6.1.1. Rzeczowe aktywa trwałe i związane z nimi rezerwy
Zasady rachunkowości
Rzeczowe aktywa trwałe
Najistotniejsze pozycje rzeczowych aktywów trwałych stanowią budynki i budowle oraz urządzenia techniczne i maszyny związane przede wszystkim z poszukiwaniem i wydobyciem gazu ziemnego i ropy naftowej oraz obrotem, magazynowaniem i dystrybucją gazu. Poza tym Grupa posiada również środki transportu oraz grunty. W ramach środków trwałych w budowie Grupa wykazuje głównie aktywowane koszty prac związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż gazu ziemnego i ropy naftowej do momentu rozpoczęcia eksploatacji lub odpisania (szczegółowa polityka rachunkowości przedstawiona została w akapicie Nakłady na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze).
Do rzeczowych aktywów trwałych Grupa zalicza również istotne części zamienne oraz awaryjne wyposażenie, jeżeli Grupa oczekuje, że będą one wykorzystywane przez czas dłuższy niż jeden rok i możliwe jest ich przypisanie do poszczególnych pozycji rzeczowych aktywów trwałych.
Pozycje rzeczowych aktywów trwałych wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonego o umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości (odpisy z tytułu utraty wartości ujmuje się zgodnie z polityką przedstawioną w nocie 6.1.3.).
Wartość początkowa wytworzonych gazociągów lub magazynów gazu (kategoria Budynki i budowle) obejmuje również wartość gazu, która służy do ich pierwszego napełnienia. Ilość gazu niezbędna do pierwszego napełnienia gazociągu lub komory magazynowej odpowiada ilości niezbędnej do wytworzenia minimalnego ciśnienia pracy gazociągu lub magazynu.
Do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pozycji rzeczowych aktywów trwałych zalicza się koszty finansowania zewnętrznego.
Koszty bieżącego utrzymania rzeczowych aktywów trwałych, remontów i konserwacji ujmowane są w wyniku finansowym w momencie poniesienia. W przypadku rozszczelnienia gazociągu, koszty jego ponownego napełnienia lub uzupełnienia utraconego paliwa są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zostały poniesione.
Metody i okresy amortyzacji są następujące:
Pasek przewijania znajduje się pod tabelą
Kategoria | Metoda amortyzacji | Przyjęte okresy użytkowania | Średni pozostały okres użytkowania |
---|---|---|---|
Budynki i budowle | Liniowa | 1 – 50 lat | 29 |
Urządzenia techniczne i maszyny | Liniowa | 1 – 41 lat | 15 |
Środki transportu | Liniowa | 1 – 35 lat | 13 |
Pozostałe rzeczowe aktywa trwałe | Liniowa | 1 – 35 lat | 13 |
Zasoby na norweskim szelfie kontynentalnym | Według jednostki produkcji* | powyżej 10 lat | powyżej 10 lat |
Grunty | kategoria nie podlega amortyzacji | ||
Środki trwałe w budowie | kategoria nie podlega amortyzacji |
*Wielkości wyprodukowanych i sprzedanych produktów są silnie skorelowane, a kontrakty regulujące sprzedaż węglowodorów z norweskiego szelfu kontynentalnego nie pozwalają na znaczne rozbieżności pomiędzy ilością wyprodukowanych a sprzedanych produktów, stąd zastosowana metoda amortyzacji.
Nakłady na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze
Koszty związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż gazu ziemnego i ropy naftowej obejmują prace geologiczne wykonywane w celu odkrycia i udokumentowania złoża i rozliczane są przy zastosowaniu metody sukcesu geologicznego.
Prace polegające na rozpoznaniu złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej (kopalin) mogą zostać podjęte po uzyskaniu przez Grupę:
- koncesji na rozpoznanie złóż kopalin,
- koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złóż kopalin,
- podpisaniu umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego.
Kosztem koncesji na rozpoznanie gazu ziemnego i/lub ropy naftowej oraz kosztem przedłużenia takiej koncesji jest opłata za działalność określoną w koncesji. Koszty koncesji na rozpoznanie złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej Grupa ujmuje jako wartości niematerialne.
Wydatki z tytułu badań sejsmicznych są kapitalizowanie w wartości aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych.
Nakłady na poszczególne odwierty początkowo podlegają aktywowaniu w pozycji Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych. Gdy prace poszukiwawcze zakończą się stwierdzeniem sukcesu, czyli odkryciem złoża o zasobach dostępnych do eksploatacji, Grupa przeprowadza analizę rejonów i obiektów pod względem ekonomicznej opłacalności eksploatacji. W przypadku, gdy w efekcie rozpoznania złoża podjęto decyzję o jego eksploatacji, w momencie jej rozpoczęcia, Grupa przeklasyfikowuje środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych do rzeczowych aktywów trwałych.
