POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 2 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Członkowie Zarządu PGNiG S.A.
Prezes Zarządu
Paweł Majewski
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Artur Cieślik
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Robert Perkowski
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Arkadiusz Sekściński
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Przemysław Wacławski
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Magdalena Zegarska
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych
Główny Księgowy
Violetta Jasińska-Jaśkowiak
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Warszawa, 23 marca 2021 roku
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 3 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Spis Treści
Sprawozdania podstawowe ................................................................................................................................................................. 4
1. Informacje ogólne .......................................................................................................................................................................... 8
1.1 Informacje ogólne o działalności Spółki ................................................................................................................................... 8
1.2 Podstawa sporządzenia sprawozdania .................................................................................................................................... 8
1.3 Wpływ nowych standardów ...................................................................................................................................................... 9
2. Noty objaśniające do rachunku zysków i strat ............................................................................................................................. 12
2.1 Dane segmentowe ................................................................................................................................................................. 12
2.2 Przychody ze sprzedaży ........................................................................................................................................................ 15
2.3 Koszty operacyjne .................................................................................................................................................................. 17
2.4 Pozostałe przychody i koszty operacyjne ............................................................................................................................... 19
2.5 Przychody i koszty finansowe ................................................................................................................................................ 19
3. Noty objaśniające dotyczące opodatkowania .............................................................................................................................. 20
3.1 Podatek dochodowy ............................................................................................................................................................... 20
3.2 Odroczony podatek dochodowy ............................................................................................................................................. 21
4. Zadłużenie i zarządzanie kapitałem ............................................................................................................................................. 22
4.1 Zadłużenie netto ..................................................................................................................................................................... 22
4.2 Zobowiązanie z tytułu zadłużenia ........................................................................................................................................... 23
4.3 Wspólne zarządzanie środkami pieniężnymi (cash pooling) .................................................................................................. 25
4.4 Kapitał własny i polityka zarządzania kapitałem ..................................................................................................................... 27
4.5 Dywidendy wypłacone ............................................................................................................................................................ 27
4.6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty ......................................................................................................................................... 28
5. Noty objaśniające do aktywów i pozostałych zobowiązań ........................................................................................................... 29
5.1 Aktywa trwałe niefinansowe ................................................................................................................................................... 29
5.2 Kapitał obrotowy ..................................................................................................................................................................... 37
5.3 Noty objaśniające dotyczące pozostałych aktywów ............................................................................................................... 42
5.4 Noty objaśniające dotyczące rezerw i zobowiązań ................................................................................................................ 44
6. Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym ........................................................................................................ 48
6.1 Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym .................................................................................................. 48
6.2 Pochodne instrumenty finansowe .......................................................................................................................................... 50
6.3 Zarządzanie ryzykiem finansowym ........................................................................................................................................ 56
7. Inwestycje w jednostki powiązane oraz transakcje ze stronami powiązanymi ............................................................................. 60
7.1 Udziały i akcje ........................................................................................................................................................................ 60
7.2 Utrata wartości udziałów i akcji .............................................................................................................................................. 60
7.3 Szczegółowe informacje dotyczące jednostek zależnych, wspólnych przedsięwzięć oraz jednostek stowarzyszonych ........ 61
7.4 Udzielone pożyczki ................................................................................................................................................................ 61
8. Pozostałe noty objaśniające ........................................................................................................................................................ 67
8.1 Aktywa i zobowiązania warunkowe ........................................................................................................................................ 67
8.2 Wspólne działania .................................................................................................................................................................. 67
8.3 Wybrane dane finansowe spółki ujawniane zgodnie z art. 44 ust. 2 Ustawy prawo energetyczne......................................... 67
8.4 Wynagrodzenie firmy audytorskiej za obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego Spółki oraz inne usługi 68
8.5 Inne istotne informacje ........................................................................................................................................................... 69
8.6 Zdarzenia po dacie bilansu .................................................................................................................................................... 69
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 4 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Sprawozdania podstawowe
2020
2019
16 390
17 649
4 847
4 966
Nota 2.2.
21 237
22 615
Nota 2.3.
(10 431)
(15 400)
Nota 2.3.
4 915
-
Nota 2.3.
(2 470)
(1 958)
Nota 2.3.
(806)
(724)
(919)
(941)
Nota 2.3.
(1 107)
(1 153)
Nota 2.3.
(819)
(856)
(411)
(317)
Nota 2.4.
(69)
(557)
12
12
Nota 2.3.
(1 226)
(419)
455
1 344
Nota 2.5.
38
105
216
235
Nota 2.5.
(79)
(76)
-
18
(46)
61
8 490
1 989
Nota 3.1.1.
(1 581)
(241)
6 909
1 748
5 778
5 778
1,20
0,30
* W bieżącym roku Spółka dokonała zmiany prezentacji „Przychodów ze sprzedaży” dokonując klasyfikacji uzyskiwanych przychodów do dwóch kategorii
tj. „Przychodów ze sprzedaży gazu ziemnego” oraz „Przychodów ze sprzedaży pozostałych”. W konsekwencji zmiany gaz propan butan oraz hel zostały przeniesione
z pozycji „Przychody ze sprzedaży gazu ziemnego” (poprzednio „Przychody ze sprzedaży gazu”) do pozycji „Przychody ze sprzedaży pozostałe”. Dane porównawcze za
okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały skorygowane o 216 milionów złotych. Więcej na ten temat w nocie 2.2.
2020
2019
6 909
1 748
(1 217)
919
231
(175)
(986)
744
(28)
(16)
5
3
(23)
(13)
(1 009)
731
5 900
2 479
** Inną zmianą prezentacji dokonaną przez Spółkę w bieżącym okresie była zmiana wartości podatku odroczonego prezentowanego w jednostkowym sprawozdaniu ze
zmian w kapitale własnym względem danych zaprezentowanych za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku. Zmiana polega na przesunięciu podatku odroczonego
dotyczącego rachunkowości zabezpieczeń odnoszonej na zapasy, dotychczas prezentowanego w jednostkowym sprawozdaniu z całkowitych dochodów, bezpośrednio
do jednostkowego sprawozdania ze zmian w kapitale własnym do pozycji „Zmiana kapitałów odniesiona na zapasy”. W wyniku tej modyfikacji pozycja „Zmiana kapitałów
odniesiona na zapasy” prezentowana jest w wartości netto tj. łącznie z podatkiem odroczonym. Dane porównawcze za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały
skorygowane o 19 milionów złotych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 5 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
6 909
1 748
819
856
(620)
(1 483)
1 253
344
552
(194)
(1 649)
(145)
1 582
241
Nota 5.2.4.
548
622
9 394
1 989
(765)
(851)
(291)
(264)
(2 754)
(3 193)
(76)
(34)
(8)
(447)
(400)
-
(29)
(34)
651
844
182
42
178
158
455
1 344
63
46
-
7
-
126
(2 794)
(2 256)
-
3 000
2
1
(520)
(636)
(3 000)
-
-
(2 290)
(58)
(116)
(15)
(11)
(3 591)
(52)
3 009
(319)
4 525
4 844
Nota 4.6.
7 534
4 525
946
284
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 6 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
Nota 5.1.1.
11 766
12 423
Nota 5.1.3.
123
149
Nota 3.2.
155
-
Nota 7.1.
10 288
10 285
127
234
Nota 7.4.
7 496
5 363
Nota 5.3.2.
394
-
Nota 5.3.1.
388
431
30 737
28 885
Nota 5.2.1.
2 070
3 230
Nota 5.2.2.
1 778
1 886
Nota 4.3.
1 248
2 501
1 014
1 834
Nota 7.4.
531
563
Nota 5.3.2.
8
-
31
30
Nota 4.6.
6 329
2 115
13 009
12 159
43 746
41 044
7 518
7 518
1 867
1 867
(17)
737
(23)
-
26 885
20 496
Nota 4.4.
36 230
30 618
Nota 4.2.
310
305
285
20
Nota 5.4.1.
356
297
Nota 5.1.2.
2 414
1 935
Nota 5.4.2.
4
5
Nota 5.4.3.
450
484
Nota 3.2.
-
202
Nota 5.4.4.
52
67
3 871
3 315
Nota 4.2.
10
3 015
822
718
Nota 5.2.3.
2 120
2 802
Nota 4.3.
203
119
Nota 5.4.1.
119
107
Nota 5.1.2.
35
35
Nota 5.4.2.
275
265
Nota 5.4.4.
61
50
3 645
7 111
7 516
10 426
43 746
41 044
* W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji rezerw dokonując klasyfikacji zawiązywanych rezerw do dwóch kategorii tj. „Rezerw na koszty likwidacji
odwiertów oraz pozostałych rezerw związanych z ochroną środowiska” (poprzednio „Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów”) oraz do kategorii „Pozostałych rezerw”. W
konsekwencji zmiany wartość „Rezerw związanych z ochroną środowiska” została przeniesiona z pozycji „Pozostałych rezerw” do pozycji „Rezerw na koszty likwidacji
odwiertów oraz pozostałych rezerw związanych z ochroną środowiska”. W wyniku tej modyfikacji dane porównawcze za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały
zmienione. Więcej na ten temat w notach 5.1.2, 5.4.2.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 7 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
Kapitał akcyjny
i zapasowy ze
sprzedaży akcji
powyżej ich wartości
nominalnej
Kapitał
rezerwowy
Kapitał z tytułu
stosowania
rachunkowości
zabezpieczeń
Zakumulowane
pozostałe
całkowite
dochody
Zyski
zatrzymane
Razem kapitał
własny
Stan na 1 stycznia 2019
7 518
867
72
13
20 363
28 833
Wpływ wdrożenia MSSF 16
-
-
-
-
20
20
Stan na 1 stycznia 2019
(dane przekształcone)
7 518
867
72
13
20 383
28 853
Zysk netto
-
-
-
-
1 748
1 748
Pozostałe całkowite dochody netto **
-
-
744
(13)
-
731
Całkowite dochody razem
-
-
744
(13)
1 748
2 479
Przeniesienia
-
1 000
-
-
(1 000)
-
Dywidenda
-
-
-
-
(636)
(636)
Zmiana kapitałów odniesiona na zapasy **
-
-
(79)
-
-
(79)
Stan na 31 grudnia 2019
7 518
1 867
737
-
20 496
30 618
Zysk netto
-
-
-
-
6 909
6 909
Pozostałe całkowite dochody netto
-
-
(986)
(23)
-
(1 009)
Całkowite dochody razem
-
-
(986)
(23)
6 909
5 900
Dywidenda *
-
-
-
-
(520)
(520)
Zmiana kapitałów odniesiona na zapasy
-
-
232
-
-
232
Stan na 31 grudnia 2020
7 518
1 867
(17)
(23)
26 885
36 230
* 24 czerwca 2020 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PGNiG S.A. uchwałą nr 21/2020 postanowiło przeznaczyć kwotę 520 milionów złotych na wypłatę
dywidendy dla akcjonariuszy z zysku za 2019 rok. Dywidenda została wypłacona 3 sierpnia 2020 roku
** W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji wartości podatku odroczonego prezentowanego w jednostkowym sprawozdaniu ze zmian w kapitale własnym
względem danych zaprezentowanych za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku. Zmiana polega na przesunięciu podatku odroczonego dotyczącego rachunkowości
zabezpieczeń odnoszonej na zapasy, dotychczas prezentowanego w jednostkowym sprawozdaniu z całkowitych dochodów, bezpośrednio do jednostkowego
sprawozdania ze zmian w kapitale własnym do pozycji „Zmiana kapitałów odniesiona na zapasy”. W wyniku tej modyfikacji pozycja „Zmiana kapitałów odniesiona na
zapasy” prezentowana jest w wartości netto tj. łącznie z podatkiem odroczonym. Dane porównawcze za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały skorygowane o
19 milionów złotych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 8 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
1. Informacje ogólne
1.1 Informacje ogólne o działalności Spółki
Nazwa:
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna
Siedziba
ul. Marcina Kasprzaka 25, 01-224 Warszawa
Rejestracja
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy XIII Wydział Gospodarczy
KRS
0000059492
REGON
012216736
NIP
525-000-80-28
Spółka Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna („Spółka”, „PGNiG”, „PGNiG S.A.”) jest notowana na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Warszawie od 2005 roku. PGNiG jest podmiotem dominującym w Grupie Kapitałowej PGNiG. Na dzień
przekazania sprawozdania finansowego za 2020 rok, jedynym akcjonariuszem posiadającym co najmniej 5% ogólnej liczby głosów
na Walnym Zgromadzeniu PGNiG S.A. był Skarb Państwa. Skarb Państwa jest również jednostką dominującą dla Spółki
najwyższego szczebla.
Działalność Spółki obejmuje przede wszystkim poszukiwanie złóż, wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej, import gazu, obrót
paliwami gazowymi oraz energią elektryczną na rynku hurtowym, a także pozostałe usługi związane między innymi
z magazynowaniem.
PGNiG pełni kluczową rolę na polskim rynku gazu i jako lider odpowiada za utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego kraju. W tym
celu podejmuje niezbędne działania, które mają za zadanie zaspokoić zapotrzebowanie na paliwo gazowe i zapewnić dywersyfikację
dostaw poprzez wydobycie złóż krajowych oraz import ze źródeł zewnętrznych.
PGNiG S.A. działa jako struktura, w której skład na 31 grudnia 2020 roku wchodziły:
Centrala Spółki w Warszawie,
Oddział w Odolanowie,
Oddział w Sanoku,
Oddział w Zielonej Górze,
Oddział Geologii i Eksploatacji w Warszawie,
Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badawcze w Warszawie,
Oddział Ratownicza Stacja Górnictwa Otworowego w Krakowie,
Oddział Obrotu Hurtowego w Warszawie,
Oddział Operatorski w Pakistanie,
Oddział w Ras Al Khaimah w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
W ramach podpisanych umów o wspólnych operacjach Spółka jest wspólnikiem wspólnych działań prowadzonych na terenie Polski
oraz Pakistanu. Wspólne działania polegają głównie na poszukiwaniu i wydobyciu gazu ziemnego oraz ropy naftowej. Szczegółowe
informacje na temat wspólnych działań przedstawiono w nocie 8.2. oraz w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG S.A. i Grupy
Kapitałowej PGNiG w rozdziale 5.1.3. Działalność w Polsce oraz 5.1.4. Działalność Zagraniczna.
Niniejsze sprawozdanie finansowe zostanie przedstawione do zatwierdzenia przez Zarząd PGNiG S.A. do publikacji 25 marca 2021
roku.
1.2 Podstawa sporządzenia sprawozdania
Sprawozdanie finansowe Spółki zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej
zatwierdzonymi do stosowania w Unii Europejskiej („MSSF”).
Spółka jest podmiotem dominującym Grupy Kapitałowej PGNiG. W celu pełnego zrozumienia sytuacji finansowej i wyników
działalności PGNiG S.A. jako jednostki dominującej w Grupie Kapitałowej niniejsze sprawozdanie finansowe powinno być czytane
łącznie z rocznym Skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym Grupy Kapitałowej PGNiG oraz Sprawozdaniem Zarządu
z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG za okres zakończony 31 grudnia 2020 roku. Jednostkowe sprawozdanie
Podstawowe dane Spółki
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 9 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
finansowe Spółki, Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej PGNiG oraz Sprawozdanie Zarządu z działalności
PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG będzie dostępne na stronie internetowej Spółki pod adresem www.pgnig.pl w terminie
zgodnym z raportem bieżącym dotyczącym terminu przekazania Skonsolidowanego raportu rocznego Grupy Kapitałowej za rok
2020.
Zasady rachunkowości zastosowane do sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego zostały opisane w poszczególnych
notach szczegółowych i stosowane były przez Spółkę w sposób ciągły dla wszystkich prezentowanych okresów, jeżeli nie wskazano
inaczej. Zmiany zasad rachunkowości wraz z określeniem ich wpływu na sprawozdanie finansowe zaprezentowane zostały w nocie
1.3. Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga użycia istotnych szacunków księgowych. Wymaga również
od Zarządu dokonywania własnych ocen w ramach stosowanych przez Spółkę zasad rachunkowości. Istotne szacunki stosowane
przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego zostały zaprezentowane w ramach not objaśniających do poszczególnych
pozycji sprawozdania.
Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności przez Spółkę w dającej się
przewidzieć przyszłości. W związku ze stabilnymi wynikami finansowymi i dobrą sytuacją płynnościową, na dzień zatwierdzenia
niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdzono istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania
działalności przez Spółkę.
Walutą funkcjonalną spółki PGNiG S.A. i walutą prezentacji niniejszego sprawozdania finansowego jest złoty polski (PLN).
Zasady Rachunkowości
Pozycje wyrażone w walucie obcej
Transakcje wyrażone w walutach obcych są w momencie początkowego ujęcia ujmowane według kursu waluty funkcjonalnej, obowiązującego
na dzień zawarcia transakcji.
Na koniec okresu sprawozdawczego:
pozycje pieniężne wyrażone w walutach obcych są przeliczane po kursie waluty funkcjonalnej, obowiązującym na koniec okresu
sprawozdawczego,
pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany
z dnia transakcji,
pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany z dnia ustalenia wartości
godziwej.
