finansowych	Kategorie instrumentów finansowych
	Noty	Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności	Pożyczki i należności	Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	Instrumenty finansowe zabezpieczające	Aktywa i zobowiązania wyłączone z zakresu MSR 39	Razem
Razem aktywa finansowe		51	223	-	6 687	-	-	84	-	7 045
Akcje i udziały nienotowane	14, 22	51	-	-	-	-	-	-	-	51
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	19	-	-	-	3 669	-	-	-	-	3 669
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	35	-	223	-	-	-	-	84	-	307
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	23	-	-	-	2 827	-	-	-	-	2 827
Inne aktywa finansowe	14, 15, 22	-	-	-	191	-	-	-	-	191
Razem zobowiązania finansowe		-	-	-	-	77	10 216	47	157	10 497
Kredyty i pożyczki	26	-	-	-	-	-	1 619	-	-	1 619
Dłużne papiery wartościowe	26	-	-	-	-	-	5 885	-	-	5 885
Leasing finansowy	26	-	-	-	-	-	-	-	157	157
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	31, 32	-	-	-	-	-	2 712	-	-	2 712
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	35	-	-	-	-	77	-	47	-	124

31 grudnia 2012

Dane w milionach złotych

Klasy instrumentów finansowych	Kategorie instrumentów finansowych
	Noty	Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności	Pożyczki i należności	Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	Instrumenty finansowe zabezpieczające	Aktywa i zobowiązania wyłączone z zakresu MSR 39	Razem
Razem aktywa finansowe		48	89	-	6 921	-	-	16	-	7 074
Akcje i udziały nienotowane	14, 22	48	-	-	-	-	-	-	-	48
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	19	-	-	-	4 849	-	-	-	-	4 849
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	35	-	89	-	-	-	-	16	-	105
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	23	-	-	-	1 948	-	-	-	-	1 948
Inne aktywa finansowe	14, 15, 22	-	-	-	124	-	-	-	-	124
Razem zobowiązania finansowe		-	-	-	-	317	12 157	76	183	12 733
Kredyty i pożyczki	26	-	-	-	-	-	1 429	-	-	1 429
Dłużne papiery wartościowe	26	-	-	-	-	-	8 599	-	-	8 599
Leasing finansowy	26	-	-	-	-	-	-	-	183	183
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	31, 32	-	-	-	-	-	2 129	-	-	2 129
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	35	-	-	-	-	317	-	76	-	393

34.2. Hierarchia wartości godziwej

Dane w milionach złotych

	31 grudnia 2013			31 grudnia 2012
Klasy instrumentów finansowych	poziom 1	poziom 2	poziom 3	poziom 1	poziom 2	poziom 3
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	-	307	-	-	105	-
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	-	124	-	-	393	-

34.3. Wartość godziwa instrumentów finansowych

Dane w milionach złotych

Klasy instrumentów finansowych	31 grudnia 2013		31 grudnia 2012
	Wartość księgowa	Wartość godziwa	Wartość księgowa	Wartość godziwa
Razem aktywa finansowe	7 045	6 994	7 074	7 026
Akcje i udziały nienotowane*	51		48	-
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	3 669	3 669	4 849	4 849
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	307	307	105	105
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	2 827	2 827	1 948	1 948
Pozostałe aktywa finansowe	191	191	124	124
Razem zobowiązania finansowe	10 497	10 497	12 733	12 733
Kredyty i pożyczki	1 619	1 619	1 429	1 429
Dłużne papiery wartościowe	5 885	5 885	8 599	8 599
Leasing finansowy	157	157	183	183
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług	2 712	2 712	2 129	2 129
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych	124	124	393	393

* Wycena według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości.

34.4. Pozycje przychodów i kosztów, zysków i strat dotyczące aktywów i zobowiązań finansowych ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu z całkowitych dochodów

Dane w milionach złotych

	Okres od 1 stycznia 2013 do 31 grudnia 2013	Okres od 1 stycznia 2012 do 31 grudnia 2012
Razem wpływ na zysk/(stratę) netto, w tym:	(152)	(206)
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	(4)	(4)
Utrata wartości ujęta w wyniku finansowym za okres sprawozdawczy	(4)	(4)
Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy	362	87
Pożyczki i należności, w tym:	191	86
Odsetki od lokat	56	63
Odsetki od należności	58	43
Odsetki od udzielonych pożyczek	9	3
Odpisy aktualizujące należności	70	(21)
Odpisy aktualizujące pożyczki	(2)	(1)
Wycena walutowa pożyczek udzielonych w walucie	-	(1)
Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	(412)	(175)
Pochodne instrumenty finansowe	(282)	(195)
Aktywa i zobowiązania wyłączone z zakresu MSR 39	(7)	(5)
Razem wpływ na inne całkowite dochody netto, w tym:	72	(250)
Pochodne instrumenty finansowe	72	(250)
Razem wpływ na całkowite dochody	(80)	(456)

 

34.5. Cele i zasady zarządzania ryzykiem finansowym

Grupa prowadząc swoją działalność gospodarczą narażona jest na ryzyko finansowe, a w szczególności na następujące rodzaje tego ryzyka:

• ryzyko kredytowe,
• ryzyko rynkowe w tym:
  • ryzyko walutowe,
  • ryzyko stóp procentowych,
  • ryzyko cen towarów.
• ryzyko płynności.

W celu efektywnego zarządzania ryzykiem finansowym, w Jednostce Dominującej realizowana jest „Polityka zarządzania ryzykiem finansowym w PGNiG S.A.” (Polityka) określająca podział kompetencji i zadań pomiędzy poszczególne jednostki organizacyjne Spółki w procesie zarządzania i kontroli ryzyka finansowego. Za przestrzeganie „Polityki zarządzania ryzykiem finansowym w PGNiG S.A.” oraz jej okresową aktualizację odpowiada Komitet Ryzyka, który przedstawia propozycje zasad oraz na bieżąco ocenia, czy Polityka dotycząca ryzyka jest realizowana, jak również wprowadza niezbędne jej modyfikacje.

Ryzyko kredytowe

Przez ryzyko kredytowe Grupa rozumie prawdopodobieństwo nieterminowego lub całkowitego braku wywiązania się kontrahenta firmy ze zobowiązań. Ryzyko kredytowe wynikające z niemożności wypełnienia przez strony trzecie warunków umowy dotyczących instrumentów finansowych Grupy jest zasadniczo ograniczone do ewentualnych kwot, o które zobowiązania stron trzecich przewyższają zobowiązania Grupy. Grupa stosuje zasadę zawierania transakcji dotyczących instrumentów finansowych z wieloma podmiotami charakteryzującymi się wysoką zdolnością kredytową. Przy wyborze partnerów finansowych, Grupa kieruje się przede wszystkim ich standingiem finansowym zweryfikowanym przez agencje ratingowe, a także udziałem w rynku oraz posiadaną reputacją.