Gdy prace poszukiwawcze zakończą się efektem negatywnym lub po ich zakończeniu, w efekcie analizy rejonów i obiektów pod względem ekonomicznej opłacalności eksploatacji, jednostka Grupy nie wystąpiła o przyznanie koncesji na rozpoznanie złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej, aktywowane nakłady na wykonane odwierty przeprowadzone w ramach prac poszukiwawczych są odpisywane w całości w koszty w rachunek zysków i strat, w okresie, w którym podjęto decyzję o zakończeniu prac poszukiwawczych. W ciężar rachunku zysków i strat odpisywane są również skapitalizowane wydatki na badania sejsmiczne powiązane z danym obiektem.
Grupa tworzy rezerwy na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i magazynowych (nota 6.1.1.1.). Wartość zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartość początkową kosztów odwiertów ujętych w ramach aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych oraz rzeczowych aktywów trwałych i w przypadku rzeczowych aktywów trwałych jest amortyzowana w okresie ich ekonomicznego użytkowania.
Istotne szacunki
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych oparto na ocenie służb technicznych, odpowiedzialnych za ich eksploatację. Szacunkom takim towarzyszy niepewność co do przyszłych warunków prowadzenia działalności gospodarczej, zmian technologicznych i konkurencji na rynku, które skutkować mogą inną oceną ekonomicznej przydatności składników i pozostałego okresu ich użyteczności, co w rezultacie może istotnie wpłynąć na wartość rzeczowych aktywów trwałych oraz koszty amortyzacji w przyszłości.
Grupa corocznie dokonuje weryfikacji okresów użytkowania składników rzeczowych aktywów trwałych. W wyniku ostatniej weryfikacji (na dzień 31 grudnia 2016 roku) wartość amortyzacji zmniejszyła się o ok. 118 mln zł.
Pasek przewijania znajduje się pod tabelą
2016 | 2015 | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Wartość brutto | Umorzenie i odpis z tytułu utraty wartości | Wartość netto | Wartość brutto | Umorzenie i odpis z tytułu utraty wartości | Wartość netto | |
Grunty | 93 | (13) | 80 | 78 | (11) | 67 |
Budynki i budowle | 32 351 | (14 217) | 18 134 | 30 570 | (12 515) | 18 055 |
Urządzenia techniczne i maszyny | 16 188 | (7 587) | 8 601 | 14 552 | (6 034) | 8 518 |
Środki transportu i pozostałe | 2 817 | (1 678) | 1 139 | 2 704 | (1 523) | 1 181 |
Razem środki trwałe | 51 449 | (23 495) | 27 954 | 47 904 | (20 083) | 27 821 |
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych | 3 761 | (1 609) | 2 152 | 3 637 | (1 400) | 2 237 |
Środki trwałe w budowie pozostałe | 3 099 | (56) | 3 043 | 2 961 | (52) | 2 909 |
Razem rzeczowe aktywa trwałe | 58 309 | (25 160) | 33 149 | 54 502 | (21 535) | 32 967 |
Grupa posiada zobowiązania pozabilansowe z tytułu podpisanych umów na nabycie rzeczowych aktywów trwałych, które nie zostały jeszcze ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Pasek przewijania znajduje się pod tabelą
2016 | 2015 | |
---|---|---|
Zobowiązania wynikające z podpisanych umów nabycia rzeczowych aktywów trwałych | 6 683 | 6 532 |
Część zrealizowana na dzień bilansowy | (2 289) | (2 767) |
Zobowiązania wynikające z umów, do realizacji po dniu bilansowym | 4 394 | 3 765 |
Informacje na temat rzeczowych aktywów trwałych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań z tytułu zadłużenia przedstawiono w nocie 5.2.