Różnice kursowe powstające z tytułu rozliczania pozycji pieniężnych lub z tytułu przeliczania pozycji pieniężnych po kursach innych niż te, po
których zostały one przeliczone w momencie ich początkowego ujęcia, ujmuje się w wyniku finansowym. Różnice kursowe stanowiące efektywną
część zysku/straty z wyceny instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach.
W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem zmian kursów walutowych, Spółka wykorzystuje walutowe transakcje pochodne (zasady
rachunkowości stosowane przez Spółkę w odniesieniu do pochodnych instrumentów finansowych zostały przedstawione w nocie 6.2.).
1.3 Wpływ nowych standardów
Zastosowane nowe, zmienione standardy i interpretacje
Na niniejsze sprawozdanie finansowe miały wpływ następujące nowe, zmienione standardy i interpretacje, które weszły w życie od
1 stycznia 2020 roku:
Standard
Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” oraz MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany
wartości szacunkowych i korygowanie błędów” – definicja terminu „istotny”
Spółka zastosowała zmiany do MSR 1 oraz MSR 8 od 1 stycznia 2020 roku
Opis
Informacje są istotne, jeżeli w racjonalny sposób można oczekiwać, że ich pominięcie, zniekształcenie lub ich nieprzejrzystość
może wpływać na decyzje głównych użytkowników sprawozdania finansowego ogólnego przeznaczenia podejmowane na
podstawie takiego sprawozdania, zawierającego informacje finansowe dotyczące konkretnej jednostki sprawozdawczej. Istotność
uzależniona jest od charakteru lub wielkości informacji bądź od obu tych czynników. Jednostka ocenia, czy informacje, same w
sobie lub w połączeniu z innymi informacjami, są istotne w kontekście całości sprawozdania finansowego.
Informacje są nieprzejrzyste, jeżeli są przekazywane w sposób, który dla głównych użytkowników sprawozdań finansowych ma
podobne skutki jak pominięcie lub zniekształcenie tych informacji.
Wpływ
wdrożenia
standardu
Zmiana definicji pojęcia „istotny” nie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe Spółki.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 10 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Standard
Zmiany do MSSF 9 „Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena” oraz MSSF 7
„Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji” – reforma IBOR
Spółka zastosowała zmiany do MSSF 9, MSR 39 oraz MSSF 7 od 1 stycznia 2020 roku
Opis
Zmiany do standardów zawierają tymczasowe odstępstwa od stosowania szczególnych wymogów rachunkowości zabezpieczeń,
które umożliwiają kontynuowanie rachunkowości zabezpieczeń w okresie niepewności przed zmianą aktualnego wskaźnika
referencyjnego stopy procentowej na alternatywną stopę procentową bliską wolnej od ryzyka („RFR”). Zmiany zawierają szereg
odstępstw w odniesieniu do wszystkich powiązań zabezpieczających, na które reforma wskaźnika referencyjnego stopy
procentowej wywiera bezpośredni wpływ.
Reforma wskaźnika referencyjnego stopy procentowej wywiera bezpośredni wpływ na powiązanie zabezpieczające tylko
wówczas, gdy reforma ta prowadzi do powstania niepewności co do:
wskaźnika referencyjnego stopy procentowej (określonego w umowie lub określonego inaczej niż w umowie) wyznaczonego
jako zabezpieczane ryzyko, lub
harmonogramu lub kwoty przepływów pieniężnych opartych na wskaźniku referencyjnym stopy procentowej wynikających
z pozycji zabezpieczanej lub z instrumentu zabezpieczającego.
Zastosowanie odstępstw jest obligatoryjne.
Odstępstwa dotyczą:
oceny, czy planowana transakcja (lub jej komponent) jest wysoce prawdopodobna,
oceny, czy oczekuje się, że wystąpią zabezpieczane przyszłe przepływy pieniężne, w kontekście przekwalifikowania ich do
rachunku zysków i strat,
oceny powiązania ekonomicznego pomiędzy pozycją zabezpieczaną a instrumentem zabezpieczającym,
dla każdego z powyższych, przy założeniu, że wskaźnik referencyjny stopy procentowej, na którym opierają się zabezpieczane
przepływy pieniężne (określone w umowie lub określone inaczej niż w umowie), nie ulega zmianie w wyniku reformy wskaźnika
referencyjnego stopy procentowej,
wyznaczenia komponentu pozycji jako pozycji zabezpieczanej.
Jeżeli reforma IBOR ma wpływ na komponent wskaźnika referencyjnego dla ryzyka stopy procentowej, to wymóg wyodrębnienia
komponentu ryzyka musi być spełniony wyłącznie w momencie ustanowienia powiązania zabezpieczającego. W sytuacji, gdy
instrumenty zabezpieczające i pozycje zabezpieczane mogą zostać dodane lub usunięte z otwartego portfela w ramach
realizowanej strategii zabezpieczającej, wymóg wyodrębnienia musi zostać spełniony jedynie wtedy, gdy pozycje zabezpieczane
są desygnowane przy początkowym ujęciu powiązania zabezpieczającego. W zakresie, w jakim instrument zabezpieczający jest
zmieniany w taki sposób, by przepływy pieniężne opierały się na RFR, a pozycja zabezpieczana nadal bazuje na IBOR (lub
odwrotnie), nie ma odstępstwa od konieczności wyceny i ujmowania nieefektywnej części zabezpieczenia, które powstaje na
skutek różnic w zmianie ich wartości godziwej. W przypadku braku któregokolwiek ze zdarzeń opisanych
w zmianach wskazanych standardów, odstępstwa są kontynuowane przez czas nieokreślony. Jeżeli jednostka desygnuje grupę
pozycji jako pozycję zabezpieczaną, wówczas wymogi dotyczące zaprzestania stosowania odstępstw stosuje się indywidualnie
do każdej pozycji z grupy.
Wpływ
wdrożenia
standardu
W pierwszym etapie wdrożenia reforma stawek referencyjnych dotyczy przede wszystkim procesu rachunkowości zabezpieczeń
instrumentów zabezpieczających stopę procentową. W związku z tym, że Spółka na 31 grudnia 2020 roku nie posiada powiązań
zabezpieczających dla tego typu instrumentów, w tym zakresie reforma IBOR nie będzie miała wpływu na sprawozdanie finansowe
Spółki.
W kolejnym etapie reformy, w związku z zastąpieniem stawek WIBOR, EURIBOR, LIBOR, NIBOR stawkami wolnymi od ryzyka,
Spółka może odnotować marginalny wpływ na wycenę instrumentów zabezpieczających oraz udzielonych pożyczek. Spółka
dodatkowo zawarła transakcje CCIRS, polegające na wymianie płatności odsetkowych opartych o stawki WIBOR 3M
(otrzymywane) i NIBOR 3M (płacone) niewyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń. Wpływ z tytułu wyceny instrumentu
CCIRS jaki może wystąpić Spółka określa jako nieistotny. Tabela A przedstawia sumy wartości netto posiadanych instrumentów
finansowych indeksowanych do stopy zmiennej w podziale na obecne stawki referencyjne.
Standard
Zmiany do MSSF 16 „Leasing”- Ulgi w czynszach związane z COVID-19
Spółka zastosowała zmiany do MSSF 16 od 1 czerwca 2020 roku
Opis
Zmiana do MSSF 16 „Leasing” dotyczy sposobu ujęcia ulg w płatnościach czynszu udzielonych leasingobiorcom w wyniku
pandemii COVID-19. Leasingobiorca może skorzystać z praktycznego rozwiązania polegającego na nieprzeprowadzaniu oceny
czy ulga w czynszu udzielona w wyniku COVID-19 stanowi zmianę leasingu. Leasingobiorca, który korzysta z praktycznego
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 11 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
rozwiązania, ujmuje wszelkie zmiany opłat leasingowych wynikające z ulgi w czynszu w taki sam sposób, w jaki ująłby je gdyby
zmiana ta nie stanowiła zmiany leasingu.
Praktyczne rozwiązanie może być zastosowane jedynie do ulg w czynszach przyznawanych bezpośrednio w związku pandemią
COVID-19 i tylko wtedy, gdy spełniono wszystkie poniższe warunki:
zmiana opłat leasingowych prowadzi do zaktualizowanego wynagrodzenia za leasing, które jest zasadniczo takie samo bądź
niższe niż wynagrodzenie za leasing obowiązujące bezpośrednio przed tą zmianą,
jakiekolwiek obniżenie opłat leasingowych dotyczy jedynie płatności pierwotnie wymagalnych w dniu 30 czerwca 2021 roku
lub przed tą datą,
inne warunki leasingu nie zostały znacząco zmienione.
Wpływ
wdrożenia
standardu
W roku zakończonym 31 grudnia 2020 roku Spółka nie otrzymała ulg w czynszach związanych z pandemią COVID-19,
w związku z powyższym zmiany do MSSF 16 nie mają wpływu na sprawozdanie finansowe Spółki.
Pozostałe opublikowane, lecz jeszcze nieobowiązujące standardy, poprawki do standardów i interpretacje niewskazane powyżej są
nieistotne dla sprawozdania finansowego lub nie dotyczą działalności Spółki.
Tabela A – Ekspozycja wybranych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej opartych o stawki IBOR na 31 grudnia 2020 roku.
Typ instrumentu finansowego
Obecna
stawka
referencyjna
Wartość
bilansowa
Udzielone pożyczki długoterminowe
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
LIBOR 3M
186
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
NIBOR 3M
1 711
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 3M
4 548
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 6M
269
pożyczka udzielona spółce Elektrociepłownia Stalowa Wola
WIBOR 6M
370
Razem
7 084
Udzielone pożyczki krótkoterminowe
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
LIBOR 3M
6
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
NIBOR 3M
55
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 3M
450
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 6M
10
pożyczka udzielona spółce Elektrociepłownia Stalowa Wola
WIBOR 1M
2
pożyczka udzielona spółce Elektrociepłownia Stalowa Wola
WIBOR 6M
7
Razem
530
Pochodne instrumenty finansowe - zobowiązania długoterminowe
CCIRS
WIBOR 3M,
NIBOR 3M
45
Razem
45
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 12 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2. Noty objaśniające do rachunku zysków i strat
2.1 Dane segmentowe
Segmenty sprawozdawcze zostały ustalone w oparciu o rodzaj działalności prowadzonej przez Spółkę. Poszczególne segmenty
operacyjne zostały zagregowane do segmentów sprawozdawczych na podstawie kryteriów agregacji wskazanych w tabeli poniżej.
Głównym decydentem operacyjnym jest Zarząd PGNiG S.A. Dodatkowe informacje na temat segmentów sprawozdawczych zostały
przedstawione w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej PGNiG w nocie 2 oraz w Sprawozdaniu Zarządu
z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG w rozdziale 4 stanowiących element Skonsolidowanego Rocznego Raportu
Grupy Kapitałowej PGNiG.
Segment
Opis segmentu
Segmenty operacyjne i kryteria agregacji
Poszukiwanie
i wydobycie
Podstawową działalnością segmentu jest pozyskanie
węglowodorów ze złóż i przygotowanie produktów do
sprzedaży. Segment obejmuje proces poszukiwania
i wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej ze złóż,
poczynając od przeprowadzenia analiz geologicznych,
badań geofizycznych i wierceń, po zagospodarowanie
i eksploatację złóż. Segment sprzedaje gaz ziemny do
klientów spoza PGNiG S.A., jak również do innych
segmentów PGNiG S.A. Ponadto prowadzi sprzedaż
ropy naftowej i innych produktów w kraju i za granicą.
Segmenty operacyjne wchodzące w skład tego segmentu
sprawozdawczego to część PGNiG S.A. zajmująca się
poszukiwaniem i wydobyciem węglowodorów.
Agregacji dokonano ze względu na podobieństwa
charakterystyki ekonomicznej oraz spełniania większości
kryteriów agregacji. Główne przesłanki stanowiące
podstawę do dokonania agregacji segmentów
operacyjnych do segmentu sprawozdawczego to:
podobieństwo produktów i usług, natura procesu produkcji,
rodzaju klientów oraz podobieństwo ekonomiczne.
Obrót i magazynowanie
Segment prowadzi sprzedaż gazu ziemnego
importowanego, wydobywanego ze złóż oraz
zakupionego na giełdach gazu, wykorzystuje
podziemne magazyny gazu na potrzeby handlowe
(magazyny gazu zlokalizowane w Mogilnie,
Wierzchowicach, Husowie, Brzeźnicy, Strachocinie
i w Swarzowie) oraz prowadzi działalność w obszarze
obrotu energią elektryczną.
Segmenty operacyjne wchodzące w skład tego segmentu
sprawozdawczego to część PGNiG S.A. zajmująca się
obrotem paliwem gazowym i energią elektryczną.
Główne przesłanki stanowiące podstawę do dokonania
agregacji segmentów operacyjnych do segmentu
sprawozdawczego to: podobieństwo produktów i usług,
podobieństwo w zakresie rodzaju klientów odbierających
produkty/usługi oraz podobna charakterystyka
ekonomiczna.
Pozostałe segmenty
Segment obejmuje działalności niekwalifikujące się do
wymienionych wcześniej segmentów PGNiG S.A. w
części odpowiadającej centrum korporacyjnemu,
badaniu urządzeń i systemów pomiarowych
stosowanych w gazownictwie, wzorcowaniu urządzeń
pomiarowych, nadzorowi nad systemami pomiarowymi
w punktach wejścia na Białorusi i Ukrainie oraz na
terminalu LNG, analizie technicznej, szkoleniach
branżowych.
Segmentami operacyjnym w tym segmencie
sprawozdawczym PGNiG S.A. jest część zajmująca się
obsługą korporacyjną innych segmentów
sprawozdawczych oraz pozostała część
niezakwalifikowana do wyżej wymienionych kategorii.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 13 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Suma
Uzgodnienie do danych
w jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych
1 806
19 324
107
21 237
-
21 237
Sprzedaż między segmentami
1 606
26
-
1 632
-
1 632
Przychody razem
3 412
19 350
107
22 869
(1 632)
21 237
EBITDA
679
8 620
(585)
8 714
-
8 714
Amortyzacja
(572)
(192)
(55)
(819)
-
(819)
Zysk operacyjny
108
8 427
(640)
7 895
-
7 895
Odpisy rzeczowego majątku trwałego, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania
aktywów oraz ich odwrócenie
(1 135)
(4)
(87)
(1 226)
-
(1 226)
Wydatki z tytułu nabycia rzeczowego majątku trwałego i WN
(919)
(23)
(114)
(1 056)
-
(1 056)
Rzeczowe aktywa trwałe
8 172
2 954
640
11 766
-
11 766
Zatrudnienie
3 792
312
734
4 838
-
4 838
2019
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Uzgodnienie do danych
w jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych
2 307
20 177
131
22 615
-
22 615
Sprzedaż między segmentami
2 139
36
-
2 175
-
2 175
Przychody razem
4 446
20 213
131
24 790
(2 175)
22 615
EBITDA
2 573
(1 073)
(259)
1 241
-
1 241
Amortyzacja
(611)
(190)
(55)
(856)
-
(856)
Zysk operacyjny
1 962
(1 263)
(313)
386
-
386
Odpisy rzeczowego majątku trwałego, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania
aktywów oraz ich odwrócenie
(369)
(3)
(47)
(419)
-
(419)
Wydatki z tytułu nabycia rzeczowego majątku trwałego i WN
(955)
(36)
(124)
(1 115)
-
(1 115)
Rzeczowe aktywa trwałe
8 674
3 091
658
12 423
-
12 423
Zatrudnienie
3 819
312
681
4 812
-
4 812
W latach 2020 – 2019 10% łącznych przychodów Spółki stanowił przychód od jednego zewnętrznego kontrahenta. Przychody te Spółka osiągnęła w segmencie obrót i magazynowanie.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 14 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Przychody ze sprzedaży w podziale na segmenty operacyjne
2020
Poszukiwanie i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Uzgodnienie do danych
w jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Przychody ze sprzedaży gazu, w tym:
2 274
15 748
-
18 022
(1 632)
16 390
Gaz wysokometanowy
1 199
13 896
-
15 095
(1 206)
13 889
Gaz zaazotowany
1 053
716
-
1 769
(426)
1 343
Gaz LNG
22
74
-
96
-
96
Korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających
-
1 062
-
1 062
-
1 062
Przychody ze sprzedaży pozostałe, w tym:
1 138
3 602
107
4 847
-
4 847
Ropa naftowa z gazoliną
823
-
-
823
-
823
Sprzedaż energii elektrycznej
-
2 437
-
2 437
-
2 437
Gaz propan butan
54
-
-
54
-
54
Hel
235
-
-
235
-
235
Prawo do dysponowania instalacjami magazynowymi
-
573
-
573
-
573
Jednostki emisji CO2
-
503
-
503
-
503
Pozostałe przychody z tytułu leasingu operacyjnego
-
-
15
15
-
15
Inne
26
89
92
207
-
207
Razem przychody
3 412
19 350
107
22 869
(1 632)
21 237
2019
Poszukiwanie i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Uzgodnienie do danych
w jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Przychody ze sprzedaży gazu, w tym:
2 793
17 031
-
19 824
(2 175)
17 649
Gaz wysokometanowy
1 606
15 551
-
17 157
(1 617)
15 540
Gaz zaazotowany
1 156
847
-
2 003
(558)
1 445
Gaz LNG
31
63
-
94
-
94
Korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających
-
570
-
570
-
570
Przychody ze sprzedaży pozostałe, w tym:
1 653
3 182
131
4 966
-
4 966
Ropa naftowa z gazoliną
1 404
-
-
1 404
-
1 404
Sprzedaż energii elektrycznej
-
1 905
-
1 905
-
1 905
Gaz propan butan
66
-
-
66
-
66
Hel
150
-
-
150
-
150
Prawo do dysponowania instalacjami magazynowymi
-
579
-
579
-
579
Jednostki emisji CO2
-
493
-
493
-
493
Pozostałe przychody z tytułu leasingu operacyjnego
-
-
17
17
-
17
Inne
33
205
114
352
-
352
Razem przychody
4 446
20 213
131
24 790
(2 175)
22 615
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 15 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Stan odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych własnych oraz w leasingu w podziale na segmenty operacyjne
2020
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Grunty
(27)
-
(37)
(64)
Budynki i budowle
(2 456)
(52)
(163)
(2 671)
Urządzenia techniczne i maszyny
(402)
(317)
(43)
(762)
Środki transportu i pozostałe
(49)
(1)
-
(50)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe
(2 934)
(370)
(243)
(3 547)
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania
i oceny zasobów mineralnych
(1 182)
-
-
(1 182)
Środki trwałe w budowie pozostałe
-
-
(9)
(9)
Razem odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe
(4 116)
(370)
(252)
(4 738)
2019
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Grunty
(18)
-
(37)
(55)
Budynki i budowle
(1 819)
(49)
(103)
(1 971)
Urządzenia techniczne i maszyny
(310)
(317)
(35)
(662)
Środki transportu i pozostałe
(33)
(1)
-
(34)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe
(2 180)
(367)
(175)
(2 722)
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania
i oceny zasobów mineralnych
(833)
-
-
(833)
Środki trwałe w budowie pozostałe
-
-
(9)
(9)
Razem odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe
(3 013)
(367)
(184)
(3 564)
2.2 Przychody ze sprzedaży
Zasady rachunkowości
Przychody ze sprzedaży
Spółka generuje przychody przede wszystkim z obrotu gazem ziemnym wysokometanowym i zaazotowanym wydobytym z własnych źródeł oraz
nabytym na rynku w ramach realizacji kontraktów długo i krótkoterminowych. Spółka uzyskuje również przychody z wydobycia i sprzedaży ropy
naftowej oraz produkcji i sprzedaży energii elektrycznej.