Grupa Kapitałowa PGNiG posiada ekspozycję na ryzyko kredytowe z tytułu:

• należności handlowych,
• transakcji lokacyjnych,
• udzielonych gwarancji finansowych,
• zawartych transakcji zabezpieczających.

Poniżej zostały przedstawione maksymalne wartości ekspozycji na ryzyko kredytowe dla poszczególnych klas instrumentów finansowych.

Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe

Dane w milionach złotych

	31 grudnia 2013	31 grudnia 2012
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	2 827	1 948
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	3 669	4 849
Pożyczki i pozostałe aktywa finansowe	191	124
Wartość dodatnia pochodnych instrumentów finansowych	307	105
Razem	6 994	7 026

Na największe wartościowo ryzyko kredytowe narażone są należności. Większość kwoty należności dotyczy należności z tytułu sprzedanego paliwa gazowego oraz usług sieciowych, które uzyskiwane są przez PGNiG S.A.
W celu zminimalizowania ryzyka niespłacalności wierzytelności z tytułu sprzedanego paliwa gazowego wprowadzane są jednolite zasady zawierania umów kompleksowych sprzedaży paliwa gazowego, mające na celu zabezpieczenie należności handlowych z tego tytułu.
Przed zawarciem umów sprzedaży o znacznej wartości przeprowadzana jest weryfikacja i analiza sytuacji finansowej przyszłego odbiorcy na podstawie ogólnie dostępnych informacji finansowych spółki (sprawdzenie przyszłego odbiorcy w Rejestrach Dłużników) w celu określenia jego wiarygodności finansowej. W przypadku ujawnienia wpisów w rejestrze dłużników, PGNiG S.A. żąda specjalnych warunków zabezpieczenia umowy.
Jednostka Dominująca przeprowadza bieżące analizy w zakresie wykonywania przez odbiorców warunków umów w obszarze rozliczeń finansowych. Większość zawartych umów zobowiązuje odbiorców do dokonywania przedpłat w terminach określonych w umowach. Na koniec okresu rozliczeniowego, określonego w umowach, odbiorcy są zobowiązani dokonać zapłaty za faktycznie odebrane paliwo gazowe w terminach przewidzianych w umowach. Standardowo jest to termin 14 dni od daty wystawienia faktury. Stosowane są również inne terminy płatności.
PGNiG S.A. prowadzi monitoring i ocenę standingu finansowego odbiorców pobierających paliwo gazowe powyżej 1 mln m³ na rok na podstawie dokumentów finansowych spółki w określonym cyklu (raz na 3 miesiące i raz na 1 rok). Ocena ta ma pokazać kondycję finansową odbiorcy, jak również określić prawdopodobieństwo bankructwa.

PGNiG S.A. stosuje poniższy katalog zabezpieczeń należytego wykonania umowy:

• hipoteka (zwykła, kaucyjna),
• gwarancja bankowa,
• kaucja,
• zastaw zwykły i rejestrowy,
• gwarancja ubezpieczeniowa,
• weksel in blanco,
• oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji na podstawie art. 777 k.p.c.,
• cesja wierzytelności na umowach długoterminowych,
• depozyt pieniężny na rachunku wskazanym przez PGNiG S.A.,
• rating,
• poręczenie.

W odniesieniu do nowo zawieranych umów wybór formy zabezpieczenia uzgadniany jest pomiędzy PGNiG S.A., a odbiorcą. W ramach obligatoryjnego procesu dostosowania zawartych umów do wymogów prawa energetycznego, z niektórymi odbiorcami podejmowane są negocjacje zmierzające do ustanowienia lub wzmocnienia zabezpieczenia wykonania umowy.
Stan należności od odbiorców jest monitorowany na bieżąco, zgodnie z funkcjonującymi w Jednostce Dominującej wewnętrznymi procedurami. W przypadku stwierdzenia braku wpływu zapłaty w umownym terminie, podejmowane są stosowne czynności windykacyjne.
Wszystkie czynności windykacyjne są podejmowane w oparciu o procedury „Przedsądowej windykacji należności od Klientów biznesowych” oraz „Windykacji sądowej należności od Klientów biznesowych”, a także „Wytycznych w sprawie spisywania i umarzania należności PGNiG S.A.”.
W trakcie czynności windykacyjnych podejmowane są czynności zmierzające do oceny poziomu zagrożenia braku spłaty należności przez odbiorcę i jego przyczyn. W tym względzie stosowane są standardowe sekwencje czynności windykacyjnych, tj: wezwanie do zapłaty, rozmowa telefoniczna z odbiorcą, zawiadomienie oraz wstrzymanie dostaw paliwa gazowego wraz z wypowiedzeniem umowy oraz zagrożenie wstrzymaniem dostaw paliwa gazowego na podstawie art. 6b ust 1 pkt 2 Ustawy Prawo Energetyczne. W ostateczności sprawy kierowane są na drogę postępowania sądowego i egzekucyjnego, natomiast odbiorca zgłaszany jest do wpisu do rejestru dłużników prowadzonego przez Krajowy Rejestr Długów Biura Informacji Gospodarczej S.A. we Wrocławiu.
Opóźnienia w uregulowaniu płatności skutkują naliczeniem odsetek ustawowych.
W przypadku, gdy odbiorca znajduje się przejściowo w trudnej sytuacji finansowej, zgodnie z procedurą windykacji przedsądowej, na jego wniosek zawierane są porozumienia o ratalnej spłacie zadłużenia lub prolongacie terminu płatności oraz dodatkowo negocjowane są ustanowienia lub wzmocnienia zabezpieczenia wykonania umowy.
Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość należności przeterminowanych ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Grupy, w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości wynosiła 418 milionów złotych (594 miliony złotych na koniec 2012 roku).