Pasek przewijania znajduje się pod tabelą
Grunty | Budynki i budowle | Urządzenia techniczne i maszyny | Środki transportu i pozostałe | Razem środki trwałe | Środki trwałe w budowie | Razem rzeczowe aktywa trwałe | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych | Pozostałe | ||||||||
Wartość brutto na 1 stycznia 2015 |
78 | 28 536 | 13 467 | 2 583 | 44 664 | 3 183 | 4 405 | 52 252 | |
Umorzenie skumulowane | – | (10 334) | (4 632) | (1 352) | (16 318) | – | – | (16 318) | |
Odpisy z tytułu utraty wartości | (7) | (1 030) | (233) | (20) | (1 290) | (1 035) | (81) | (2 406) | |
Wartość netto na 1 stycznia 2015 |
71 | 17 172 | 8 602 | 1 211 | 27 056 | 2 148 | 4 324 | 33 528 | |
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych | – | 6 | (199) | – | (193) | 38 | (38) | (193) | |
Nabycie | – | – | – | – | – | 769 | 2 385 | 3 154 | |
Zbycie | (1) | (14) | (2) | (3) | (20) | – | – | (20) | |
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów | – | 36 | – | – | 36 | 24 | 72 | 132 | Nota 6.1.1.1. |
Przeniesienie ze środków trwałych w budowie | 1 | 2 200 | 1 425 | 192 | 3 818 | (300) | (3 682) | (164) | |
Przeniesienie pomiędzy grupami oraz pomiędzy pozycjami sprawozdania z sytuacji finansowej | – | (48) | 20 | – | (28) | 186 | (186) | (28) | |
Amortyzacja | – | (1 111) | (1 268) | (214) | (2 593) | – | – | (2 593) | |
Odpis z tytułu utraty wartości | (4) | (148) | (44) | (4) | (200) | (365) | 29 | (536) | |
Aktywowane odsetki | – | – | – | – | – | 16 | 46 | 62 | |
Likwidacja | – | (36) | (12) | (1) | (49) | – | – | (49) | |
Odpisanie środków trwałych w budowie bez efektów gospodarczych | – | – | – | – | – | (283) | (2) | (285) | |
Pozostałe zmiany | – | (2) | (4) | – | (6) | 4 | (39) | (41) | |
Wartość brutto na 31 grudnia 2015 |
78 | 30 570 | 14 552 | 2 704 | 47 904 | 3 637 | 2 961 | 54 502 | |
Umorzenie skumulowane | – | (11 337) | (5 757) | (1 499) | (18 593) | – | – | (18 593) | |
Odpisy z tytułu utraty wartości | (11) | (1 178) | (277) | (24) | (1 490) | (1 400) | (52) | (2 942) | |
Wartość netto na 31 grudnia 2015 |
67 | 18 055 | 8 518 | 1 181 | 27 821 | 2 237 | 2 909 | 32 967 |
Pasek przewijania znajduje się pod tabelą
Grunty | Budynki i budowle | Urządzenia techniczne i maszyny | Środki transportu i pozostałe | Razem środki trwałe | Środki trwałe w budowie | Razem rzeczowe aktywa trwałe | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych | Pozostałe | ||||||||
Wartość brutto na 31 grudnia 2015 |
78 | 30 570 | 14 552 | 2 704 | 47 904 | 3 637 | 2 961 | 54 502 | |
Umorzenie skumulowane | – | (11 337) | (5 757) | (1 499) | (18 593) | – | – | (18 593) | |
Odpisy z tytułu utraty wartości | (11) | (1 178) | (277) | (24) | (1 490) | (1 400) | (52) | (2 942) | |
Wartość netto na 31 grudnia 2015 |
67 | 18 055 | 8 518 | 1 181 | 27 821 | 2 237 | 2 909 | 32 967 | |
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych | – | (1) | 269 | – | 268 | 36 | 80 | 384 | |
Nabycie | – | – | – | – | – | 675 | 2 243 | 2 918 | |
Zbycie | – | (2) | – | (2) | (4) | – | – | (4) | |
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów | – | (19) | – | – | (19) | 14 | 67 | 62 | Nota 6.1.1.1. |
Przeniesienie ze środków trwałych w budowie | 2 | 1 617 | 904 | 198 | 2 721 | (286) | (2 490) | (55) | |
Przeniesienie pomiędzy grupami oraz pomiędzy pozycjami sprawozdania z sytuacji finansowej | – | (55) | 14 | 1 | (40) | (11) | 11 | (40) | |
Amortyzacja | – | (1 116) | (1 080) | (212) | (2 408) | – | – | (2 408) | |
Odpis z tytułu utraty wartości | (2) | (458) | (124) | (19) | (603) | (209) | (4) | (816) | |
Zmiany w Grupie | 14 | 154 | 148 | 4 | 320 | – | 192 | 512 | |
Aktywowane odsetki | – | – | – | – | – | 16 | 45 | 61 | |
Likwidacja | – | (36) | (30) | (7) | (73) | – | – | (73) | |
Odpisanie środków trwałych w budowie bez efektów gospodarczych | – | – | – | – | – | (318) | (3) | (321) | |
Pozostałe zmiany | (1) | (5) | (18) | (5) | (29) | (2) | (7) | (38) | |
Wartość brutto na 31 grudnia 2016 |
93 | 32 351 | 16 188 | 2 817 | 51 449 | 3 761 | 3 099 | 58 309 | |
Umorzenie skumulowane | – | (12 581) | (7 186) | (1 635) | (21 402) | – | – | (21 402) | |
Odpisy z tytułu utraty wartości | (13) | (1 636) | (401) | (43) | (2 093) | (1 609) | (56) | (3 758) | |
Wartość netto na 31 grudnia 2016 |
80 | 18 134 | 8 601 | 1 139 | 27 954 | 2 152 | 3 043 | 33 149 |