Spółka ponadto sprzedaje inne dobra m. in. prawa do emisji CO
2
oraz świadczy usługi wynajmu nieruchomości. Do dóbr zalicza się dobra, które
Spółka wyprodukowała z zamiarem ich sprzedaży oraz dobra nabyte w celu odsprzedaży.
Spółka ujmuje przychody z umów z klientami w momencie spełnienia przez Spółkę zobowiązania do wykonania świadczenia, poprzez przekazanie
przyrzeczonego towaru lub usługi nabywcy, gdzie przekazanie to stanowi jednocześnie uzyskanie przez nabywcę kontroli nad tym składnikiem
aktywów tj. zdolności do bezpośredniego rozporządzania przekazanym składnikiem aktywów i uzyskiwania z niego zasadniczo wszystkich
pozostałych korzyści.
Jako zobowiązanie do wykonania świadczenia Spółka rozpoznaje każde, zawarte w umowie przyrzeczenie przekazania klientowi towaru lub usługi,
które można wyodrębnić, lub grupy wyodrębnionych towarów lub usług, które są zasadniczo takie same i w taki sam sposób przekazywane
klientowi. Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia, Spółka ustala (na podstawie warunków umownych), czy będzie je realizować
w miarę upływu czasu lub czy spełni je w określonym momencie.
Spółka określa swoją rolę jako pośrednik w zakresie usług przesyłowych i dystrybucyjnych przenoszonych na klienta w wartości netto tj. po
pomniejszeniu o przypadające im koszty zakupu od operatorów systemu przesyłowego i dystrybucyjnego. Spółka, zawierając umowy
kompleksowe z klientami nie ponosi głównej odpowiedzialności za realizację usług przesyłowych i dystrybucyjnych tym samym nie ma wpływu na
główne cechy świadczonych usług oraz nie może swobodnie ustalać ich ceny, co oznacza, że pośredniczy w ich sprzedaży. Zobowiązanie do
wykonania usług dystrybucyjnych i przesyłowych realizowane jest w tym samym momencie czasowym, w którym następuje dostawa gazu lub
energii elektrycznej.
Przychody ze sprzedaży wykazywane są w kwocie, która odzwierciedla wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniami Spółki będzie ona
uprawniona w zamian za te dobra lub usługi, z wyłączeniem kwot pobranych w imieniu osób trzecich, czyli po pomniejszeniu o podatki związane
ze sprzedażą (VAT, podatek akcyzowy).
Przychody ze sprzedaży gazu i energii elektrycznej ustalane są na podstawie faktycznego zużycia w oparciu o realne wskazania liczników.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 16 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Razem
Sprzedaż w Polsce
Sprzedaż poza Polskę
2020
2019
2020
2019
2020
2019
Przychody ze sprzedaży gazu ziemnego, w tym:
16 390
17 649
15 414
17 098
976
551
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
15 328
17 079
14 352
16 528
976
551
Gaz wysokometanowy
13 889
15 540
13 114
15 101
775
439
Gaz zaazotowany
1 343
1 445
1 143
1 333
200
112
Gaz LNG
96
94
95
94
1
-
Wyłączone z zakresu MSSF 15
1 062
570
1 062
570
-
-
Korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających
1 062
570
1 062
570
-
-
Przychody ze sprzedaży pozostałe, w tym:
4 847
4 966
4 385
4 319
462
647
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
4 259
4 370
3 797
3 723
462
647
Ropa naftowa z gazoliną
823
1 404
594
965
229
439
Sprzedaż energii elektrycznej
2 437
1 905
2 437
1 903
-
2
Gaz propan butan*
54
66
54
66
-
-
Hel*
235
150
19
35
216
115
Jednostki emisji CO2
503
493
503
493
-
-
Inne
207
352
190
261
17
91
Wyłączone z zakresu MSSF 15
588
596
588
596
-
-
Prawo do dysponowania instalacjami magazynowymi
573
579
573
579
-
-
Pozostałe przychody z tytułu leasingu operacyjnego
15
17
15
17
-
-
Razem przychody
21 237
22 615
19 799
21 417
1 438
1 198
* W bieżącym roku Spółka dokonała zmiany prezentacji „Przychodów ze sprzedaży gazu” ograniczając tę pozycję do gazu ziemnego. W konsekwencji zmiany gaz propan
butan oraz hel zostały przeniesione do pozycji „Przychody ze sprzedaży pozostałe”. Dane porównawcze zostały analogicznie zmienione.
Spółka realizuje sprzedaż bezpośrednio do kontrahentów biznesowych oraz za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii. Termin
przekazania dóbr, co do zasady, następuje w określonym momencie czasu. Sprzedaż gazu ziemnego i energii elektrycznej
realizowana jest na podstawie krótkoterminowych kontraktów indywidualnych spełniających definicję „umowy” określoną w MSSF 15.
Kontrakty te są zawierane na bazie długoterminowych umów ramowych. Sprzedaż ropy naftowej realizowana jest na podstawie
kontraktów zawartych na czas nieoznaczony. Umowy rozliczane są w oparciu o cenę zwartą w umowie oraz ilość odebranego dobra.
Spółka nie zidentyfikowała istnienia istotnego komponentu finansowania w ramach zawartych kontraktów, jak również nie poniosła
dodatkowych istotnych kosztów doprowadzenia do zawarcia umów.
W pozycji korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających prezentowany jest wpływ efektywnej części zabezpieczenia
w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Spółka realizuje zabezpieczenia na bazie otwartej pozycji netto.
Zgodnie z przyjętą metodologią oraz z uwagi na poziom sprzedaży realizowany w Polsce, w odniesieniu do sprzedaży generowanej
poza Polską, Spółka prezentuje łączny wpływ korekty sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających jako korekta przychodów
uzyskanych w Polsce.
Spółka postrzega dotychczasowy wpływ pandemii COVID-19 na rynek gazu w Polsce jako ograniczony. Pandemia tylko
w nieznacznym stopniu zahamowała potencjał wzrostu krajowej konsumpcji gazu wysokometanowego sieciowego, który w 2020 roku
wyniósł w ujęciu wolumenowym 5,3% r/r. Powyższa ocena Spółki oparta jest na podstawie danych o faktycznym przesyle
w punktach wyjścia sieci przesyłowej gazu wysokometanowego sieciowego do odbiorców końcowych oraz do sieci dystrybucyjnej.
W przypadku sprzedaży gazu za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii, dostawy dokonywane przez Spółkę w 2020 roku,
w ujęciu wolumenowym wzrosły w stosunku do roku ubiegłego o 8% r/r.
Aktywa trwałe generujące przychody
2020
2019
Wartość aktywów trwałych inne niż instrumenty finansowe znajdujących się w kraju
11 337
11 973
Wartość aktywów trwałych inne niż instrumenty finansowe znajdujących się za granicą
552
599
Razem
11 889
12 572
Udział % aktywów za granicą w aktywach ogółem
5%
5%
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 17 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2.3 Koszty operacyjne
Zasady rachunkowości dla najistotniejszych pozycji
Koszt sprzedanego gazu
W pozycji tej ujmowany jest koszt związany z zakupem gazu ze źródeł krajowych i zagranicznych wraz z uzasadnioną częścią kosztów opłat
systemowych i transakcyjnych, kosztów wydobycia ze źródeł krajowych i kosztów odazotowania. Szczegóły dotyczące wyceny zapasów paliwa
gazowego opisano w nocie 5.2.1.
Zużycie pozostałych surowców i materiałów
W pozycji ujmowane są koszty związane ze zużyciem na cele działalności podstawowej. Istotną pozycję w tej grupie kosztów stanowią koszty
energii elektrycznej przeznaczonej na cele handlowe oraz pozostałe materiały.
Świadczenia pracownicze
Koszty z tytułu świadczeń pracowniczych obejmują w szczególności koszty wynagrodzeń, koszty ubezpieczeń społecznych oraz koszty przyszłych
świadczeń. Szczegóły dotyczące świadczeń pracowniczych opisano w nocie 5.4.1.
Usługi przesyłowe, dystrybucyjne i magazynowe
Usługi przesyłowe, dystrybucyjne i magazynowe związane są z ponoszeniem przez Spółkę kosztów z tytułu świadczenia usług na jej rzecz,
z wyłączeniem kosztów dotyczących umów kompleksowych, w których Spółka występuje w roli pośrednika (opisanych w nocie 2.2.). Operatorzy
systemu przesyłowego i dystrybucyjnego obciążają Spółkę kosztami za usługi przesyłu i dystrybucji polegające na transporcie paliwa gazowego
poprzez sieć gazociągów. Koszty usług magazynowania są ponoszone w celu zapewnienia ciągłości dostaw paliwa gazowego do odbiorców oraz
utrzymania jego niezbędnych rezerw. Ponadto zapewniają optymalizację eksploatacji krajowych złóż gazu ziemnego i pozwalają na równomierną
ich eksploatację w ciągu całego roku niezależnie od zróżnicowanego popytu na paliwo gazowe.
Pozostałe usługi
Do pozostałych usług Spółka zalicza między innymi koszty usług regazyfikacji, usług geologicznych i poszukiwawczych, usług związanych
z eksploatacją zasobów mineralnych, usługi informatyczne jak również koszty usług remontowych i budowlanych.
Amortyzacja
W pozycji tej Spółka ujmuje koszty naliczonych odpisów amortyzacyjnych rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych (w tym koncesji
oraz prawa użytkowania górniczego i informacji geologicznej) i prawa do użytkowania aktywów naliczanych zgodnie z przyjętymi stawkami
amortyzacyjnymi (szczegóły opisano odpowiednio w notach 5.1.1. i 5.1.3.)
Podatki i opłaty
Pozycja obejmuje w szczególności koszty ponoszone przez Spółkę z tytułu podatku od nieruchomości, podatku od wydobycia niektórych kopalin
oraz opłat z tytułu eksploatacji złóż gazu i ropy.
Odpisy z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów oraz i ich odwrócenie
Szczegóły dotyczące utraty wartości aktywów niefinansowych opisano w nocie 5.1.4.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 18 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
Koszt sprzedanego gazu
(5 516)
(15 400)
Paliwo gazowe
(10 431)
(15 401)
Wpływ aneksu zawartego z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export na koszty gazu w latach 2014-2019
4 915
-
Wynik na transakcjach zabezpieczających ceny gazu
-
1
Zużycie pozostałych surowców i materiałów
(2 470)
(1 958)
Energia na cele handlowe
(2 340)
(1 833)
Zużycie innych surowców i materiałów
(130)
(125)
Świadczenia pracownicze
(806)
(724)
Wynagrodzenia
(566)
(521)
Składki na ubezpieczenie społeczne*
(98)
(89)
Pozostałe świadczenia pracownicze*
(99)
(91)
Rezerwy na świadczenia pracownicze
(43)
(23)
Usługi przesyłowe, dystrybucyjne i magazynowe
(919)
(941)
Pozostałe usługi obce
(1 107)
(1 153)
Usługi regazyfikacji
(388)
(370)
Koszt spisanych odwiertów negatywnych
(179)
(252)
Koszt spisanych badań sejsmicznych
(9)
-
Usługi remontowe i budowlane
(66)
(70)
Usługi geologiczne i poszukiwawcze
(57)
(61)
Usługi eksploatacji zasobów mineralnych
(26)
(25)
Usługi likwidacji odwiertów
(20)
(28)
Usługi informatyczne
(91)
(107)
Inne usługi
(271)
(240)
Amortyzacja
(819)
(856)
Amortyzacja aktywów innych niż aktywa leasingowane
(801)
(840)
Amortyzacja prawa do użytkowania
(18)
(16)
Podatki i opłaty
(411)
(317)
Odpisy rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów i ich odwrócenie
(1 226)
(419)
Odpisy rzeczowych aktywów trwałych i prawa do użytkowania aktywów
(1 214)
(407)
Odpisy wartości niematerialnych
(12)
(12)
Razem
(13 274)
(21 768)
* W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji kosztów dotyczących Pracowniczego Programu Emerytalnego, które dotychczas były prezentowane w pozycji
„Składki na ubezpieczenie społeczne”. Zmiana polega na przesunięciu kosztów dotyczących Pracowniczego Programu Emerytalnego do pozycji „Pozostałe świadczenia
pracownicze”. W wyniku tej zmiany dane porównawcze za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały skorygowane o 32 miliony złotych.
Wpływ aneksu zawartego z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export
Pomniejszenie kosztów operacyjnych dotyczących kosztów gazu o 4 915 milionów złotych w okresie zakończonym 31 grudnia 2020
roku jest wynikiem zawarcia przez Spółkę w dniu 5 czerwca 2020 roku aneksu do Kontraktu jamalskiego z PAO Gazprom/OOO
Gazprom Export.
Koszty ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów z tytułu zobowiązania leasingowego
Zarówno w okresie zakończonym 31 grudnia 2020 roku jak i 31 grudnia 2019 roku w kosztach innych usług obcych Spółka ujęła
1 milion złotych z tytułu leasingu krótkoterminowego.
Podatek od wydobycia niektórych kopalin
W pozycji „Podatki i opłaty” Spółka ujmuje podatek od wydobycia niektórych kopalin. Uchylenie ustawy o specjalnym podatku
węglowodorowym pociągnęło za sobą również zmiany w zakresie terminu, od którego powstał obowiązek zapłaty podatku od
wydobycia niektórych kopalin. Od stycznia 2016 roku Spółka deklaruje podatek od wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej, a od
listopada 2019 roku dokonuje również zapłaty tego podatku.
Podstawę opodatkowania w przypadku ropy naftowej i gazu ziemnego stanowi wartość wydobytego surowca ustalanego jako iloczyn
wolumenu wydobytej kopaliny oraz jej średniej ceny ogłaszanej przez Ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w drodze
obwieszczenia, do 15 dnia każdego miesiąca, w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów. Stawki podatku od wydobycia gazu
ziemnego i ropy naftowej zostały zróżnicowane ze względu na typ złoża, który wynika z jego właściwości, uwzględniana jest jego
przepuszczalność i porowatość. Zwolnione od podatku jest wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej z odwiertów o niskiej
produktywności.
Za 2020 rok Spółka naliczyła i odprowadziła podatek od wydobycia niektórych kopalin w wartości 101 milionów złotych (23 miliony
złotych za 2019 rok). Podatek obciąża koszt wytworzenia produktu podstawowego, jednak nie stanowi kosztu uzyskania przychodów
do celów kalkulacji obciążeń z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 19 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2.4 Pozostałe przychody i koszty operacyjne
2020
2019
223
237
Nota 5.2.1.
355
(271)
Nota 5.1.2.
(9)
30
Nota 5.4.2.
(25)
(26)
Nota 5.4.2.