Analiza wiekowa należności przeterminowanych na dzień bilansowy, w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości

Dane w milionach złotych

Okres, jaki upłynął od terminu spłaty	31 grudnia 2013	31 grudnia 2012
do 1 miesiąca	324	508
od 1 do 3 miesięcy	67	64
od 3 miesięcy do 1 roku	20	16
od 1 roku do 5 lat	5	6
powyżej 5 lat	2	-
Razem należności netto przeterminowane	418	594

Grupa identyfikuje, mierzy i minimalizuje własną ekspozycję kredytową na poszczególne banki, z którymi zawiera transakcje lokacyjne. Efekt redukcji ekspozycji kredytowej został osiągnięty przez dywersyfikację portfela kontrahentów (w szczególności dotyczy to banków), z którymi zawierane są transakcje lokacyjne. Ponadto, w przypadku Jednostki Dominującej, ze wszystkimi bankami, w których lokowane są środki finansowe, podpisane zostały Umowy Ramowe, szczegółowo regulujące warunki zawierania i rozliczania wszelkich transakcji finansowych.
Grupa wycenia ryzyko kredytowe z tego tytułu poprzez ciągłą weryfikację kondycji finansowej banków, odzwierciedlającej się w zmianach ratingu finansowego przyznawanego przez agencje ratingowe Fitch, Standards&Poor’s i Moody’s.
Znaczące i długoterminowe nadwyżki płynnych środków pieniężnych w 2013 roku Grupa lokowała w instrumenty wolne od ryzyka kredytowego o dużym stopniu płynności, w szczególności w bony skarbowe i obligacje emitowane przez Skarb Państwa.
Ryzyko kredytowe z tytułu udzielonych gwarancji, na które narażona jest Grupa Kapitałowa, zasadniczo ogranicza się do ryzyka „default’u” banku, który na zlecenie Grupy udzielił gwarancję innym podmiotom zewnętrznym. Jednakże banki, którym Grupa zleca wystawianie gwarancji, są instytucjami o uznanej renomie i wysokim ratingu, zatem prawdopodobieństwo wystąpienia defaultu i ryzyko z tym związane jest znikome. Podobnie jak w przypadku ryzyka związanego z transakcjami lokacyjnymi, ryzyko z tego tytułu jest wyceniane przez bieżącą weryfikację kondycji finansowej banków wystawiających gwarancje.
Ekspozycja na ryzyko kredytowe z tytułu zawartych pochodnych instrumentów finansowych jest równa wartości księgowej netto dodatniej wyceny według wartości godziwej. Podobnie jak w przypadku transakcji lokacyjnych, pochodne transakcje finansowe są zawierane z bankami o uznanej renomie i wysokim standingu finansowym. Ponadto, ze współpracującymi bankami zawarte są Umowy Ramowe lub umowy ISDA regulujące szczegółowe zasady współpracy i określające kwoty progowe na maksymalną ekspozycję z tytułu wartości godziwej zawartych instrumentów pochodnych.
Ekspozycja na ryzyko kredytowe z tytułu udzielonych pożyczek wynika z pożyczek udzielonych przez Jednostkę Dominującą spółkom z Grupy Kapitałowej PGNiG: zależnym niekonsolidowanym metodą pełną, współzależnym i stowarzyszonym. Udzielanie pożyczek tym spółkom odbywa się na podstawie procedury wewnętrznej „Zasady udzielania pożyczek przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. spółkom z Grupy Kapitałowej oraz z udziałem kapitałowym PGNiG S.A.”, regulującej szczegółowo proces zawierania umów pożyczkowych oraz ich monitorowania, przez co minimalizuje się ekspozycję Grupy na ryzyko kredytowe z tego tytułu. Pożyczki są udzielane jedynie po spełnieniu przez wnioskujące spółki szeregu warunków i ustanowieniu zabezpieczeń.
Dzięki opisanym wyżej działaniom, Grupa nie przewiduje poniesienia istotnych strat z tytułu ryzyka kredytowego.

Ryzyko rynkowe

Przez ryzyko rynkowe Grupa rozumie prawdopodobieństwo niekorzystnego wpływu zmiany warunków na rynkach finansowych i towarowych na wartość ekonomiczną lub wynik finansowy Grupy.
W celu efektywnego zarządzania ryzykiem rynkowym, w Grupie Kapitałowej PGNiG realizowana jest „Polityka zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie Kapitałowej PGNiG” (Polityka). Polityką tą zostały objęte spółki zależne, w których zidentyfikowano istotne ryzyka rynkowe.
W celu realizacji Polityki wdrożono dwa modele zarządzania ryzykiem rynkowym, w których centrum kompetencyjnym i wsparcia dla całej Grupy jest PGNiG SA:

• model scentralizowany, w którym większość czynności na rzecz Spółek łącznie z realizacją transakcji wykonuje PGNiG S.A. oraz
• model skoordynowany, w którym Spółki zależne realizują czynności same, natomiast PGNiG S.A. wspiera, koordynuje i nadzoruje ten proces.

Za przestrzeganie Polityki oraz jej okresową aktualizację odpowiada Grupowy Komitet Ryzyka Finansowego, który przedstawia propozycje zasad, na bieżąco ocenia, czy Polityka dotycząca ryzyka jest realizowana oraz wprowadza niezbędne jej modyfikacje.
Podstawowym zadaniem w procesie zarządzania ryzykiem rynkowym jest identyfikacja, pomiar, monitorowanie i ograniczanie podstawowych źródeł ryzyka, do których zalicza się:

• ryzyko walutowe,
• ryzyko stopy procentowej,
• ryzyko cen towarów (np. gaz, ropa naftowa).

Ryzyko walutowe

Przez ryzyko walutowe Grupa rozumie prawdopodobieństwo niekorzystnego wpływu zmiany kursów walutowych na wynik finansowy Grupy.
Zobowiązania handlowe z tytułu długoterminowych kontraktów handlowych na zakupy paliwa gazowego denominowane są w USD i EUR. Stopień narażenia na ryzyko walutowe dla Grupy jest znaczny i został przedstawiony w punkcie „Analiza wrażliwości”.
Głównym celem podejmowanych przez Grupę działań zabezpieczających przed ryzykiem walutowym jest ochrona przed wahaniami kursów wymiany, które towarzyszą realizowanym w obcych walutach płatnościom, które w większości stanowią płatności za dostawy paliwa gazowego. Do zabezpieczenia swoich zobowiązań Grupa wykorzystuje opcje call, symateryczne strategie opcyjnie, transakcje forward oraz transakcje forward rozliczane do średniej.

Ryzyko stopy procentowej

Przez ryzyko stopy procentowej Grupa rozumie prawdopodobieństwo niekorzystnego wpływu zmiany stóp procentowych na wynik finansowy Grupy.
Głównym źródłem ryzyka stopy procentowej w Grupie są zobowiązania finansowe. Szczegółowe informacje dotyczące zobowiązań finansowych, wraz z zastosowaną stopą procentową znajdują się w nocie 26.
Jednostka Dominująca wycenia ryzyko rynkowe (walutowe i stopy procentowej) monitorując wartość VAR (value at risk, czyli wartość zagrożona). VAR oznacza, że maksymalna strata z tytułu zmiany wartości rynkowej (godziwej) z określonym prawdopodobieństwem (np. 99%) nie będzie większa niż ta wartość w okresie kolejnych n dni roboczych. VAR szacowany jest metodą wariancji – kowariancji. Do zabezpieczenia łącznego ryzyka walutowego i stopy procentowej Spółka wykorzystuje transakcje CCIRS (Cross Currency Interest Rate Swaps) oraz IRS (Interest Rate Swap).

Ryzyko towarowe

Przez ryzyko towarowe Grupa rozumie prawdopodobieństwo niekorzystnego wpływu zmiany cen towarów na wynik finansowy Grupy.
Ryzyko cenowe w Grupie związane głównie z kontraktami na dostawy paliwa gazowego jest znaczące. Czynnikiem ryzyka jest zmienność cen gazu i produktów ropopochodnych na światowych giełdach paliwowych. W niektórych kontraktach formuła wyliczenia ceny zakupu paliwa gazowego ogranicza zmienność poprzez zastosowanie średnioważonych cen z poprzednich miesięcy.
Ryzyko cen towarów jest także związane z obrotem energią elektryczną, prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia energii oraz uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla. Handel energią elektrycznej odbywa się na rynku regulowanym w Polsce – zarówno giełdowym jak i pozagiełdowym. Grupa aktywnie zarządza ekspozycją na ryzyko cenowe wykorzystując do tego wdrożone miary VaR. Pomiar wartości VaR oraz wprowadzenie limitów na wartość VaR mają na celu ograniczenie potencjalnych strat związanych z podejmowaniem ryzyka cenowego przez Spółkę.
Grupa w 2013 roku szczegółowo identyfikowała i zabezpieczała ten rodzaj ryzyka. Do zabezpieczenia cen towarów Grupa wykorzystywała opcje azjatyckie call z rozliczeniem europejskim, symateryczne strategie opcyjne risk reversal oraz swapy towarowe.
Dodatkowo, prawo energetyczne dopuszcza możliwość wnioskowania o zmianę taryfy w przypadku wzrostu kosztu pozyskania gazu w okresie kwartału o więcej niż 5%.

Ryzyko płynności

Głównym zadaniem w procesie zarządzania ryzykiem płynności jest bieżąca kontrola i planowanie poziomu płynności. Poziom płynności jest kontrolowany poprzez przygotowywanie prognozy przepływów pieniężnych obejmującej okres co najmniej 12 miesięcy i aktualizowanej co miesiąc. Realizacja planowanych przepływów jest cyklicznie weryfikowana i obejmuje m.in. analizę niezrealizowanych przepływów pieniężnych, ich przyczyny i skutki. Zagrożenia związanego z ryzykiem płynności nie należy wyłącznie utożsamiać z ryzykiem utraty płynności przez Grupę. Równie istotnym zagrożeniem może być strukturalna nadpłynność, która niekorzystnie wpływa na rentowność prowadzonej przez Grupę działalności.
Grupa Kapitałowa na bieżąco kontroluje i planuje poziom płynności finansowej. Zabezpieczając się przed ryzykiem płynności, Grupa na dzień 31 grudnia 2013 roku realizowała następujące programy emisji dłużnych papierów wartościowych:

• zawarta w dniu 10 czerwca 2010 roku przez Jednostkę Dominującą Umowa programu emisji obligacji, w ramach którego Spółka może emitować obligacje dyskontowe lub kuponowe z terminem zapadalności od jednego do dwunastu miesięcy na łączną kwotę 7 000 milionów złotych. Pierwotnie umowa podpisana była z sześcioma bankami (Bank Pekao S.A., ING Bank Śląski S.A., PKOBP S.A., Bank Handlowy w Warszawie S.A., Societe Generale S.A., BNP Paribas S.A. Oddział w Polsce), natomiast na mocy postanowień aneksu do umowy z dnia 25 listopada 2011 roku do programu dołączyły: BRE Bank S.A. (aktualnie mBank S.A.), Bank Zachodni WBK S.A. oraz Nordea Bank Polska S.A. Na dzień 31 grudnia 2013 roku nie wystąpiło zadłużenie z tytułu Umowy;
• Podpisana w dniu 25 sierpnia 2011 roku, przez Jednostkę Dominującą ze spółką zależną PGNiG Finance AB oraz z bankami Societe Generale S.A., BNP Paribas S.A. oraz Unicredit Bank AG, dokumentacja Programu emisji średnioterminowych euroobligacji, w ramach której PGNiG Finance AB może emitować obligacje z terminem zapadalności do dziesięciu lat do kwoty 1 200 milionów euro. Emisja pierwszej transzy euroobligacji, o wartości 500 milionów euro z 5-letnim okresem zapadalności, przeprowadzona przez PGNiG Finance AB nastąpiła 10 lutego 2012 roku. Zadłużenie z tytułu emisji euroobligacji na 31 grudnia 2013 roku wynosiło 2 074 miliony złotych (według średniego kursu NBP z dnia 31 grudnia 2013 roku);
• Podpisany w dniu 22 maja 2012 roku przez Jednostkę Dominującą z Bankiem Pekao S.A. oraz ING Bankiem Śląskim S.A. Program emisji obligacji do kwoty 4 500 milionów złotych. W dniu 30 lipca 2012 roku wyemitowane pięcioletnie obligacje zadebiutowały na rynku Catalyst, w alternatywnym systemie obrotu BondSpot. W okresie objętym niniejszym sprawozdaniem finansowym miało miejsce pięć emisji krótkoterminowych obligacji z terminami zapadalności od 1 do 12 miesięcy. Na dzień 31 grudnia 2013 roku zadłużenie z tytułu tego Programu wynosiło 3 457 milionów złotych;
• Program emisji obligacji, podpisany w dniu 4 lipca 2012 roku przez PGNiG TERMIKA S.A.
  z bankami: ING Bank Śląski S.A., PKO Bank Polski S.A., Nordea Bank Polska S.A. oraz Bank Zachodni WBK S.A. W ramach Programu spółka może emitować obligacje kuponowe lub dyskontowe do łącznej kwoty 1 500 milionów złotych. Program emisji obligacji obowiązuje do dnia 29 grudnia 2017 roku. Zadłużenie spółki PGNiG TERMIKA S.A. z tytułu emisji obligacji na dzień 31 grudnia 2013 roku wynosiło 300 milionów złotych i wynika z krótkoterminowych obligacji wyemitowanych w 2013 roku.