-
(6)
-
3
(637)
(511)
(636)
(485)
24
(13)
(69)
(557)
2.5 Przychody i koszty finansowe
2020
2019
Przychody finansowe
Zysk z wyceny i realizacji transakcji terminowych
-
5
Dodatnie różnice kursowe
21
-
Zysk na modyfikacji aktywów finansowych
-
91
Pozostałe przychody finansowe
17
9
Razem przychody finansowe
38
105
W okresie zakończonym 31 grudnia 2019 roku w wyniku przeprowadzonych zmian warunków umów Spółka rozpoznała zysk na
modyfikacji umowy pożyczki udzielonej PGNiG Norway Upstream AS w kwocie 97 milionów złotych oraz odnotowała stratę na
modyfikacji umów pożyczek udzielonych Polskiej Spółce Gazownictwa Sp. z o.o. w kwocie 4 milionów złotych jak również PGNiG
Termika Energetyka Przemysłowa S.A. w kwocie 2 miliony złotych. Więcej w nocie 7.4.
2020
2019
Koszty finansowe
Strata z wyceny i realizacji transakcji terminowych
(30)
-
Odsetki od zadłużenia oraz prowizje od zaciągniętego długu
(43)
(68)
- w tym odsetki od zobowiązań z tytułu leasingu
(7)
(9)
Ujemne różnice kursowe
-
(2)
Pozostałe
(6)
(6)
Razem koszty finansowe
(79)
(76)
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 20 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
3. Noty objaśniające dotyczące opodatkowania
3.1 Podatek dochodowy
Zasady rachunkowości
Na obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego składają się bieżący podatek dochodowy od osób prawnych oraz odroczony podatek dochodowy.
PGNiG S.A. wraz z dziesięcioma innymi spółkami Grupy Kapitałowej PGNiG utworzyła Podatkową Grupę Kapitałową PGNiG („PGK PGNiG”,
„PGK”). PGNiG S.A. została wskazana w umowie PGK jako spółka reprezentująca PGK, na której spoczywa obowiązek obliczania, pobierania oraz
wpłacania podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek do właściwego dla PGK urzędu skarbowego. Równocześnie,
Spółki zależne zobowiązane są do dokonywania terminowych wpłat zaliczek na podatek dochodowy oraz podatku dochodowego wynikającego
z rozliczenia rocznego na rachunek bankowy PGNiG S.A. W sytuacji gdy ostateczna kwota zaliczek/podatku dochodowego podlegających wpłacie
do urzędu skarbowego będzie niższa od sumy kwot przekazanych przez Spółki zależne na rachunek bankowy PGNiG S.A. oraz kwoty wynikającej
z dochodu PGNiG S.A., dojdzie do redystrybucji powstałej nadwyżki środków pieniężnych. Strony umowy PGK ustaliły, że przedmiotowa nadwyżka
będzie alokowana do tych Spółek tworzących PGK, których straty spowodowały obniżenie zobowiązania podatkowego na poziomie PGK.
Rozrachunki ze Spółkami PGK prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji „Należności” lub „Zobowiązania z tytułu dostaw
i podatków”.
Podatek odroczony jest obliczany przy zastosowaniu metody bilansowej, od różnic przejściowych pomiędzy wartością księgową aktywów
i zobowiązań, a ich wartością podatkową.
Podatek odroczony jest wyliczany przy zastosowaniu stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w momencie, gdy
wartości księgowe aktywów i zobowiązań zostaną zrealizowane.
Aktywo z tytułu podatku odroczonego jest rozpoznawane do wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, że będzie można pomniejszyć przyszłe zyski
podatkowe o rozpoznane ujemne różnice przejściowe, straty podatkowe oraz ulgi podatkowe.
Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego są ustalane od dodatnich różnic przejściowych związanych między innymi z inwestycją
w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz udziałami we wspólnych przedsięwzięciach, z wyjątkiem sytuacji gdy Spółka jako Jednostka
Dominująca, inwestor lub wspólnik wspólnego przedsięwzięcia jest w stanie kontrolować terminy odwracania się różnic przejściowych i jest
prawdopodobne, iż w dającej się przewidzieć przyszłości różnice przejściowe nie odwrócą się.
Aktywa z tytułu podatku dochodowego oraz zobowiązania z tytułu podatku dochodowego są kompensowane wtedy, gdy dotyczą podatku
nałożonego przez tę samą władzę podatkową oraz Spółka posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat.
Bieżący i odroczony podatek ujmowany jest w rachunku zysków i strat, z wyjątkiem podatków wynikających z transakcji lub zdarzeń, które są
ujmowane w innych całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym (podatek odroczony jest wówczas ujmowany w pozostałych
całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym).
Grupa podatkowa
PGNiG S.A. jest spółką reprezentującą Podatkową Grupę Kapitałową PGNiG, która na podstawie umowy z 19 września 2016 roku
została powołana na okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2020 roku.
Na 31 grudnia 2020 roku w skład PGK wchodziły następujące spółki: PGNiG S.A., PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o., Polska Spółka
Gazownictwa Sp. z o.o., PGNiG Termika S.A., Gas Storage Poland Sp. z o.o., PGNiG Ventures Sp. z o.o. (do 30 grudnia 2019 roku
pod nazwą PGNiG SPV 5 Sp. z o.o.), PGNiG SPV 6 Sp. z o.o., PGNiG SPV 7 Sp. z o.o., Geofizyka Toruń S.A., PGNiG Technologie
S.A. oraz PGNiG Serwis Sp. z o.o.
Na podstawie przepisów podatkowych, spółki wchodzące w skład PGK utraciły odrębną podmiotowość dla celów podatku
dochodowego od osób prawnych („PDOP”), a podmiotowość tę uzyskała PGK jako całość, co umożliwia kalkulację podatku
dochodowego łącznie dla spółek tworzących PGK. Odrębność podmiotowa PGK istnieje wyłącznie na gruncie PDOP. Nie należy jej
utożsamiać z odrębną podmiotowością prawną. Nie przenosi się ona również na grunt innych podatków, w szczególności, każda ze
spółek tworzących PGK jest nadal odrębnym podatnikiem podatku VAT, podatku od czynności cywilnoprawnych, a także płatnikiem
podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych. Pozostałe podmioty Grupy Kapitałowej są oddzielnymi podatnikami PDOP.
Utworzenie PGK przynosiło dla podmiotów w nim uczestniczących określone korzyści, do których zalicza się m.in.:
możliwość bieżącego wykorzystywania strat generowanych przez spółki wchodzące w skład PGK,
rozliczenie PDOP wyłącznie przez jeden podmiot.
31 grudnia 2020 roku doszło do upływu terminu, na jaki została zawarta umowa PGK PGNiG. 14 lipca 2020 roku Zarząd Spółki podjął
decyzję o nietworzeniu kolejnej Podatkowej Grupy Kapitałowej PGNiG od 1 stycznia 2021 roku.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 21 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
3.1.1 Podatek dochodowy wykazany w rachunku zysków i strat oraz efektywna stawka podatkowa
2020
2019
8 490
1 989
(1 613)
(378)
86
255
146
46
(200)
(164)
(1 581)
(241)
(1 755)
(152)
Nota 3.2.
174
(89)
19%
12%
Oddział zagraniczny PGNiG S.A. w Pakistanie stanowi zakład podatkowy w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego
opodatkowania. W związku z powyższym Oddział rozlicza podatek dochodowy według przepisów obowiązujących w Pakistanie,
gdzie stawka podatku dochodowego wynosi 40%.
1 kwietnia 2020 roku PGNiG S.A. rozpoczęła działalność w Kłajpedzie na Litwie. Działalność prowadzona jest w formie zakładu
podatkowego w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W związku z powyższym zakład podatkowy rozlicza
podatek dochodowy według przepisów obowiązujących na Litwie, gdzie stawka podatku dochodowego wynosi 15%. W 2020 roku
zakład podatkowy nie rozpoznał zobowiązania z tytułu podatku dochodowego.
Wpływ aneksu zawartego z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export
Wzrost podatku dochodowego w bieżącym roku w stosunku do roku ubiegłego jest wynikiem zawarcia przez Spółkę 5 czerwca 2020
roku aneksu do Kontraktu jamalskiego z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export.
3.1.2 Rozrachunki z tytułu podatku bieżącego PGK PGNiG
2020
2019
Stan na początek okresu (należności i zobowiązania netto)
32
37
Podatek dochodowy bieżący PGNiG S.A. ujęty w wyniku netto bieżącego okresu
1 755
152
Podatek dochodowy PGNiG S.A. zapłacony w okresie
(1 649)
(145)
Zobowiązanie / (Należność) z tytułu podatku bieżącego PGNiG PGK
-
(12)
Stan na koniec okresu (należności i zobowiązania netto)
138
32
w tym:
- stan zobowiązań
138
32
3.2 Odroczony podatek dochodowy
Uznanie/Obciążenie
Uznanie/Obciążenie
Stan na
1 stycznia
2019
Wpływ
wdrożenia
MSSF 16
Wynik
finansowy
Pozostałe
całkowite
dochody
Stan na
31 grudnia
2019
Wynik
finansowy
Pozostałe
całkowite
dochody
Stan na
31 grudnia
2020
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Zobowiązanie z tytułu świadczeń pracowniczych
55
-
6
3
64
8
5
77
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
181
-
21
-
202
52
-
254
Pozostałe rezerwy
35
(5)
(5)
-
25
4
-
29
Wycena instrumentów pochodnych
93
-
31
-
124
62
-
186
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych
98
-
(4)
-
94
64
-
158
Niewykorzystane straty podatkowe Oddziału w Pakistanie
50
-
(17)
-
33
(13)
-
20
Zapasy
25
-
51
-
76
(67)
-
9
Pozostałe
11
-
3
-
14
-
-
14
Razem
548
(5)
86
3
632
110
5
747
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
Różnica w stawkach amortyzacyjnych rzeczowych
aktywów trwałych
378
-
32
-
410
(53)
-
357
Wycena instrumentów pochodnych
107
-
128
156
391
(14)
(178)
199
Pozostałe
18
-
15
-
33
3
-
36
Razem
503
-
175
156
834
(64)
(178)
592
Kompensata aktywów i zobowiązań
(503)
-
(632)
(592)
Stan po kompensacie:
Aktywa
45
-
-
-
-
-
-
155
Zobowiązania
-
-
-
-
202
-
-
-
Wpływ netto zmian w okresie
(5)
(89)
(153)
174
183
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 22 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
W okresie porównawczym Spółka rozpoznała wpływ wdrożenia MSSF 16 na aktywo z tytułu podatku odroczonego w wartości
5 milionów złotych. Z uwagi na prezentację podatku odroczonego w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości netto, saldo
zobowiązania z tytułu podatku odroczonego zostało skorygowane o wskazaną wartość aktywa.
4. Zadłużenie i zarządzanie kapitałem
4.1 Zadłużenie netto
Poprzez zadłużenie netto Spółka rozumie sumę posiadanych kredytów i pożyczek bankowych, dłużnych papierów wartościowych
oraz zobowiązań z tytułu leasingu, pomniejszoną o środki pieniężne i ich ekwiwalenty.
Uzgodnienie zadłużenia netto
2020
2019
Kredyty i pożyczki
-
3 002
Zobowiązania z tytułu leasingu
320
318
Zadłużenie
320
3 320
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
(6 329)
(2 115)
Zadłużenie netto = Zadłużenie (-) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty netto
(6 009)
1 205
Kredyty i pożyczki
Dłużne papiery
wartościowe
Zobowiązanie
z tytułu leasingu
Razem
Stan na 1 stycznia 2019 roku
-
2 298
-
2 298
Wdrożenie MSSF 16
-
-
331
331
Zmiany pieniężne
wpływy / (wypływy) netto
3 000
(2 290)
(11)
699
odsetki zapłacone
(81)
(23)
(12)
(116)
Zmiany niepieniężne
odsetki naliczone
83
23
12
118
nowe umowy leasingu
-
-
6
6
wycena zadłużenia
-
(3)
-
(3)
pozostałe zmiany
-
(5)
(8)
(13)
Stan na 31 grudnia 2019 roku
3 002
-
318
3 320
Zmiany pieniężne
wpływy / (wypływy) netto
(3 000)
-
(15)
(3 015)
odsetki zapłacone
(46)
-
(12)
(58)
Zmiany niepieniężne
odsetki naliczone
44
-
12
56
nowe umowy leasingu
-
-
13
13
pozostałe zmiany
-
-
4
4
Stan na 31 grudnia 2020
-
-
320
320
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 23 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
4.2 Zobowiązanie z tytułu zadłużenia
Zasady rachunkowości
Kredyty, pożyczki i dłużne papiery wartościowe
Zobowiązania z tytułu pożyczek i dłużnych papierów wartościowych w momencie początkowego ujęcia wycenia się w wartości godziwej,
pomniejszonej o koszty transakcyjne. Na dzień bilansowy zobowiązania z tytułu zadłużenia wyceniane są według zamortyzowanego kosztu
z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej.
Zobowiązanie z tytułu leasingu
Leasingi ujmowane są jako aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania do zapłaty za te prawa w dniu, w którym leasingowane aktywa
dostępne są do użytkowania przez Spółkę. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania zaprezentowano w nocie 5.1.1.
W dacie rozpoczęcia leasingu, zobowiązania leasingowe wyceniane są w kwocie równej bieżącej wartości następujących płatności leasingowych
za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów w okresie leasingu:
stałe płatności (w tym zasadniczo stałe płatności), pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe,
zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki,
kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,
cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji,
kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji
wypowiedzenia leasingu.
Opłaty leasingowe są dyskontowane przy użyciu stopy procentowej leasingu, jeśli stopę tę można z łatwością ustalić, lub krańcowej stopy
oprocentowania długu leasingobiorcy.
Każda opłata leasingowa jest alokowana pomiędzy zobowiązanie, a koszt finansowy. Po początkowym ujęciu, zobowiązania leasingowe są
wyceniane przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej. Wartości bilansowe zobowiązań są aktualizowane w celu odzwierciedlenia zmiany
w zakresie szacunku okresu leasingu, opcji wykupu, zmiany w opłatach leasingowych i gwarantowanej wartości końcowej oraz modyfikacji umowy
leasingu.
Okres leasingu to nieodwoływalny okres leasingu; okresy objęte opcją przedłużenia i wcześniejszego zakończenia leasingu są uwzględnione
w okresie leasingu, jeśli istnieje rozsądna pewność, że leasing będzie przedłużony lub umowa nie zostanie wcześniej zakończona.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 24 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Istotne szacunki
Okresy obowiązywania leasingu
Ustalając okres leasingu, Zarząd uwzględnia wszystkie fakty i okoliczności tworzące zachętę ekonomiczną do skorzystania z opcji przedłużenia
umowy, lub nieskorzystania z opcji zakończenia umowy. Okresy objęte opcją przedłużania umów lub okresem wypowiedzenia są uwzględnione
przy ustalaniu okresu leasingu, jeśli istnieje racjonalna pewność, że umowa zostanie przedłużona (opcja przedłużenia), lub nie zostanie
wypowiedziana (opcja zakończenia). Ponowna ocena tego, czy istnieje racjonalna pewność, że spółka skorzysta z opcji przedłużenia, lub nie
skorzysta z opcji wypowiedzenia, jeśli wystąpi znaczące zdarzenie lub znacząca zmiana okoliczności wpływająca na taką ocenę, a będąca pod
kontrolą Spółki.
W przypadku umów zawartych na czas nieokreślony, okres leasingu ustalany jest indywidualnie dla każdej umowy poprzez dokonanie
profesjonalnego osądu, na podstawie wiedzy eksperckiej, uwzględniając:
przewidywany okres czerpania korzyści ekonomicznych ze składnika aktywów trwałych,
minimalny okres trwania inwestycji, w przypadku budowy środka trwałego,
czas niezbędny na wymagane prawem doprowadzenie użytkowanego składnika aktywów do stanu pierwotnego,
istotne kary* lub inne koszty związane z wcześniejszym wypowiedzeniem umowy,
plany dotyczące działalności inwestycyjnej lub operacyjnej Spółki.
*jako istotną karę należy rozumieć zarówno zapisaną w umowie płatność, którą ponosi leasingobiorca lub leasingodawca za wyjście z umowy przed czasem, jak
również inne szeroko rozumiane blokady wyjścia, a także istotne straty związane z wyjściem z umowy dla którejkolwiek ze stron.
Stopy dyskonta zastosowane do wyceny zobowiązań z tytułu leasingu
Dla potrzeb wyceny zobowiązania z tytułu leasingu i praw do użytkowania składnika aktywów, Spółka oszacowała krańcowe stopy oprocentowania
długu, stosowane przy dyskontowaniu przyszłych przepływów pieniężnych. Krańcowe stopy procentowe zostały określone jako suma:
aktualnie obowiązujących stóp procentowych wynikających z kwotowania IRS (Interest Rate Swap) na podstawie danych Reuters,
aktualnej marży finansowania Spółki.
Spółka ustanowiła krańcowe stopy pożyczkowe przy uwzględnieniu ich okresu trwania według przedziałów czasowych zaprezentowanych poniżej:
Okres umowy
2 – 5 lat
6 – 10 lat
11 – 14 lat
15 – 21 lat
22 – 47 lat
48 – 99 lat
Stopa procentowa
1,3% - 1,65%
1,78% - 2,15%
2,23% - 2,48%
2,55% - 2,76%
2,77% - 2,87%
2,88%
W tabeli poniżej przedstawiono wartość bilansową zadłużenia w podziale na waluty, w których denominowany jest dług:
2020
2019
Nota 4.1.
-
3 002
Nota 4.1.
320
318
320
3 320
-
3 002
320
318
Kredyty, pożyczki i dłużne papiery wartościowe
Na 31 grudnia 2020 roku Spółka realizowała następujące programy emisji dłużnych papierów wartościowych:
Rodzaj finansowania
Cel pozyskania finansowania
Limit emisji
2020
2019
Program emisji obligacji
Zaspokojenie ogólnych potrzeb płynnościowych Spółki,
związanych także z realizacją inwestycji.
5 000 mln PLN
-
ND
Krótkoterminowe obligacje
dyskontowe
7 000 mln PLN
ND
-
Kredyt konsorcjalny
10 000 mln PLN
-
3 002
Razem
-
3 002
„ND” – nie dotyczy. W trakcie 2020 roku Spółka zdecydowała o zakończeniu utrzymywania programu „Krótkoterminowych obligacji dyskontowych” z limitem do kwoty
7 000 milionów złotych, w miejsce którego przystąpiła do „Programu emisji obligacji” z limitem do kwoty 5 000 milionów złotych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 25 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
W umowie kredytu występuje kowenant: zadłużenie netto/EBITDA.
Zobowiązania z tytułu zadłużenia zarówno w latach 2020 i 2019 nie były zabezpieczone aktywami trwałymi Spółki.
W okresie sprawozdawczym oraz do dnia zatwierdzania sprawozdania finansowego do publikacji nie wystąpiły żadne przypadki
naruszeń istotnych postanowień warunków dłużnych papierów wartościowych jak również kredytów, które mogłyby skutkować
przyspieszeniem terminu wymagalności zobowiązań, w tym dotyczące kowenantu.
Z posiadanym przez Spółkę zadłużeniem związane jest ryzyko płynności. Szczegółowy opis tych ryzyk oraz analiza wrażliwości
zostały opisane w nocie 6.3.
Zobowiązania z tytułu leasingu
W zobowiązaniach z tytułu leasingu występują umowy denominowane w innych walutach niż PLN, tj. PKR, EUR, AED oraz RUB,
jednak ich wartość jest nieistotna.
Analizę terminów wymagalności zobowiązań z tytułu leasingu zaprezentowano w nocie 6.3.5.
4.3 Wspólne zarządzanie środkami pieniężnymi (cash pooling)
Zasady rachunkowości
Wybrane Spółki Grupy PGNiG objęte są umowami wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling). Podmiotem rozliczającym
transakcje jest bank natomiast Spółka pełni rolę koordynującego proces.
Środki pieniężne otrzymane przez Spółkę na jej rachunki bankowe od uczestników cash pooling pomniejszone o środki pieniężne przekazane
uczestnikom transakcji cash pooling, wykazywane są w ramach środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
W sprawozdaniu z przepływów pieniężnych środki te nie są wykazywane.
Rozrachunki z uczestnikami wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi prezentowane są odpowiednio w należnościach z tytułu wspólnego
zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) lub w zobowiązaniach z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
w zależności od wykazywanego salda na dzień bilansowy.
Nie dokonuje się kompensaty aktywów i zobowiązań z tytułu cash poolingu, ponieważ nie są spełnione kryteria umożliwiające wykazywanie tych
aktywów i zobowiązań w kwocie netto.
Spółka poddaje należności z tytułu cash poolingu testowi na utratę wartości zgodnie z modelem strat oczekiwanych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 26 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość należności z tytułu cash poolingu
Kwota odpisu aktualizującego szacowana jest zgodnie z modelem strat oczekiwanych właściwym dla metody indywidualnej z uwzględnieniem
profilu ryzyka kredytowego danej Spółki, wolumenu należności oraz terminu spłaty.
Ryzyko kredytowe danej Spółki jest określane w oparciu o wewnętrzny model scoringowy wykorzystujący analizę behawioralno-jakościową oraz
analizę ilościową danych finansowych Spółki z poprzednich lat.
2020
2019
Należności brutto z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
1 249
2 515
Odpis aktualizujący
(1)
(14)
Należności netto z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
1 248
2 501
Zobowiązania z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
203
119
Na 31 grudnia 2020 roku obowiązywały w Spółce dwie umowy wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling):
umowa z 16 lipca 2014 roku zawarta z bankiem Pekao S.A. oraz,
umowa z 22 grudnia 2016 roku, z datą obowiązywania od 1 marca 2017 roku, zawarta z bankiem PKO BP S.A.
Powyższe Umowy służą głównie poprawie skuteczności zarządzania płynnością w Grupie Kapitałowej. Wykorzystanie cash poolingu
w Grupie Kapitałowej PGNiG ułatwiło planowanie płynności w Grupie oraz spowodowało zmniejszenie zależności od zewnętrznych
źródeł finansowania. Dzięki lepszemu wykorzystaniu wolnych środków pieniężnych obniżone zostały koszty finansowania w Grupie
Kapitałowej.
W związku z powyższym przepływy pieniężne realizowane w ramach transakcji cash pool jak również różnice kursowe z wyceny
środków pieniężnych ujęte są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako środki pieniężne i ich ekwiwalenty stanowią korektę środków
pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazywanych w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. Wartość godziwa posiadanych przez
Spółkę aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu nie różni się istotnie od ich wartości
bilansowej, zarówno na 31 grudnia 2020 roku, jak i na 31 grudnia 2019 roku.
Zmiana wartości brutto i odpisów należności z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi
Klasa 1 -
12-miesięczna
oczekiwana strata
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Razem
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
2 510
5
2 515
Spłacone należności
(2 507)
(5)
(2 512)
Nowo rozpoznane należności
1 249
5
1 254
Pozostały wpływ
(3)
(5)
(8)
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
1 249
-
1 249
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 1 stycznia 2020
(9)
(5)
(14)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(4)
-
(4)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
12
5
17
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 31 grudnia 2020
(1)
-
(1)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
1 248
-
1 248
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2019
1 835
-
1 835
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
(2)
-
(2)
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
2
2
Spłacone należności
(1 833)
(2)
(1 835)
Nowo rozpoznane należności
2 507
5
2 512
Pozostały wpływ
3
-
3
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2019
2 510
5
2 515
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 1 stycznia 2019
(10)
-
(10)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(10)
(3)
(13)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
9
-
9
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
2
-
2
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
(2)
(2)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 31 grudnia 2019
(9)
(5)
(14)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2019
2 501
-
2 501
W roku 2020 nie wystąpiły transfery pomiędzy klasami.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 27 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
4.4 Kapitał własny i polityka zarządzania kapitałem
Zasady rachunkowości
Kapitał akcyjny wykazywany jest w wartości nominalnej, w wysokości zgodnej ze statutem Spółki oraz wpisem do rejestru sądowego.
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej tworzony jest m. in. z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej ich
wartości nominalnej („agio”), a pozostałej po pokryciu kosztów tej emisji.
Na zakumulowane pozostałe całkowite dochody składają się odnoszone w kapitał zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po
okresie zatrudnienia.
Zyski zatrzymane stanowią sumę zysku roku bieżącego oraz skumulowanych zysków z lat poprzednich, które nie zostały wypłacone w formie
dywidendy, ale zostały przekazane na powiększenie kapitału zapasowego lub są niepodzielone.
Kapitał rezerwowy tworzony jest zgodnie z postanowieniami statutu Spółki w celu zabezpieczenia sfinansowania zamierzonych przedsięwzięć,
z którymi wiążą się znaczne wydatki takie jak na przykład wykup akcji własnych, realizacja określonych celów inwestycyjnych.
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń składa się z odnoszonych w kapitał rezultatów skutecznego stosowania rachunkowości
zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Na 31 grudnia 2020 roku i 31 grudnia 2019 roku kapitał akcyjny składał się z 5 778 314 857 akcji o wartości nominalnej 1 złoty na
jedną akcję. Łączna wartość to 5 778 314 857 złotych.
Głównym celem zarządzania kapitałem Spółki jest zapewnienie zdolności do kontynuowania działalności z uwzględnieniem realizacji
planowanych inwestycji, przy jednoczesnym zwiększaniu wartości Spółki dla akcjonariuszy.
2020
2019
Nota 4.1
(6 009)
1 205
36 230
30 618
30 221
31 823
-19,9%
3,8%
4.5 Dywidendy wypłacone
Dywidendy wypłacone w okresie
2020
2019
Wypłacona dywidenda na jedną akcję w PLN
0,09
0,11
Liczba akcji (mln szt.)
5 778
5 778
Wartość wypłaconej dywidendy w mln PLN
520
636
- dywidenda wypłacona w formie pieniężnej do Skarbu Państwa
374
457
- dywidenda wypłacona w formie pieniężnej dla pozostałych akcjonariuszy
146
179
24 czerwca 2020 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PGNiG S.A. podjęło decyzję o wypłacie akcjonariuszom Spółki dywidendy
za rok obrotowy 2019 w łącznej kwocie 520 milionów złotych, tj. 0,09 złotego na akcję. Dzień ustalenia prawa akcjonariuszy do
dywidendy uchwalono na 20 lipca 2020 roku, a wypłaty na 3 sierpnia 2020 roku.
27 czerwca 2019 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PGNiG S.A. podjęło decyzję o wypłacie akcjonariuszom Spółki dywidendy
za rok obrotowy 2018 w łącznej kwocie 1 040 milionów złotych, tj. 0,18 złotych na akcję. Dzień ustalenia prawa akcjonariuszy do
dywidendy uchwalono na 26 lipca 2019 roku, a wypłaty na 7 sierpnia 2019 roku. Wysokość dywidendy wypłaconej 7 sierpnia 2019
roku została pomniejszona o kwotę wypłaconej 3 grudnia 2018 roku zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy
z zysku Spółki za rok 2018. W związku z powyższym, w 2019 roku wypłacono dywidendę w kwocie 636 milionów złotych
tj. 0,11 złotych na akcję.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 28 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
4.6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Zasady rachunkowości
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty obejmują środki pieniężne w banku i w kasie oraz krótkoterminowe aktywa finansowe o dużej płynności,
o pierwotnym okresie zapadalności nieprzekraczającym trzech miesięcy, łatwo wymienialne na określone kwoty środków pieniężnych oraz
narażone na nieznaczne ryzyko zmiany wartości. W pozycji tej prezentowane są również kwoty zgromadzone na rachunkach przeznaczonych dla
potrzeb rozliczeń podatku VAT w ramach procedury split payment.
W pozycji inne środki pieniężne prezentowane są głównie depozyty zabezpieczające z tytułu rozliczeń transakcji towarowych zawieranych na
giełdach.
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty poddawane są testowi na utratę wartości metodą analizy indywidualnej zgodnie z modelem strat oczekiwanych
na podstawie oceny wiarygodności kredytowej instytucji finansowych, którym są powierzane.
2020
2019
Środki pieniężne na rachunku bankowym
951
379
Lokaty bankowe
4 586
1 580
Inne środki pieniężne
792
156
Razem
6 329
2 115
Ze środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami wiąże się ryzyko kredytowe oraz ryzyko kursowe.
Spółka wycenia ryzyko kredytowe poprzez ciągłą weryfikację kondycji finansowej banków, odzwierciedlającej się w zmianach ratingu
finansowego przyznawanego przez agencje ratingowe takie jak np. Standards&Poor’s, Moody’s i Fitch. W bieżącym okresie
sprawozdawczym Spółka nie stwierdziła istotnego ryzyka kredytowego w odniesieniu do pozycji „środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów” w konsekwencji czego ujęty odpis aktualizujący jest nieistotny.
Tabela ratingu finansowego dla sald środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przedstawia się następująco:
2020
2019
Banki o ratingu AA+ wg agencji JCR-VIS Credit Rating Company Limited
63
18
Banki o ratingu A+ wg agencji Fitch
-
249
Banki o ratingu A wg agencji Fitch/ A2 wg Moody's
3 389
365
Banki o ratingu A- wg agencji Fitch
1 813
331
Banki o ratingu BBB+ wg agencji Fitch/ BAA1 wg Moody's
1 064
1 152
Środki pieniężne w bankach razem
6 329
2 115
Na 31 grudnia 2020 roku 48% salda środków pieniężnych i ich ekwiwalentów stanowią środki pieniężne denominowane w walucie
PLN, 49% w USD oraz 3% w EUR (w roku 2019: 66% w PLN, 18% w USD oraz 16% w EUR). Więcej informacji w zakresie ryzyka
stopy procentowej dla środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przedstawiono w nocie 6.3.4.
Uzgodnienie stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazywanych w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych do salda
środków pieniężnych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej zaprezentowano w poniższej tabeli:
2020
2019
7 534
4 525
(4)
(3)
(2 406)
(1 697)
(148)
(1)
(2)
-
1 355
(709)
6 329
2 115
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 29 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
5. Noty objaśniające do aktywów i pozostałych zobowiązań
5.1 Aktywa trwałe niefinansowe
5.1.1 Rzeczowe aktywa trwałe
Zasady rachunkowości
Rzeczowe aktywa trwałe
Najistotniejsze pozycje rzeczowych aktywów trwałych stanowią budynki i budowle oraz urządzenia techniczne i maszyny związane
z poszukiwaniem i wydobyciem gazu ziemnego i ropy naftowej oraz obrotem i magazynowaniem. Ponadto Spółka posiada środki transportu oraz
grunty. W ramach środków trwałych w budowie Spółka wykazuje głównie poniesione nakłady na składniki aktywów
z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych, stanowiących odrębny składnik aktywów do momentu ich eksploatacji lub spisania w koszty
w przypadku zakończenia prac poszukiwawczych efektem negatywnym (szczegółowe zasady rachunkowości przedstawione zostały w akapicie
„Nakłady na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze”).
Pozycje rzeczowych aktywów trwałych wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonego o umorzenie oraz odpisy
aktualizujące z tytułu utraty wartości (testy i odpisy z tytułu utraty wartości przeprowadza się i ujmuje zgodnie z zasadami rachunkowości
przedstawionymi w nocie 5.1.4.).
Wartość początkowa wytworzonych we własnym zakresie gazociągów lub magazynów gazu, sklasyfikowanych do kategorii Budynki i budowle,
obejmuje również wartość gazu, która służy do ich pierwszego napełnienia. Ilość gazu niezbędna do pierwszego napełnienia gazociągu lub komory
magazynowej odpowiada ilości niezbędnej do wytworzenia minimalnego ciśnienia pracy gazociągu lub magazynu.
Do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pozycji rzeczowych aktywów trwałych zalicza się koszty finansowania zewnętrznego.
Koszty remontów ujmowane są w wyniku finansowym w momencie poniesienia. W przypadku rozszczelnienia gazociągu, koszty jego ponownego
napełnienia lub uzupełnienia utraconego paliwa są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zostały poniesione.
Metody i okresy amortyzacji:
Kategoria
metoda amortyzacji
przyjęte okresy użytkowania
Budynki i budowle
Liniowa
2-50 lat
Urządzenia techniczne i maszyny
Liniowa
1-50 lat
Środki transportu i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe
Linowa
2-35 lat
Grunty i środki trwałe w budowie
Nie podlegają amortyzacji
Nakłady na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze
Nakłady związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż gazu ziemnego i ropy naftowej obejmują prace geologiczne wykonywane w celu
odkrycia i udokumentowania złoża. Rozliczane są przy zastosowaniu metody sukcesu geologicznego. Prace polegające na poszukiwaniu
i rozpoznaniu złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej mogą zostać podjęte po uzyskaniu przez Spółkę, zgodnie z Prawem geologicznym
i górniczym, stosownych koncesji (nota 5.1.3.).
Wydatki z tytułu badań sejsmicznych są kapitalizowanie w wartość aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych oraz ujmowane
w księgach rachunkowych jako odrębny składnik aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych.
Nakłady na poszczególne odwierty początkowo podlegają aktywowaniu w pozycji Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych. Gdy prace poszukiwawcze zakończą się stwierdzeniem sukcesu, czyli odkryciem złoża o zasobach nadających się do
eksploatacji Spółka przeprowadza analizę rejonów i obiektów pod względem ekonomicznej opłacalności eksploatacji. W przypadku, gdy w efekcie
rozpoznania złoża podjęto decyzję o jego eksploatacji, w momencie jej rozpoczęcia, Spółka przeklasyfikowuje środki trwałe w budowie dotyczące
poszukiwania i oceny zasobów mineralnych do rzeczowych aktywów trwałych. Gdy prace poszukiwawcze zakończą się efektem negatywnym lub
po ich zakończeniu, w efekcie analizy rejonów i obiektów pod względem ekonomicznej opłacalności eksploatacji, Spółka nie występuje
o przyznanie koncesji na rozpoznanie złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej, aktywowane nakłady na wykonane odwierty przeprowadzone
w ramach prac poszukiwawczych są odpisywane w całości w koszty w rachunek zysków i strat, w okresie, w którym podjęto decyzję o zakończeniu
prac poszukiwawczych. W ciężar rachunku zysków i strat odpisywane są również skapitalizowane w poprzednich okresach wydatki na badania
sejsmiczne powiązane z danym obiektem.
Spółka tworzy rezerwę na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i magazynowych (szczegóły znajdują się w nocie 5.1.2.).