Wszelkie nadwyżki środków finansowych Grupa Kapitałowa lokuje przede wszystkim w papiery dłużne emitowane przez Skarb Państwa oraz deponuje w bankach o uznanej renomie.
W Jednostce Dominującej ryzyko płynności jest znacząco ograniczone przez stosowanie „Procedury zarządzania płynnością w PGNiG S.A.”. Procedura została wdrożona do zastosowania przez wszystkie komórki organizacyjne Spółki i usystematyzowała działania zapewniające prawidłowe zarządzanie jej płynnością finansową, poprzez: realizację płatności, prognozowanie przepływów pieniężnych, optymalne zarządzanie wolnymi środkami pieniężnymi, pozyskanie i restrukturyzację finansowania działalności bieżącej i przedsięwzięć inwestycyjnych, zabezpieczenie ryzyka chwilowej utraty płynności wskutek niespodziewanych zakłóceń oraz obsługę zawartych umów kredytowych.
Wycena ryzyka płynności oparta jest o bieżącą i szczegółową kontrolę przepływów pieniężnych, uwzględniającą prawdopodobieństwo terminu realizacji danych przepływów oraz planowaną pozycję gotówkową netto.
W poniższych tabelach została zaprezentowana analiza wymagalności zobowiązań finansowych.

Analiza wymagalności zobowiązań finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	Zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów, pożyczek i obligacji	Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego	Zobowiązania handlowe	Razem
do 1 roku	2 207	53	2 654	4 914
od 1 roku do 5 lat	3 227	115	54	3 396
powyżej 5 lat	2 087	-	4	2 091
Razem	7 521	168	2 712	10 401

31 grudnia 2012	Zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów, pożyczek i obligacji	Zobowiązania z tytułu leasingu finansowego	Zobowiązania handlowe	Razem
do 1 roku	4 685	48	2 076	6 809
od 1 roku do 5 lat	3 339	129	47	3 515
powyżej 5 lat	2 030	14	6	2 050
Razem	10 054	191	2 129	12 374

Kwoty zaprezentowane w tabelach powyżej są przedstawione w wartościach brutto (niezdyskontowanych).
W bieżącym okresie oraz w okresie porównawczym Grupa terminowo spłacała zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów i pożyczek. Nie wystąpiły również żadne przypadki naruszeń umowy, które mogłyby skutkować przyspieszeniem terminu wymagalności zobowiązań.

Analiza wymagalności pochodnych instrumentów finansowych

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	Wartość księgowa*	Kontraktowe przepływy pieniężne, w tym:	do 1 roku	od 1 roku do 5 lat	powyżej 5 lat
Transakcje zamiany stóp procentowych (IRS) oraz transakcje forward zawarte w celu zabezpieczenia ryzyka	145	(48)	(10)	(38)	-
– wpływy	-	10 390	5 032	5 358	-
– wypływy	-	(10 438)	(5 042)	(5 396)	-
Transakcje forward	(31)	(28)	(28)	-	-
– wpływy	-	1 354	1 352	2	-
– wypływy	-	(1 382)	(1 380)	(2)	-
Transakcje futures	1	(1)	(1)	-	-
- wpływy	-	16	16	-	-
- wypływy	-	(17)	(17)	-	-
Opcje walutowe**	12	-	-	-	-
– wpływy	-	-	-	-	-
– wypływy	-	-	-	-	-
Opcje towarowe**	40	-	-	-	-
– wpływy	-	-	-	-	-
– wypływy	-	-	-	-	-
Swapy towarowe	16	-	-	-	-
- wpływy	-	-	-	-	-
- wypływy	-	-	-	-	-
Razem	183	(77)	(39)	(38)	-

31 grudnia 2012	Wartość księgowa*	Kontraktowe przepływy pieniężne, w tym:	do 1 roku	od 1 roku do 5 lat	powyżej 5 lat
Transakcje zamiany stóp procentowych (IRS) oraz transakcje forward zawarte w celu zabezpieczenia ryzyka	(232)	(482)	(24)	(458)	-
– wpływy	-	5 700	262	5 438	-
– wypływy	-	(6 182)	(286)	(5 896)	-
Transakcje forward	(76)	(48)	(48)		-
– wpływy	-	1 722	1 715	7	-
– wypływy	-	(1 770)	(1 763)	(7)	-
Opcje walutowe**	5	1	1	-	-
– wpływy	-	1	1	-	-
– wypływy	-	-	-	-	-
Opcje towarowe**	15	-	-	-	-
– wpływy	-	-	-	-	-
– wypływy	-	-	-	-	-
Razem	(288)	(529)	(71)	(458)	-

Pobierz plik Excel

* Wartość księgowa netto (pozytywna wycena z aktywów minus ujemna wycena z aktywów) prezentuje wartość godziwą, czyli płatności z tytułu transakcji swap zdyskontowane, natomiast przepływy pieniężne są przedstawione bez dyskontowania.
** Wykazana wartość księgowa opcji walutowych i towarowych uwzględnia zapłacone premie od opcji, natomiast ze względu na uwarunkowanie wystąpienia przepływu pieniężnego w zależności od poziomu kursów walutowych lub cen towarów w momencie realizacji opcji na rynku, nie przedstawiono przepływów.

Grupa Kapitałowa nie zidentyfikowała innych istotnych ryzyk w bieżącej działalności.