Wartość zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartość początkową kosztów odwiertów ujętych w ramach aktywów z tytułu poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych oraz rzeczowych aktywów trwałych i w przypadku rzeczowych aktywów trwałych jest amortyzowana w okresie ich
ekonomicznego użytkowania.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 30 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania
Leasingi ujmowane są jako aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania do zapłaty za te prawa w dniu, w którym leasingowane aktywa
dostępne są do użytkowania przez Spółkę. Zobowiązania z tytułu leasingu przedstawiono w nocie 4.2.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są prezentowane w pozycji „Rzeczowe aktywa trwałe” w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania początkowo wycenia się według kosztu, który obejmuje:
kwotę początkowej wyceny zobowiązania leasingowego,
wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,
wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę,
szacunek kosztów demontażu, usunięcia bazowego składnika aktywów i przeprowadzenia renowacji.
Po początkowym ujęciu, aktywa z tytułu prawa do użytkowania są wyceniane według kosztu pomniejszonego o skumulowaną amortyzację oraz
wszelkie skumulowane straty z tytułu utraty wartości i skorygowane z tytułu ponownej wyceny zobowiązania leasingowego ze względu na ponowną
ocenę lub modyfikację leasingu.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania amortyzuje się przez okres użytkowania składnika aktywów lub przez okres leasingu, w zależności od tego,
który z nich jest krótszy, przy zastosowaniu metody liniowej. Okresy amortyzacji aktywów z tytułu prawa do użytkowania są następujące:
Kategoria
Okres amortyzacji
Prawo wieczystego użytkowania gruntu (PWUG)
2 – 99 lat
Prawo do użytkowania działki/gruntu
2 – 49 lat
Prawo do użytkowania budynków i budowli
2 – 19 lat
Prawo do użytkowania urządzeń technicznych i maszyn
2 – 10 lat
Prawo do użytkowania środków transportu i pozostałych
2 – 6 lat
Określając koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania Spółka oszacowała koszty przewidziane do poniesienia na rekultywację gruntów,
bazując na informacjach o cenach bieżących usług rekultywacji.
Opłaty związane z wszystkimi leasingami krótkoterminowymi i pewnymi leasingami niskocennych aktywów są ujmowane liniowo jako koszt
w wyniku finansowym. Dla niskocennych aktywów Spółka dokonuje wyboru sposobu ujęcia dla każdej umowy – Spółka przyjęła, że składnik
aktywów z tytułu prawa do użytkowania jest ujmowany z odpowiadającym mu zobowiązaniem leasingowym jeżeli taki składnik aktywów jest
oddawany w subleasing, natomiast dla wszystkich pozostałych leasingów niskocennych aktywów opłaty związane z tymi leasingami ujmowane są
jako koszt liniowo przez okres leasingu.
Leasingi krótkoterminowe to leasingi o okresie trwania 12 miesięcy lub mniej.
Niskocenne aktywa obejmują drobny sprzęt biurowy oraz teleinformatyczny.
Okresy ekonomicznej użyteczności rzeczowych aktywów trwałych
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych oparto na ocenie służb technicznych, odpowiedzialnych za ich eksploatację. Szacunkom takim
towarzyszy niepewność co do przyszłych warunków prowadzenia działalności gospodarczej, zmian technologicznych i konkurencji na rynku, które
skutkować mogą inną oceną ekonomicznej przydatności składników i pozostałego okresu ich użyteczności. W rezultacie szacunki mogą istotnie
wpłynąć na wartość rzeczowych aktywów trwałych oraz koszty amortyzacji w przyszłości.
Na 31 grudnia 2020 roku Spółka dokonała weryfikacji okresów użyteczności rzeczowych aktywów trwałych oraz jej skutków.
Istotne szacunki
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 31 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
Wartość brutto
Umorzenie
i odpis z tytułu
utraty wartości
Wartość netto
Wartość brutto
Umorzenie
i odpis z tytułu
utraty wartości
Wartość netto
Grunty
28
(9)
19
28
(8)
20
Budynki i budowle
16 104
(9 290)
6 814
15 286
(8 128)
7 158
Urządzenia techniczne
i maszyny
5 653
(3 718)
1 935
5 540
(3 395)
2 145
Środki transportu i pozostałe
307
(232)
75
307
(211)
96
Razem środki trwałe własne
22 092
(13 249)
8 843
21 161
(11 742)
9 419
Środki trwałe w budowie
dotyczące poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych
3 321
(1 182)
2 139
3 057
(832)
2 225
Środki trwałe w budowie
pozostałe
478
(9)
469
463
(9)
454
Razem środki trwałe
w budowie
3 799
(1 191)
2 608
3 520
(841)
2 679
Prawo wieczystego użytkowania
gruntu (PWUG)
290
(47)
243
291
(42)
249
Prawo do użytkowania
działek/gruntów
66
(22)
44
62
(13)
49
Prawo do użytkowania
budynków i budowli
15
(6)
9
13
(3)
10
Prawo do użytkowania urządzeń
technicznych i maszyn
5
(3)
2
5
(2)
3
Prawo do użytkowania środków
transportu i pozostałych
30
(13)
17
18
(4)
14
Razem prawo do użytkowania
aktywów
406
(91)
315
389
(64)
325
Razem rzeczowe aktywa
trwałe
26 297
(14 531)
11 766
25 070
(12 647)
12 423
W 2020 roku Spółka poniosła istotne nakłady na środki trwałe w budowie dotyczycące odwiertów w kwocie 607 milionów złotych (754
miliony złotych w 2019 roku). Ponadto Spółka poniosła nakłady na podziemne magazyny gazu w kwocie 36 milionów złotych (33
miliony złotych w 2019 roku) oraz na badania sejsmiczne w kwocie 139 milionów złotych (67 milionów złotych w 2019 roku).
Wartość kapitalizowanych kosztów finansowania zewnętrznego w roku 2020 wyniosła 23 miliony złotych (33 miliony złotych w roku
2019). Stopa kapitalizacji zastosowana do określenia kwoty aktywowanych w roku 2020 kosztów finansowania zewnętrznego
wyniosła 5,2% (7,3 % w 2019 roku).
Na podstawie umów leasingowych Spółka używa:
grunty w wieczystym użytkowaniu, na których posadowione są rzeczowe aktywa trwałe należące do Spółki oraz infrastruktura
techniczna wykorzystywana do bieżącej działalności Spółki, nabyte odpłatnie lub nieodpłatnie z mocy prawa, na okres 99 lat.
Opłaty są stałe, jednakże okresowo aktualizowane na podstawie decyzji jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu
Państwa. Niektóre z nich obciążone są obowiązkiem rekultywacji zanieczyszczeń,
grunty wynajmowane dla potrzeb działalności operacyjnej lub inwestycyjnej. Opłaty są stałe, indeksowane w oparciu
o publikowane przez GUS wskaźniki inflacji,
budynki (pomieszczenia biurowe) wynajmowane dla potrzeb działalności bieżącej, wraz z parkingami. Opłaty stałe uzależnione
od wynajmowanej powierzchni,
środki transportu (samochody osobowe i ciężarowe). Opłaty ustalone z góry w harmonogramie określonym w umowie,
z możliwością wykupu,
maszyny i urządzenia (sieci do transmisji danych). Opłaty stałe ustalone z góry w umowie.
Zobowiązania wynikające z umów na nabycie rzeczowych aktywów trwałych po dniu bilansowym:
2020
2019
Zobowiązania wynikające z podpisanych umów
2 046
3 252
Stan realizacji umów na dzień bilansowy
1 170
1 768
Zobowiązania wynikające z umów po dniu bilansowym
876
1 484
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 32 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Tabela ruchów rzeczowych aktywów trwałych
Środki trwałe w budowie
Grunty
Budynki i budowle
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Środki
transportu
i pozostałe
Razem środki
trwałe
Dotyczące
poszukiwania
i oceny zasobów
mineralnych
Pozostałe
Razem rzeczowe
aktywa trwałe
własne
Wartość netto na 1 stycznia 2019
38
7 130
2 306
104
9 578
1 974
564
12 116
Wdrożenie MSSF 16
(19)
-
-
-
(19)
-
-
(19)
Wartość netto na 1 stycznia 2019 (dane przekształcone)
19
7 130
2 306
104
9 559
1 974
564
12 097
Zwiększenie stanu
1
1
-
-
2
873
290
1 165
Zmniejszenie stanu
-
(65)
(11)
-
(76)
(253)
(7)
(336)
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
Nota 5.1.2.
-
343
-
-
343
15
3
361
Przeniesienia z środków trwałych w budowie i pomiędzy grupami
-
522
140
12
674
(401)
(396)
(123)
Odpis z tytułu utraty wartości
-
(268)
(39)
(3)
(310)
17
-
(293)
Amortyzacja za rok obrotowy
-
(505)
(251)
(17)
(773)
-
-
(773)
Wartość netto na 31 grudnia 2019 roku
20
7 158
2 145
96
9 419
2 225
454
12 098
Zwiększenie stanu
-
-
-
-
-
703
328
1 031
Zmniejszenie stanu
-
(32)
(4)
(3)
(39)
(189)
(15)
(243)
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
Nota 5.1.2.
-
445
-
-
445
51
2
498
Przeniesienia z środków trwałych w budowie i pomiędzy grupami
-
432
126
10
568
(301)
(300)
(33)
Odpis z tytułu utraty wartości
(1)
(700)
(100)
(14)
(815)
(350)
-
(1 165)
Amortyzacja za rok obrotowy
-
(489)
(232)
(14)
(735)
-
-
(735)
Wartość netto na 31 grudnia 2020
19
6 814
1 935
75
8 843
2 139
469
11 451
Tabela ruchów aktywów z tytułu prawa do użytkowania
Prawo
wieczystego
użytkowania gruntu
(PWUG)
Działki/grunty
Budynki i budowle
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Środki transportu
i pozostałe
Razem aktywa
z tytułu prawa do
użytkowania
Wartość netto na 1 stycznia 2019
-
-
-
-
-
-
Wpływ wdrożenia MSSF 16
286
63
18
4
15
386
Wartość netto na 1 stycznia 2019 (dane przekształcone)
286
63
18
4
15
386
Zwiększenia stanu (nowe umowy)
-
2
1
-
3
6
Zmniejszenia stanu (zakończone umowy)
(2)
-
(6)
-
-
(8)
Modyfikacje i zmiany oszacowania okresu
(3)
(9)
-
-
-
(12)
Zmiany z tyt. indeksacji opłat
9
6
-
1
-
16
Odpis z tytułu utraty wartości
(38)
(9)
-
-
-
(47)
Amortyzacja za rok obrotowy
(3)
(4)
(3)
(2)
(4)
(16)
Wartość netto na 31 grudnia 2019
249
49
10
3
14
325
Zwiększenia stanu (nowe umowy)
-
3
1
-
9
13
Zmniejszenia stanu (zakończone umowy)
-
(1)
-
-
-
(1)
Modyfikacje i zmiany oszacowania okresu
-
1
2
-
3
6
Zmiany z tyt. indeksacji opłat
-
1
-
-
-
1
Odpis z tytułu utraty wartości
(3)
(6)
-
-
(2)
(11)
Amortyzacja za rok obrotowy
(3)
(3)
(4)
(1)
(7)
(18)
Wartość netto na 31 grudnia 2020
243
44
9
2
17
315
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 33 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
5.1.2 Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów, zakładu górniczego oraz pozostałe rezerwy związane
z ochroną środowiska
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
Wartość rezerwy oparta jest na szacunkach przyszłych kosztów likwidacji aktywów i rekultywacji gruntów, na które znaczący wpływ ma przyjęta
stopa dyskonta oraz szacunek okresu wystąpienia przyszłych wypływów pieniężnych.
Rezerwa na przyszłe koszty likwidacji odwiertów wyliczona jest w oparciu o koszt stanowiący średni koszt likwidacji odwiertów
w poszczególnych oddziałach wydobywczych w ciągu ostatnich trzech pełnych lat poprzedzających okres sprawozdawczy, skorygowany
o prognozowany wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz zmianę wartości pieniądza w czasie. Uwzględnienie trzyletniego
horyzontu czasowego wiąże się ze zróżnicowaniem ilości likwidowanych odwiertów i ich kosztu likwidacji w poszczególnych latach.
Odpisy na Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego
Odpisy na Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego dokonywane są w wysokości 3% wartości rocznych odpisów amortyzacyjnych od
rzeczowych aktywów trwałych zakładu górniczego (ustalonych zgodnie z przepisami o podatku dochodowym od osób prawnych).
Środki FLZG mogą być wykorzystane wyłącznie w celu pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części,
w szczególności dotyczących likwidacji i zabezpieczania otworów eksploatacyjnych, magazynowych i poszukiwawczych.
Rezerwy związane z ochroną środowiska
Wartość rezerwy oparta jest na szacunkach przyszłych kosztów rekultywacji zanieczyszczeń, na które znaczący wpływ ma przyjęta stopa
dyskonta oraz szacunek okresu wystąpienia przyszłych przepływów pieniężnych. Zmiana stanu rezerwy wynikająca ze zmiany stopy dyskonta
Zasady rachunkowości
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów oraz zakładu górniczego
Spółka tworzy rezerwę na przyszłe koszty likwidacji odwiertów oraz Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego (FLZG). Środki Funduszu
prezentowane są w części aktywów trwałych sprawozdania z sytuacji finansowej w pozycji „Pozostałe aktywa” (nota 5.3.1.).
Rezerwę na koszty likwidacji odwiertów tworzy się, gdy na Spółce ciąży obowiązek likwidacji dokonanych odwiertów po zakończeniu ich
wykorzystywania. W przypadku, gdy rezerwy dotyczą kosztów likwidacji odwiertów stanowiących rzeczowe aktywa trwałe wartość zdyskontowanej
rezerwy zwiększa wartość początkową odwiertów i po przejściu do fazy eksploatacji amortyzowana jest w okresie przewidywanego, ekonomicznego
użytkowania odwiertów (nota 5.1.1.). Późniejsze korekty wysokości rezerwy będące skutkiem zmian szacunków są również ujmowane jako korekta
wartości składnika rzeczowych aktywów trwałych. Korekty wysokości rezerwy wynikające ze zmiany dyskonta (z tytułu upływu czasu) ujmuje się w
rachunku zysków i strat. Wartość rezerwy na przyszłe koszty likwidacji odwiertów kopalnianych i magazynowych korygowana jest o sumę
niewykorzystanych odpisów na FLZG.
FLZG tworzony jest na mocy ustawy prawo geologiczne i górnicze, które nakłada na Spółkę obowiązek likwidacji zakładów górniczych po
zakończeniu użytkowania. Odpisy na Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego ujmowane są w korespondencji z pozostałymi kosztami
operacyjnymi. Środki FLZG mogą być wykorzystane wyłącznie w celu pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części,
a w szczególności kosztów:
likwidacji i zabezpieczania otworów eksploatacyjnych, magazynowych,
likwidacji zbędnych obiektów oraz demontażu maszyn i urządzeń,
rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej,
utrzymania obiektów przeznaczonych do likwidacji w kolejności zapewniającej bezpieczeństwo ruchu zakładu górniczego.
Pozostałe rezerwy związane z ochroną środowiska
Spółka tworzy rezerwy na przyszłe zobowiązania z tytułu:
kosztów rozpoznania i rekultywacji zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego w związku z występowaniem prawnego lub zwyczajowego
obowiązku wykonania tych czynności,
poniesienia obowiązkowych kosztów rekultywacji dzierżawionych gruntów/działek przed przekazaniem gruntu leasingodawcy po zakończeniu
umowy.
Zmiana stanu rezerwy wynikająca ze zmiany stopy dyskonta (z tytułu upływu czasu) ujmowane są w rachunku zysków i strat, natomiast zmiany
szacowanego kosztu rekultywacji koryguje wartość składnika z tytułu prawa do użytkowania którego dotyczy rezerwa. Zmiana stanu wysokości
rezerwy będące skutkiem zmian szacunków wynikających np. z dokonania wcześniejszej rekultywacji terenu jest traktowane, jako korekta wartości
składnika z tytułu prawa do użytkowania i zwiększenia wartości rezerwy do wartości faktycznie poniesionych kosztów rekultywacji.
Istotne szacunki
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 34 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
(z tytułu upływu czasu) ujmowane są w rachunku zysków i strat, natomiast zmiany szacowanego kosztu rekultywacji koryguje wartość składnika
z tytułu prawa do użytkowania którego dotyczy rezerwa.
2020
2019
1 970
1 686
-
(19)
Nota 5.1.1.
498
361
Nota 2.4.
54
61
(29)
(35)
Nota 2.4.
(45)
(86)
1
2
2 449
1 970
2 414
1 935
35
35
* W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji rezerw ujmując w kategorii „Rezerw na koszty likwidacji odwiertów oraz pozostałych rezerw związanych
z ochroną środowiska” (poprzednio „Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów”) pozycję „Rezerw związanych z ochroną środowiska”, która została przeniesiona z kategorii
„Pozostałych rezerw” nota 5.4.2. W wyniku tej modyfikacji dane porównawcze za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały zmienione.
W 2020 roku do wyliczenia rezerwy na koszt likwidacji odwiertów i infrastruktury towarzyszącej Spółka zastosowała stopę dyskonta
w wysokości -1,22%, która jest wypadkową stopy zwrotu z aktywów w wysokości 1,25% oraz stopy inflacji na poziomie ciągłego celu
inflacyjnego realizowanego przez NBP w wysokości 2,50% (na koniec 2019 roku stopa dyskonta przyjęta była na poziomie -0,45%
jako wypadkowa stóp odpowiednio 2,04% i 2,50%).
5.1.3 Koncesje oraz prawo użytkowania górniczego i informacji geologicznej
Zasady rachunkowości
Koncesje oraz prawo użytkowania górniczego i informacji geologicznej
W działalności poszukiwawczej i wydobywczej Spółka wykorzystuje udzielone na podstawie prawa geologicznego i górniczego koncesje na
poszukiwanie i rozpoznawanie oraz wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego ze złóż. Spółka ponadto korzysta z prawa do informacji geologicznej
oraz użytkowania górniczego.
Wykorzystywane przez Spółkę koncesje i prawo do informacji geologicznej w ramach bieżącej działalności, Spółka ujmuje jako wartości
niematerialne i prezentuje w niniejszym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w odrębnej kategorii „Koncesje oraz prawo użytkowania górniczego
i informacji geologicznej”.
Wycena
Po początkowym ujęciu, koncesje oraz prawo użytkowania górniczego i informacji geologicznej wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie
wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości (Zasady rachunkowości nota 5.1.4.).
Amortyzacja składnika odbywa się metodą liniową według stawek odzwierciedlających przewidywany okres użytkowania.
Okresy użyteczności stosowane dla koncesji - udzielanych na czas oznaczony, w drodze decyzji właściwego organu wynoszą od 1 roku do 9 lat.
Wartość początkową użytkowania górniczego stanowi wynagrodzenie dla Skarbu Państwa za jego ustanowienie.
Okresy użyteczności stosowane dla użytkowania górniczego i informacji geologicznej – udzielanych na czas oznaczony, w drodze decyzji
właściwego organu wynoszą od 1 roku do 46 lat.
2020
2019
Wartość brutto na początek okresu sprawozdawczego
287
225
Skumulowane umorzenie
(102)
(81)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
(36)
(24)
Wartość netto na początek okresu sprawozdawczego
149
120
Wartość brutto na początek okresu sprawozdawczego
287
225
Przeniesienie ze środków trwałych w budowie i pomiędzy grupami
5
69
Zmniejszenie stanu
(5)
(7)
Wartość brutto na koniec okresu sprawozdawczego
287
287
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
(45)
(36)
Amortyzacja za rok
(22)
(27)
Skumulowane umorzenie z wyłączeniem amortyzacji za rok
(97)
(75)
Wartość netto na koniec okresu sprawozdawczego
123
149
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 35 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
5.1.4 Utrata wartości aktywów niefinansowych
Istotne szacunki
Utrata wartości aktywów niefinansowych
Test na utratę wartości rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych przeprowadza się gdy wystąpią przesłanki wskazujące na utratę
wartości. Przeprowadza się go poprzez porównanie wartości bilansowej aktywa (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne jeżeli aktywo nie
generuje samodzielnie wpływów pieniężnych) z wartością odzyskiwalną tj. wyższą z wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży i wartości
użytkowej.
Jeżeli wartość odzyskiwalna jest niższa od wartości księgowej składnika aktywów (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne), wartość
księgowa obniżana jest do wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne). Odpis
aktualizujący z tytułu utraty wartości ujmowany jest jako koszt w okresie, w którym wystąpiła utrata wartości, o której mowa powyżej.
Stan odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
Utrata wartości aktywów niefinansowych
2020
2019
Grunty
(9)
(8)
Budynki i budowle
(2 671)
(1 971)
Urządzenia techniczne i maszyny
(762)
(662)
Środki transportu i pozostałe
(48)
(34)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe
(3 490)
(2 675)
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych
(1 182)
(833)
Środki trwałe w budowie pozostałe
(9)
(9)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe w budowie
(1 191)
(842)
Prawo wieczystego użytkowania gruntu (PWUG)
(40)
(38)
Prawo do użytkowania działaki/grunty
(15)
(9)
Prawo do użytkowania środków transportu i pozostałych
(2)
-
Razem odpisy aktualizujące prawo do użytkowania aktywów
(57)
(47)
Razem odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe
(4 738)
(3 564)
Kwota możliwych do odwrócenia odpisów aktualizujących wartość środków trwałych na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 2
481 milionów złotych (1 893 miliony złotych w 2019 roku).
W roku obrotowym przeprowadzono test na utratę wartości podstawowych aktywów operacyjnych Spółki stanowiących: majątek
wydobywczy służący eksploatacji gazu ziemnego i ropy naftowej, magazyny paliwa gazowego, blok energetyczny, majątek będący
w posiadaniu Spółki stanowiący leasing operacyjny (w tym: majątek przesyłowy, pozostałe nieruchomości), stacje regazyfikacji LNG
oraz majątek będący środkami trwałymi w budowie (odwierty w budowie). Poniżej przedstawiono podstawowe informacje na temat
przeprowadzonego testu dla obszarów, w których dokonywane były odpisy.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 36 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Wartość użytkowa majątku testowanego na
utratę wartości (PLN)
19 881
24 362
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
227
1 551
339
882
Łączny wpływ testowanego majątku na kształtowanie się odpisu z tytułu utraty wartości
Opis Ośrodka Wypracowującego Środki
pieniężne:
W przypadku składników aktywów zaliczanych do aktywów jednostek produkcyjnych ropy i gazu testy na utratę
wartości przeprowadzone zostały dla poszczególnych Jednostek Generujących Środki Pieniężne („CGU”), którym są
określone jednostki produkcyjne.
2020
2019
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Jednostki CGU
CGU – 161 jednostki produkcyjne
CGU – 162 jednostki produkcyjne
Przesłanki utraty / zwiększenia wartości
*Aktualizacja prognozy
wydobycia
uwzględniająca nowe
włączenia odwiertów
* Zmiana prognoz
cenowych - spadek cen
ropy i gazu
* Spadek stopy dyskonta
WACC w 2019 roku
* Zmiana prognoz
cenowych - spadek
cen ropy i gazu
* Aktualizacja prognozy
produkcji uwzględniająca
pogorszenie warunków
złożowych na określonych
jednostkach
produkcyjnych
* Aktualizacja rezerwy na
likwidację odwiertów
* Aktualizacja prognozy
produkcji na podstawie
testów na odwiertach, jak
również uwzględniająca
nowe włączenia
odwiertów
* Aktualizacja
prognozy produkcji
uwzględniająca
pogorszenie
warunków złożowych
na określonych
jednostkach
produkcyjnych
Wartość Użytkowa (PLN)
17 300
21 476
Stopa Dyskonta nominalna pre-tax
Kraj: 10,81% -11,98%
Kraj: 10,32% -12,08%
Pakistan: 25,92% - 29,68%
Pakistan: 19,30% - 21,42%
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
210
998
185
576
Opis Ośrodka Wypracowującego Środki
pieniężne:
Majątek w leasingu operacyjnym
2020
2019
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Jednostki CGU
CGU - 169
CGU - 170
Przesłanki utraty / zwiększenia wartości
*Wzrost przychodów
z wynajmu określonych
nieruchomości
*Wzrost kosztów
utrzymania nieruchomości
* Wzrost przychodów
z wynajmu określonych
nieruchomości
* Zwiększona
wartości majątku o
składniki dotyczące
prawa wieczystego
użytkowania gruntów
(zgodnie z MSSF 16)
*Spadek kosztów
przewidywanych
remontów oraz kosztów
utrzymania nieruchomości
*Suma zdyskontowanych
przepływów pieniężnych
oraz wartości rezydualnej
jest niższa od wartości
netto środków trwałych
* Spadek kosztów
przewidywanych
remontów oraz kosztów
utrzymania nieruchomości
* Wzrost wartości
majątku (z tytułu
zakończonej
inwestycji) nie
generującego
dodatkowych
przychodów
Wartość Użytkowa (PLN)
203
144
Stopa Dyskonta nominalna pre-tax
3,32% - 6,92%
3,97% - 8,52%
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
4
90
2
25
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 37 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Opis Ośrodka Wypracowującego Środki
pieniężne:
Testy na utratę wartości przeprowadzone zostały dla poszczególnych CGU, którym są określone odwierty.
2020
2019
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Jednostki CGU
CGU-78 odwierty
CGU-79 odwierty
Przesłanki utraty / zwiększenia wartości
*Aktualizacja prognozy
produkcji oraz obniżenie
planowanych nakładów
*Rezygnacja z realizacji
odwiertów w wyniku
niezadawalających
rezultatów prac
geologicznych
* Spadek stopy dyskonta
WACC w 2019 roku
* Rezygnacja z realizacji
odwiertów w wyniku
niezadawalających
rezultatów prac
geologicznych
*Wzrost stopy dyskonta
WACC w 2020 roku w
stosunku do grudnia 2019
* Aktualizacja prognozy
produkcji oraz obniżenie
planowanych nakładów
*Aktualizacja prognoz
produkcji na podstawie
testów na odwiertach
* Przekazanie odwiertów do
eksploatacji
* Aktualizacja prognoz
produkcji na podstawie
testów na odwiertach
*Zmiana prognoz
cenowych - spadek cen
ropy i gazu w okresach
eksploatacji
*Zmiana prognoz
cenowych - spadek cen
ropy i gazu w okresach
eksploatacji
Wartość Użytkowa (PLN)
2 378
2 741
Stopa Dyskonta nominalna pre-tax
Kraj: 11,73%-12,95%
Kraj: 11,29% - 13,02%
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
13
463
152
281
* nota nie uwzględnia rozwiązania odpisu na ŚTwB, które zostały spisane w koszty (negaty) oraz zawiązania odpisu na sejsmikach
Wpływ COVID-19 na poziom utraty wartości aktywów niefinansowych
Odpisy aktualizujące aktywa trwałe są efektem oceny wartości odzyskiwanej aktywów, która dokonywana jest na podstawie analizy
przyszłych przepływów pieniężnych - w szczególności w oparciu o aktualne i prognozowane ścieżki cenowe węglowodorów na
międzynarodowych rynkach. Epidemia COVID-19 była jednym z czynników, które w istotnym stopniu wpłynęły na gwałtowny spadek
cen węglowodorów, co znalazło odzwierciedlenie również w długoterminowych prognozach cen gazu i ropy. Najsilniejszy wpływ
COVID-19 odnotowany został w pierwszym półroczu 2020 roku. Spółka zawiązała wówczas odpis aktualizujący na poziomie 685
milionów złotych dla krajowych aktywów trwałych związanych z wydobyciem węglowodorów oraz 97 milionów złotych dla tych
znajdujących się poza granicami Polski. Odpisy aktualizujące aktywa trwałe związane z wpływem COVID-19 zostały utrzymane na
31 grudnia 2020 roku.
5.2 Kapitał obrotowy
5.2.1 Zapasy
Zasady rachunkowości
Najistotniejsze pozycje zapasów w Spółce stanowią:
paliwo gazowe,
świadectwa efektywności energetycznej (tzw. „białe certyfikaty”) zakupione przez Spółkę w celu przedstawienia ich do umorzenia oraz
uzyskane w związku z prowadzeniem działań proefektywnościowych zgodnie z Ustawą o efektywności energetycznej,
świadectwa pochodzenia energii (tzw. kolorowe certyfikaty) zakupione przez Spółkę w celu przedstawienia ich do umorzenia w związku
z ciążącym na Spółce obowiązkiem wynikającym z postanowień ustawy Prawo energetyczne,
materiały niezbędne do prowadzenia inwestycji i eksploatacji kopalń, produkcji tzw. bazy rurowe.
Wartość zapasów ustala się początkowo w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Na dzień bilansowy wyceny dokonuje się według ceny nabycia
lub kosztu wytworzenia lub też według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z kwot jest niższa.
Zapas gazu wysokometanowego, wyceniany jest dla wszystkich magazynów łącznie według średniej ważonej ceny pozyskania paliwa gazowego.
Rozchód paliwa gazowego do sprzedaży i na cele zużycia własnego w Podziemnych Magazynach Gazu (PMG) oraz różnice bilansowe, wycenia
się według średniej ważonej ceny pozyskania, na którą składają się w szczególności: koszt nabycia paliwa gazowego ze wszystkich źródeł wraz
z uzasadnioną częścią kosztów opłat systemowych i transakcyjnych, rzeczywisty koszt wydobycia ze źródeł krajowych, koszt odazotowania i koszt
regazyfikacji.
Spółka ma obowiązek uzyskać i przedstawić do umorzenia świadectwa pochodzenia energii elektrycznej i świadectwa efektywności energetycznej,
odpowiadające sprzedaży energii elektrycznej lub gazu odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 38 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Przyznane prawa majątkowe ujmowane są jako zapas w wartości rynkowej w korespondencji z przychodami w momencie uprawdopodobnienia
faktu ich otrzymania. Nabyte świadectwa pochodzenia energii i świadectwa efektywności energetycznej ujmowane są jako zapas w cenie nabycia.
Rozchód świadectw wycenia się metodą średniej ważonej. Rozliczenie świadectw pochodzenia energii i świadectw efektywności energetycznej
odbywa się w momencie ich umorzenia w korespondencji z utworzoną rezerwą (nota 5.4.2.).
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość zapasów
W przypadku, gdy cena nabycia lub koszt wytworzenia zapasów mogą nie być możliwe do odzyskania, Spółka dokonuje odpisów aktualizujących
ich wartości do wartości netto możliwej do uzyskania.
Spółka szacuje wysokość odpisu na zapas gazu na podstawie przeprowadzonej analizy utraty kaloryczności gazu oraz wyceny rynkowej zapasów
gazu w oparciu o prognozowane ceny sprzedaży.
2020
2019
Wartość
początkowa
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość
początkowa
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Materiały
2 050
(46)
2 004
3 585
(401)
3 184
paliwo gazowe
1 798
(18)
1 780
3 331
(377)
2 954
pozostałe materiały
252
(28)
224
254
(24)
230
Ropa naftowa
19
-
19
19
-
19
Towary
47
-
47
27
-
27
świadectwa pochodzenia energii
24
-
24
27
-
27
prawo do emisji CO2
23
-
23
-
-
-
Razem
2 116
(46)
2 070
3 631
(401)
3 230
Zmiany odpisu aktualizującego
2020
2019
Odpis aktualizujący na początek okresu
(401)
(130)
Utworzenie odpisu
(21)
(381)
Rozwiązanie odpisu
376
110
Obciążenie wyniku bieżącego okresu
355
(271)
Odpis aktualizujący na koniec okresu
(46)
(401)
5.2.2 Należności
Zasady rachunkowości
Pozycja należności obejmuje głównie krótkoterminowe należności z tytułu dostaw i usług przede wszystkim ze sprzedaży paliwa gazowego.
W przypadku spełnienia testu przepływu kapitału i odsetek oraz w sytuacji gdy model biznesowy zakłada jedynie utrzymywanie w celu pozyskiwania
przepływów pieniężnych, krótkoterminowe należności z tytułu dostaw i usług ujmuje się w kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu,
z uwzględnieniem odpisu aktualizującego.
Należności z tytułu podatku od towarów i usług ustala się w kwocie należnej Spółce zgodnie z obowiązującymi i mającymi zastosowanie przepisami.
Zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości, należności poddawane są testowi na utratę wartości zgodnie z modelem oczekiwanej straty
kredytowej w oparciu o metodę analizy indywidualnej lub metodę analizy grupowej.
metoda grupowa – odpisy aktualizujące aktywa finansowe są tworzone dla dużej liczby stosunkowo niewielkich kwotowo aktywów finansowych
o charakterze krótkoterminowym (tzw. portfel „homogeniczny”). Podstawą tworzenia odpisów jest analiza danych historycznych o spłacie
aktywów finansowych w poszczególnych przedziałach wiekowania oraz wykorzystanie metody macierzy migracji. Na bazie analizy ustalane
są wskaźniki spłacalności stanowiące podstawę ustalenia odpisów aktualizujących aktywa finansowe w każdym przedziale wiekowania.
metoda indywidualna – polega na szacowaniu oczekiwanego poziomu strat kredytowych dla tych pozycji, które nie mogły zostać
zaklasyfikowane do portfela homogenicznego takich jak: istotnych należności handlowych, należności handlowych z terminem zapadalności
powyżej roku, należności od jednostek grupy kapitałowej i inne należności, których nie można uznać za homogeniczne na dany dzień
bilansowy.
Spółka analizuje na każdą datę bilansową, czy nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego aktywów finansowych zaklasyfikowanych do danej klasy,
a w konsekwencji konieczność rozpoznania oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia danego instrumentu. Więcej informacji
w nocie 6.1.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 39 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość należności
Wartość odpisu aktualizującego należności oszacowana jest zgodnie z modelem strat oczekiwanych.
Przy stosowaniu metody indywidualnej zasadniczym wymiarem analizy ryzyka jest sytuacja finansowa dłużnika, zaś dla potrzeb kwantyfikacji
używane są dane finansowe charakteryzujące działalność danego dłużnika. Szacowanie odpisu na należności przeprowadzane jest w oparciu
o model statystyczny, uwzględniający szacowane prawdopodobieństwo upadłości/niewypłacalności dłużnika, stosowanych zabezpieczeń
i szacowanej ekspozycji Spółki w momencie upadłości/niewypłacalności dłużnika. W przypadku kontrahentów korporacyjnych podstawą szacunku
prawdopodobieństwa upadłości/niewypłacalności dłużnika jest ocena scoringowa, dokonana zgodnie z wdrożonym w PGNiG S.A. modelem do
szacowania wiarygodności kredytowej kontrahentów. Ocena scoringowa składa się z oceny jakościowej (behawioralnej) oraz oceny ilościowej
sporządzanej na podstawie ostatnich dostępnych danych finansowych.