Analiza wrażliwości

Do ustalenia racjonalnego zakresu zmian, jakie mogą wystąpić na poszczególnych czynnikach ryzyka walutowego oraz stopy procentowej Grupa wykorzystała poziom zmienności (volatility) rynkowej (implikowanej) dla okresu półrocznego i przyjęła na koniec 2013 roku średnią wartość zmiany na poziomie 10% dla analizy wrażliwości kursów walut (na koniec 2012 roku przyjęto zmienność na poziomie 15%), +100 bp dla stóp procentowych (na koniec 2012 roku przyjęto również +100 bp) oraz 15% dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych (na 31 grudnia 2012 roku było to 25%). Okres półroczny odpowiada częstotliwości, z jaką Grupa ujawnia wrażliwość instrumentów finansowych w sprawozdaniach.
Przeprowadzona analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2013 roku wskazuje, że zysk netto byłby o 329 milionów złotych niższy gdyby kurs EUR, USD, NOK, oraz pozostałych walut umocnił się o 10% w stosunku do złotówki przy wszystkich innych zmiennych na stałym poziomie (spadek zysku o 262 miliony złotych z powodu umocnienia NOK, spadek o 58 milionów złotych z powodu umocnienia USD, spadek o 11 milionów złotych z powodu umocnienia EUR oraz wzrost o 2 miliony złotych z powodu umocnienia pozostałych walut).
Największy wpływ na analizę wrażliwości ma wzrost wyceny ujemnej instrumentów pochodnych typu CCIRS zabezpieczających pożyczkę udzieloną spółce PGNiG Upstream International AS, która w sprawozdaniu skonsolidowanym jest wyeliminowana.
W przypadku gdyby pożyczka została ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej (tak jak w sprawozdaniu jednostkowym Jednostki Dominującej) przepływy wynikające z pożyczki i transakcji zabezpieczających wzajemnie by się kompensowały, dlatego też zmiany w dodatniej (ujemnej) wycenie pożyczki kompensowane byłyby ujemnymi (dodatnimi) zmianami wyceny transakcji CCIRS. Łącznie, pozycje te byłyby niewrażliwe na zmiany kursu walutowego i stopy procentowej.
Niższy zysk byłby przede wszystkim rezultatem wzrostu ujemnej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych (ujemna wartość godziwa transakcji swap w NOK).
Ujemny wpływ instrumentów finansowych w walucie NOK na zysk netto zostałby w dużym stopniu wzmocniony przez wzrost wyceny kredytu w walucie USD zaciągniętego przez spółkę zależną PGNiG Upstream International AS i osłabiony przez wzrost wyceny aktywów w tej walucie Wzrost ujemnych różnic kursowych z wyceny euroobligacji w walucie EUR zostałby skompensowany przez wzrost dodatniej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych dla EUR.
Zysk netto na dzień 31 grudnia 2013 roku byłby o 325 milionówzłotych wyższy, gdyby kurs EUR, USD, NOK oraz pozostałych walut osłabił się o 10% w stosunku do złotego przy wszystkich innych zmiennych na stałym poziomie (wzrost o 263 miliony złotych z powodu osłabienia NOK, wzrost o 62 miliony złotych z powodu osłabienia USD, wzrost o 2 miliony złotych z powodu osłabienia się EUR oraz spadek o 2 miliony złotych z powodu osłabienia pozostałych walut). Dodatni wynik byłby przede wszystkim rezultatem wzrostu dodatniej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych (dodatnia wartość godziwa transakcji swap w NOK). Wzrost dodatnich różnic kursowych z wyceny euroobligacji w walucie EUR zostałby skompensowany przez wzrost ujemnej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych dla EUR. Z kolei spadek wyceny kredytu w walucie USD zaciągniętego przez spółkę zależną PGNiG Upstream International AS wpłynąłaby na wynik pozytywnie, co jednak zostałoby w części skompensowane przez spadek wycenianych w tej samej walucie aktywów z tytułu należności.
Przeprowadzona analiza wrażliwości na ryzyko walutowe na dzień 31 grudnia 2012 roku wskazuje, że zysk netto byłby o 423 miliony złotych niższy gdyby kurs EUR, USD, NOK, oraz pozostałych walut umocnił się o 15% w stosunku do złotówki przy wszystkich innych zmiennych na stałym poziomie (spadek zysku o 416 milionów złotych z powodu umocnienia NOK, spadek o 13 milionów złotych z powodu umocnienia USD przy jednoczesnym wzroście o 5 milionów złotych z powodu umocnienia EUR oraz wzrost o 1 milion złotych z powodu umocnienia pozostałych walut).
Największy wpływ na analizę wrażliwości ma wzrost wyceny ujemnej instrumentów pochodnych typu CCIRS zabezpieczających pożyczkę udzieloną spółce PGNiG Upstream International AS, która w sprawozdaniu skonsolidowanym jest wyeliminowana.
W przypadku gdyby pożyczka została ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej (tak jak w sprawozdaniu jednostkowym Jednostki Dominującej), przepływy wynikające z pożyczki i transakcji zabezpieczających wzajemnie by się kompensowały, dlatego też zmiany w dodatniej (ujemnej) wycenie pożyczki kompensowane byłyby ujemnymi (dodatnimi) zmianami wyceny transakcji CCIRS. Łącznie, pozycje te byłyby niewrażliwe na zmiany kursu walutowego i stopy procentowej.
Niższy zysk byłby przede wszystkim rezultatem wzrostu ujemnej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych (ujemna wartość godziwa transakcji swap w NOK).
Ujemny wpływ instrumentów finansowych w walucie NOK na zysk netto zostałby w dużym stopniu wzmocniony przez wzrost wyceny kredytu w walucie USD zaciągniętego przez spółkę zależną PGNiG Upstream International AS i osłabiony przez wzrost wyceny aktywów w tej walucie. Wzrost ujemnych różnic kursowych z wyceny euroobligacji w walucie EUR zostałby skompensowany przez wzrost dodatniej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych dla EUR.
Zysk netto na dzień 31 grudnia 2012 roku byłby o 421 milionów złotych wyższy gdyby kurs EUR, USD, NOK oraz pozostałych walut osłabił się o 15% w stosunku do złotego przy wszystkich innych zmiennych na stałym poziomie (wzrost o 415 milionów złotych z powodu osłabienia NOK, wzrost
o 15 milionów złotych z powodu osłabienia USD, przy jednoczesnym spadku zysku netto o 8 milionów złotych z powodu osłabienia się EUR oraz o 1 milion złotych z powodu osłabienia pozostałych walut). Dodatni wynik byłby przede wszystkim rezultatem wzrostu dodatniej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych (dodatnia wartość godziwa transakcji swap w NOK). Wzrost dodatnich różnic kursowych z wyceny euroobligacji w walucie EUR zostałby skompensowany przez wzrost ujemnej części wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych dla EUR. Z kolei spadek wyceny kredytu w walucie USD zaciągniętego przez spółkę zależną PGNiG Upstream International AS wpłynąłby na wynik pozytywnie, co jednak zostałoby w części skompensowane przez spadek wycenianych w tej samej walucie aktywów z tytułu należności.
Poniżej zostały przedstawione szczegółowe zestawienia analizy wrażliwości instrumentów finansowych w walucie w Grupie na zmiany kursów walutowych, odpowiednio dla 2013 i 2012 roku.

Analiza wrażliwości instrumentów finansowych w walutach obcych odnoszonych w rachunek zysków i strat na zmiany kursów walut

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	Wartość księgowa	Ryzyko walutowe
	Zmiany kursu o:	0,10				-0,10
		EUR	USD	NOK	pozostałe waluty	EUR	USD	NOK	pozostałe waluty
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży*	9	-	-	-	-	-	-	-	-
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	317	13	14	1	3	(13)	(14)	(1)	(3)
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych**	267	230	15	-	-	-	-	329	-
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	995	20	66	11	2	(20)	(66)	(11)	(2)
Wpływ na aktywa finansowe przed opodatkowaniem		263	95	12	5	(33)	(80)	317	(5)
Podatek 19%		(50)	(18)	(2)	(1)	6	15	(60)	1
Wpływ na aktywa finansowe po opodatkowaniu		213	77	10	4	(27)	(65)	257	(4)
razem waluty		304				161
Zobowiązania finansowe
Kredyty, pożyczki i papiery dłużne (w tym leasing finansowy)	3 449	230	115	-	-	(230)	(115)	-	-
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz inne zobowiązania	1 088	47	52	7	3	(47)	(52)	(7)	(3)
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych**	124	-	-	329		241	10	-	-
Wpływ na zobowiązania finansowe przed opodatkowaniem		277	167	336	3	(36)	(157)	(7)	(3)
Podatek 19%		(53)	(32)	(64)	(1)	7	30	1	1
Wpływ na zobowiązania finansowe po opodatkowaniu		224	135	272	2	(29)	(127)	(6)	(2)
razem waluty		633				(164)
Razem zwiększenie/zmniejszenie		(11)	(58)	(262)	2	2	62	263	(2)
Razem waluty		(329)				325
Kursy walutowe na dzień bilansowy i ich zmiana:
kurs EUR/PLN	4,1472	0,0000	4,5619	4,5619	4,5619	0,0000	3,7325	3,7325	3,7325
kurs USD/PLN	3,0120	3,3132	0,0000	3,3132	3,3132	2,7108	0,0000	2,7108	2,7108
kurs NOK/PLN	0,4953	0,5448	0,5448	0,0000	0,5448	0,4458	0,4458	0,0000	0,4458

31 grudnia 2012	Wartość księgowa	Ryzyko walutowe
	Zmiany kursu o:	0,15				-0,15
		EUR	USD	NOK	pozostałe waluty	EUR	USD	NOK	pozostałe waluty
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży*	3	-	-	-	-	-	-	-	-
Inne aktywa finansowe	1	-	-	-	-	-	-	-	-
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności	1 248	35	148	2	3	(35)	(148)	(2)	(3)
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych**	90	357	5	-	-	-	-	507	-
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	337	19	23	6	2	(19)	(23)	(6)	(2)
Wpływ na aktywa finansowe przed opodatkowaniem		411	176	8	5	(54)	(171)	499	(5)
Podatek 19%		(78)	(34)	(2)	(1)	10	33	(95)	1
Wpływ na aktywa finansowe po opodatkowaniu		333	142	6	4	(44)	(138)	404	(4)
razem waluty		485				218
Zobowiązania finansowe
Kredyty, pożyczki i papiery dłużne (w tym leasing finansowy)	3 406	324	186	-	1	(324)	(186)	-	(1)
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz inne zobowiązania	677	81	5	14	2	(81)	(5)	(14)	(2)
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych**	393	-	-	507	-	361	2	-	-
Wpływ na zobowiązania finansowe przed opodatkowaniem		405	191	521	3	(44)	(189)	(14)	(3)
Podatek 19%		(77)	(36)	(99)		8	36	3
Wpływ na zobowiązania finansowe po opodatkowaniu		328	155	422	3	(36)	(153)	(11)	(3)
razem waluty		908				(203)
Razem zwiększenie/zmniejszenie		5	(13)	(416)	1	(8)	15	415	(1)
Razem waluty		(423)				421
Kursy walutowe na dzień bilansowy i ich zmiana:
kurs EUR/PLN	4,0882	0,0000	4,7014	4,7014	4,7014	0,0000	3,4750	3,4750	3,4750
kurs USD/PLN	3,0996	3,5645	0,0000	3,5645	3,5645	2,6347	0,0000	2,6347	2,6347
kurs NOK/PLN	0,5552	0,6385	0,6385	0,0000	0,6385	0,4719	0,4719	0,0000	0,4719

Pobierz plik Excel

* Udziały i akcje prezentowane w wartościach historycznych. W związku z tym, zmiana kursów walut nie będzie miała wpływu na wycenę tych aktywów i na wynik okresu.
** W przypadku pochodnych instrumentów finansowych w tabeli został przedstawiony jedynie wpływ zmiany kursów na rachunek zysków i strat. W związku ze stosowaniem rachunkowości zabezpieczeń, część zmiany pochodnych instrumentów finansowych za pośrednictwem innych całkowitych dochodów wpływa na kapitał własny. Wpływ zmiany kursów walut na tą część pochodnych instrumentów finansowych został zaprezentowany w odrębnej tabeli na kolejnych stronach sprawozdania.

Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych odnoszonych na kapitał własny na zmiany kursów walut

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	10%		-10%
	dla EUR	dla USD	dla EUR	dla USD
Wpływ na kapitały przed opodatkowaniem	106	241	(38)	(196)
Podatek 19%	(20)	(46)	7	37
Wpływ na aktywa/zobowiązania finansowe po opodatkowaniu	86	195	(31)	(159)
Razem waluty	281		(190)

31 grudnia 2012	15%		-15%
	dla EUR	dla USD	dla EUR	dla USD
Wpływ na kapitały przed opodatkowaniem	143	72	(59)	(57)
Podatek 19%	(27)	(14)	11	11
Wpływ na aktywa/zobowiązania finansowe po opodatkowaniu	116	58	(48)	(46)
Razem waluty	174		(94)

Analiza wrażliwości instrumentów pochodnych na zmiany kursów walut odnoszonych na kapitał własny zaprezentowana w powyższej tabeli wskazuje, że wzrost kursu USD oraz EUR o 10% spowodowałby zwiększenie kapitału własnego za pośrednictwem innych całkowitych dochodów. W przypadku spadku kursu USD oraz EUR o 10% wystąpiłaby sytuacja odwrotna tj. nastąpiłoby zmniejszenie kapitału własnego. Wynika to z wyceny instrumentów pochodnych, które Grupa wykorzystuje do zabezpieczania się przed wzrostem zobowiązań i wydatków z tytułu zakupów paliwa gazowego w walucie USD oraz EUR. Wycena ta w części skutecznej odnoszona jest na kapitał własny.
Grupa zbadała wrażliwość pochodnych instrumentów finansowych również dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych. Dla analizy wrażliwości za 2013 rok przyjęto 15% zmienność dla tego typu instrumentów (na 31 grudnia 2012 roku było to 25%).
W poniższych tabelach została zaprezentowana analiza wrażliwości dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych na zmiany cen dla 2013 i 2012 roku.

Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych odnoszonych w rachunek zysków i strat na zmiany cen towarów

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	Wartość księgowa	Ryzyko cenowe
	Zmiany ceny  o:	15%					-15%
		Gasoil	Fueloil	Title Transfer Facility	Energia elektryczna	Gaz TGE	Gasoil	Fueloil	Title Transfer Facility	Energia elektryczna	Gaz TGE
Aktywa finansowe
Aktywa z tytułu pochodnych instrumentów finansowych dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych	40	-	3	-	1	-	-	-	-	-	21
Wpływ na aktywa finansowe przed opodatkowaniem		-	3	-	1	-	-	-	-	-	21
Podatek 19%		-	(1)	-	-	-	-	-	-	-	(4)
Wpływ na aktywa finansowe po opodatkowaniu		-	2	-	1	-	-	-	-	-	17
razem towary						3					17
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych	-	2	-	19	-	21	5	4	22	1	-
Wpływ na zobowiązania finansowe przed opodatkowaniem		2	-	19	-	21	5	4	22	1	-
Podatek 19%		-	-	(4)	-	(4)	(1)	(1)	(4)	-	-
Wpływ na zobowiązania finansowe po opodatkowaniu		2	-	15	-	17	4	3	18	1	-
razem towary						34					26
Razem zwiększenie/zmniejszenie		(2)	2	(15)	1	(17)	(4)	(3)	(18)	(1)	17
razem towary						(31)					(9)

31 grudnia 2012	Wartość księgowa	Ryzyko cenowe
	Zmian ceny o:	25%		-25%
		Gasoil	Fueloil	Gasoil	Fueloil
Aktywa finansowe
Aktywa z tytułu instrumentów pochodnych dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych	15	15	2	-	-
Wpływ na aktywa finansowe przed opodatkowaniem		15	2	-	-
Podatek 19%		(3)	-	-	-
Wpływ na aktywa finansowe po opodatkowaniu		12	2	-	-
razem towary		14		-
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania z tytułu instrumentów pochodnych dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych	-	-	-	(3)	(2)
Wpływ na zobowiązania finansowe przed opodatkowaniem		-	-	(3)	(2)
Podatek 19%		-	-	1	-
Wpływ na zobowiązania finansowe po opodatkowaniu		-	-	(2)	(2)
razem towary		-		(4)
Razem zwiększenie/zmniejszenie		12	2	2	2
razem towary		14		4

W powyższych tabelach został przedstawiony jedynie wpływ zmiany cen na rachunek zysków i strat. Część zmiany pochodnych instrumentów finansowych dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych wpływa bezpośrednio na kapitały.
Wpływ zmian pochodnych instrumentów finansowych dla towarowych transakcji na surowcach energetycznych odnoszonych na kapitał własny został zaprezentowany w poniższej tabeli.

Analiza wrażliwości pochodnych instrumentów finansowych odnoszonych na kapitał własny na zmiany cen towarów

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	Zmiany ceny  o:	15%			-15%
		Gasoil	Fueloil	Title Transfer Facility	Gasoil	Fueloil	Title Transfer Facility
Wpływ na kapitały przed opodatkowaniem		73	62	411	(22)	(28)	(193)
Podatek 19%		(14)	(12)	(78)	4	5	37
Wpływ na aktywa/zobowiązania finansowe po opodatkowaniu		59	50	333	(18)	(23)	(156)

31 grudnia 2012	Zmian ceny o:	25%		-25%
		Gasoil	Fueloil	Gasoil	Fueloil
Wpływ na kapitały przed opodatkowaniem		53	20	(16)	(3)
Podatek 19%		(10)	(4)	3	1
Wpływ na aktywa/zobowiązania finansowe po opodatkowaniu		43	16	(13)	(2)

Analiza wrażliwości instrumentów pochodnych na zmiany cen towarów odnoszonych na kapitał własny, zaprezentowana w powyższej tabeli, pokazuje, że wzrost cen towarów o 15% (25% na koniec 2012 roku) spowodowałby zwiększenie kapitału własnego za pośrednictwem innych całkowitych dochodów. W przypadku spadku cen o 15% (25% na koniec 2012 roku) wystąpiłaby sytuacja odwrotna tj. nastąpiłoby zmniejszenie kapitału własnego. Wynika to z faktu zabezpieczania się przez Grupę przed wzrostem cen surowców energetycznych przy wykorzystaniu instrumentów pochodnych, których wycena w części skutecznej odnoszona jest na kapitał własny.
Grupa zbadała wrażliwość instrumentów finansowych z tytułu zaciągniętych kredytów i wyemitowanych obligacji oraz zobowiązań leasingowych o zmiennej stopie, przyjmując zmianę stopy procentowej o -/+100 bp (punktów bazowych) dla 2013 roku (na koniec 2012 roku zmienność była ustalona również na -/+100 bp).
Na dzień 31 grudnia 2013 roku wrażliwość zobowiązań kredytowych i wyemitowanych obligacji oraz zobowiązań leasingowych (opartych o zmienną stopę procentową) na zmianę stóp procentowych o -/+100 bp wyniosła -/+77 milionów złotych (na koniec 2012 roku wyniosła -/+102 miliony złotych). Natomiast wrażliwość udzielonych pożyczek na zmianę stóp procentowych o -/+100 bp dla 2013 roku wyniosła -/+2 miliony złotych (na koniec 2012 roku wyniosła -/+1 milion złotych).

Analiza wrażliwości instrumentów finansowych na zmiany stopy procentowej

Dane w milionach złotych

31 grudnia 2013	Wartość księgowa	Zmiany o:
		+100 bp	-100 bp
Udzielone pożyczki	185	2	(2)
Otrzymane kredyty i pożyczki	1 619	16	(16)
Wyemitowane obligacje	5 885	59	(59)
Zobowiązania leasingowe	157	2	(2)
Razem zobowiązania	7 661	77	(77)

31 grudnia 2012	Wartość księgowa	Zmiany o:
		+100 bp	-100 bp
Udzielone pożyczki	117	1	(1)
Otrzymane kredyty i pożyczki	1 429	14	(14)
Wyemitowane obligacje	8 599	86	(86)
Zobowiązania leasingowe	183	2	(2)
Razem zobowiązania	10 211	102	(102)

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA KRS 0000059492, NIP 525-000-80-28, kapitał zakładowy 5 900 000 000 zł – opłacony w całości Centrala Spółki ul. M. Kasprzaka 25, 01-224 Warszawa tel.: +48 22 589 45 55, faks: +48 22 691 82 73