Przy stosowaniu metody grupowej Spółka wykorzystuje tzw. „macierz migracji”. Szacunek wysokości strat oczekiwanych oparty jest na analizie
dynamiki opóźnień płatniczych. Wnioski z danych historycznych stanowią podstawę kalkulacji odpisów na trwałą utratę wartości należności
homogenicznych na dzień bilansowy.
2020
2019
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Należności od jednostek
niepowiązanych
1 676
(277)
1 399
2 033
(391)
1 642
Należności z tytułu dostaw
i usług
1 333
(112)
1 221
1 566
(147)
1 419
Należności z tytułu podatków od
towarów i usług
158
-
158
182
-
182
Należności z tytułu innych
podatków, ceł i ubezpieczeń
społecznych
7
-
7
4
-
4
Pozostałe należności
178
(165)
13
281
(244)
37
Należności od jednostek
powiązanych
446
(67)
379
253
(9)
244
Należności z tytułu dostaw
i usług
Nota 7.4.1.
393
(55)
338
173
(9)
164
Pozostałe należności
53
(12)
41
80
-
80
Razem
2 122
(344)
1 778
2 286
(400)
1 886
Wpływ COVID-19 na poziom oczekiwanych strat kredytowych dla należności handlowych
Oczekuje się, że ekonomiczne skutki COVID-19 będą miały wpływ na jakość portfela aktywów finansowych Spółki i ograniczą poziom spłacalności
należności handlowych. Prognozowany wpływ będzie zróżnicowany w zależności od sektora gospodarki, w jakim funkcjonują kontrahenci. Przyjęte
przez Spółkę modele uwzględniają korektę prawdopodobieństwa niewypłacalności kontrahentów w oparciu o oczekiwania rynkowe implikowane
z notowań kontraktów Credit Default Swap (CDS).
W celu uwzględnienia wpływu czynników przyszłych (w tym COVID-19) w ramach ryzyka portfela złożonego z kontrahentów ocenianych
indywidualnie, Spółka dokonała korekt prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w oparciu o notowania instrumentów CDS na datę
bilansową. Korekta była zróżnicowana w zależności od sektora i podsektora gospodarki, w którym działa kontrahent, oraz uzależniona od
wewnętrznej lub zewnętrznej oceny ratingowej kontrahenta.
W celu uwzględnienia wpływu czynników przyszłych (w tym COVID-19) w ramach ryzyka portfela ocenianego metodą macierzową, Spółka założyła
wzrost wskaźników procentowych odzwierciedlający oczekiwaną spłacalność należności w poszczególnych przedziałach wiekowania należności.
Wzrost wskaźników był proporcjonalny do oczekiwanego przez rynek (wyrażonego w formie notowań kontraktów CDS) wzrostu prawdopodobieństwa
niewypłacalności dla kontrahentów charakteryzujących się ryzykiem zbliżonym do uśrednionego ryzyka portfela, w tym przy uwzględnieniu sektorów
gospodarki, z których pochodzą kluczowi kontrahenci Spółki.
Kursy instrumentów CDS, na podstawie których Spółka koryguje prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania, kształtowały się na niższym
poziomie w stosunku do notowań na koniec III kwartału 2020 roku. Równocześnie miały miejsce aktualizacje ocen wiarygodności kredytowej
kontrahentów, które również wpłynęły na oczekiwania co do prawdopodobieństwa niewypłacalności kontrahentów. Przełożyło się to na zmianę
wartości korekty (doszacowania) oczekiwanej straty kredytowej z tytułu COVID-19, w porównaniu do korekt uwzględnionych na koniec III kwartału
2020 roku.
Oczekiwana strata kredytowa kalkulowana dla krótko i długoterminowych należności handlowych oszacowana została na poziomie 397 milionów
złotych, w tym w zakresie należności innych niż ze stwierdzoną utratą wartości na poziomie 39 milionów złotych. Kwota 1 miliona złotych odzwierciedla
szacowany na datę bilansową efekt wpływu COVID-19 na spłacalność należności handlowych i powiązaną z tym oczekiwaną stratę kredytową w
okresach przyszłych. Oczekiwana strata kredytowa jest niższa o 3 miliony złotych w porównaniu do oczekiwanej straty kredytowej dla należności
handlowych oszacowanej na koniec roku 2019.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 40 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
W poniższych tabelach Spółka ujmuje zarówno część długoterminową jak i część krótkoterminową wartości brutto oraz odpisów na należności z tytułu
dostaw i usług oraz pozostałych należności.
Zmiana wartości brutto oraz odpisów na należności z tytułu dostaw i usług
Należności z tytułu dostaw
i usług objęte analizą grupową
Należności z tytułu dostaw i usług objęte analizą
indywidualną
Razem
Klasa 2 -
oczekiwana
strata
w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Klasa 1 -
12-miesięczna
oczekiwana
strata
Klasa 2 -
oczekiwana
strata
w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
278
20
1 173
35
233
1 739
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
18
-
-
-
-
18
Transfer do grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
-
-
(18)
-
-
(18)
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
(109)
-
-
-
-
(109)
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
-
109
-
-
-
109
Spłacone należności
(3 357)
(39)
(20 670)
(669)
(232)
(24 967)
Nowo rozpoznane należności
3 457
13
20 493
666
272
24 901
Spisanie w wyniku wykorzystania odpisów
(1)
-
-
-
(17)
(18)
Pozostały wpływ
13
35
27
1
(5)
71
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
299
138
1 005
33
251
1 726
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 1 stycznia 2020
(2)
(13)
(1)
-
(141)
(157)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(42)
(2)
(26)
-
(32)
(102)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
11
-
13
-
57
81
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
1
-
-
-
-
1
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
-
(1)
-
-
-
(1)
Wykorzystanie odpisów
-
2
-
-
17
19
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
1
(10)
-
-
1
(8)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 31 grudnia 2020
(31)
(24)
(14)
-
(98)
(167)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
268
114
991
33
153
1 559
Statystyczny szacunkowy wskaźnik niewypełnienia
zobowiązania
0,3% - 6,6%
29,4% - 100%
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2019
365
18
1 429
13
509
2 334
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
15
-
-
-
-
15
Transfer do grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
-
-
(15)
-
-
(15)
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
(2)
-
-
-
-
(2)
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
-
2
-
-
-
2
Spłacone należności
(3 683)
(15)
(23 324)
-
(901)
(27 923)
Nowo rozpoznane należności
3 579
15
23 003
22
670
27 289
Spisanie w wyniku wykorzystania odpisów
(1)
-
-
-
-
(1)
Pozostały wpływ
5
-
80
-
(45)
40
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2019
278
20
1 173
35
233
1 739
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 1 stycznia 2019
-
(12)
(10)
-
(221)
(243)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(5)
(4)
(67)
-
(137)
(213)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
1
6
75
-
214
296
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
2
-
-
-
-
2
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
-
(2)
-
-
-
(2)
Wykorzystanie odpisów
-
1
-
-
-
1
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
(1)
-
-
-
4
3
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 31 grudnia 2019
(3)
(11)
(2)
-
(140)
(156)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2019
275
9
1 171
35
93
1 583
Statystyczny szacunkowy wskaźnik niewypełnienia
zobowiązania
0,2% - 12,2%
48,3% - 100%
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 41 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Zmiana wartości brutto oraz odpisów na należności z tytułu pozostałych należności
Pozostałe należności objęte
analizą grupową
Pozostałe należności objęte analizą
indywidualną
Razem
Klasa 2 -
oczekiwana
strata
w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Klasa 1 -
12-miesięczna
oczekiwana
strata
Klasa 2 –
oczekiwana
strata
w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą
wartości
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
12
171
103
-
101
387
Spłacone należności
(9)
-
(484)
-
-
(493)
Nowo rozpoznane należności
10
65
425
-
-
500
Spisanie w wyniku wykorzystania odpisów
-
-
-
-
(76)
(76)
Pozostały wpływ
(9)
(6)
24
-
(16)
(7)
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
4
230
68
-
9
311
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 1 stycznia 2020
-
(168)
-
-
(76)
(244)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
-
9
-
-
-
9
Wykorzystanie odpisów
-
-
-
-
76
76
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
-
(71)
-
-
-
(71)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 31 grudnia 2020
-
(230)
-
-
-
(230)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
4
-
68
-
9
81
Statystyczny szacunkowy wskaźnik niewypełnienia
zobowiązania
0,3% - 6,6%
29,4% - 100%
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2019
12
170
102
-
84
368
Spłacone należności
(32)
(3)
(1 996)
(26)
-
(2 057)
Nowo rozpoznane należności
34
3
1 921
-
-
1 958
Pozostały wpływ
(2)
1
76
26
17
118
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2019
12
171
103
-
101
387
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 1 stycznia 2019
-
(168)
-
-
(76)
(244)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
-
-
(18)
-
-
(18)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
-
-
18
-
-
18
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
na 31 grudnia 2019
-
(168)
-
-
(76)
(244)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2019
12
3
103
-
25
143
Statystyczny szacunkowy wskaźnik niewypełnienia
zobowiązania
0,2% - 12,2%
48,3% - 100%
W latach 2020 – 2019 nie wystąpiły transfery pomiędzy klasami.
Spółka narażona jest na ryzyko kredytowe oraz ryzyko walutowe wynikające z należności z tytułu dostaw i usług. Zarządzanie
ryzykiem kredytowym, koncentrację ryzyka kredytowego oraz ocenę jakości kredytowej należności przedstawiono w nocie 6.3.1.
Informacje na temat ryzyka walutowego związanego z należnościami zaprezentowano w nocie 6.3.3. Wartość godziwa należności
nie różni się istotnie od ich wartości bilansowej, zarówno na 31 grudnia 2020 roku, jak i 31 grudnia 2019 roku.
5.2.3 Zobowiązania z tytułu dostaw i podatków
Zasady rachunkowości
Krótkoterminowe zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz z tytułu zakupu niefinansowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych ujmuje się
początkowo w wartości godziwej, która odpowiada wartości nominalnej i wycenia się na dzień bilansowy według zamortyzowanego kosztu.
Zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług oraz innych podatków, ceł i ubezpieczeń społecznych ustala się w kwocie wymagającej zapłaty
przez Spółkę zgodnie z obowiązującymi i mającymi zastosowanie przepisami.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 42 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
1 577
2 357
422
900
756
780
129
128
24
26
Nota 3.1.2.
138
32
20
36
78
440
10
15
543
445
Nota 7.4.1.
450
316
20
35
59
68
14
26
2 120
2 802
Spółka narażona jest na ryzyko walutowe oraz ryzyko płynności związane ze zobowiązaniami z tytułu dostaw i usług oraz zakupu
niefinansowych aktywów trwałych. Ryzyka te opisano odpowiednio w notach 6.3.3. oraz 6.3.5.
Wartość godziwa zobowiązań z tytułu dostaw i usług nie różni się istotnie od ich wartości bilansowej, zarówno na 31 grudnia 2020
roku, jak i 31 grudnia 2019 roku.
5.2.4 Uzgodnienie zmian kapitału obrotowego do sprawozdania z przepływów pieniężnych
2020
Różnica wynikająca ze
sprawozdania z sytuacji
finansowej
Przepływy pieniężne
netto z działalności
inwestycyjnej
Przepływy
pieniężne netto
z działalności
finansowej
Eliminacja
pozycji
niepieniężnych
Przepływy pieniężne netto
z działalności operacyjnej
(zmiana stanu kapitału
obrotowego)
Zapasy
1 160
-
-
-
1 160
Należności
(1 982)
2 099
-
(39)
78
Zobowiązania z tytułu świadczeń
pracowniczych
70
-
-
-
70
Rezerwy
489
(470)
-
(9)
10
Pozostałe zobowiązania
(791)
52
(35)
-
(774)
Pozostałe aktywa
10
-
(6)
-
4
Kapitał obrotowy razem
(1 044)
1 681
(41)
(48)
548
2019
Różnica wynikająca ze
sprawozdania z sytuacji
finansowej
Przepływy pieniężne
netto z działalności
inwestycyjnej
Przepływy
pieniężne netto
z działalności
finansowej
Eliminacja pozycji
niepieniężnych
Wpływ
MSSF 16
Przepływy pieniężne
netto z działalności
operacyjnej (zmiana
stanu kapitału
obrotowego)
Zapasy
(539)
-
-
-
-
(539)
Należności
(1 974)
2 501
-
(14)
-
513
Zobowiązania z tytułu świadczeń
pracowniczych
40
-
-
-
-
40
Rezerwy
265
(328)
-
28
19
(16)
Pozostałe zobowiązania
602
6
(35)
-
-
573
Pozostałe aktywa
212
(150)
19
-
(30)
51
Kapitał obrotowy razem
(1 394)
2 029
(16)
14
(11)
622
5.3 Noty objaśniające dotyczące pozostałych aktywów
5.3.1 Pozostałe aktywa długoterminowe
Zasady rachunkowości
Środki pieniężne Funduszu Likwidacji Zakładu Górniczego (FLZG) – Spółka gromadzi środki pieniężne na wyodrębnionym rachunku bankowym,
dokonując wpłat począwszy od dnia rozpoczęcia działalności, do dnia rozpoczęcia likwidacji zakładu górniczego. Środki funduszu pochodzącego
z odpisów zwiększa się o wpływy pochodzące z oprocentowania aktywów funduszu. Środki funduszu mogą być wykorzystane wyłącznie w celu
pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części. Z uwagi na ograniczenia formalno-prawne związane z możliwością
wykorzystania tych środków tylko na określony cel realizowany w okresie wieloletnim, środki FLZG prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej Spółki w części aktywów trwałych jako „Pozostałe aktywa”. O sumę niewykorzystanych odpisów na FLZG korygowana jest wartość
rezerwy na przyszłe koszty likwidacji odwiertów kopalnianych i magazynowych (nota 5.1.2.).
Pozostałe wartości niematerialne obejmują głównie programy komputerowe, patenty, licencje. Powyższe składniki w momencie początkowego
ujęcia wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Po początkowym ujęciu wykazuje się je w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia
pomniejszone o umorzenie i kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości (nota 5.1.4.). Amortyzacja wartości niematerialnych odbywa się
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 43 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
metodą liniową według stawek odzwierciedlających przewidywany okres ich użytkowania.
Należności z tytułu leasingu finansowego ujmowane są w kwocie odpowiadającej sumie minimalnych, należnych Spółce opłat leasingowych
zdyskontowanych o stopę procentową leasingu. Różnica pomiędzy wartością księgową majątku oddanego w leasing, a wartością godziwą tego
majątku odnoszona jest na przychody przyszłych okresów.
Opłata przyłączeniowa jest ewidencjonowana jako rozliczenia międzyokresowe czynne. Wartość poniesionej opłaty rozliczana jest w średnim
okresie ekonomicznej użyteczności aktywa w celu uruchomienia którego została poniesiona.
Należności finansowe (przekazane kaucje, gwarancje i inne) obejmują głównie zdeponowane u kontrahentów depozyty oraz należności finansowe
nie podlegające kwalifikacji do kategorii należności z tytułu dostaw i usług oraz do pozostałych należności. W momencie początkowego ujęcia
ujmuje się je w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu ujmuje się je w kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu, z
uwzględnieniem odpisu aktualizacyjnego.
2020
2019
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Środki pieniężne Funduszu Likwidacji
Zakładu Górniczego
145
-
145
158
-
158
Pozostałe wartości niematerialne
101
(6)
95
130
(3)
127
Należności z tytułu leasingu
finansowego
1
-
1
1
-
1
Opłata przyłączeniowa
84
-
84
88
-
88
Należności finansowe (przekazane
kaucje, gwarancje i inne)
90
(53)
37
25
-
25
Pozostałe
26
-
26
32
-
32
Razem
447
(59)
388
434
(3)
431
Środki pieniężne Funduszu Likwidacji Zakładu Górniczego
W bieżącym okresie sprawozdawczym Spółka przeprowadziła test na utratę wartości, w wyniku którego nie stwierdziła istotnego
ryzyka kredytowego, a ujęty odpis aktualizujący jest nieistotny.
Należności z tytułu leasingu finansowego
Na 31 grudnia 2020 roku Spółka nie posiadała istotnych należności z tytułu leasingu finansowego.
W 2019 roku Spółka zaprzestała ujmowania należności z tytułu leasingu od Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. w związku ze
sprzedażą gazociągu i gruntów na trasie KGZ Kościan – KGHM Polkowice/Żukowice oraz gazociągu i gruntów w „Pasie
Nadmorskim”.
Klasa - 2 oczekiwania strata
w okresie całego życia
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2019
167
Spłacony leasing finansowy
(7)
Zaprzestanie ujmowania
(153)
Pozostały wpływ
(6)
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2019
1
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2019
1
5.3.2 Nabyte instrumenty dłużne
2020
2019
Nabyte instrumenty dłużne brutto
441
39
Odpis aktualizujący
(39)
(39)
Nabyte instrumenty dłużne netto
402
-
- cześć długoterminowa
394
-
- cześć krótkoterminowa
8
-
W nocie nabyte instrumenty dłużne Spółka prezentuje obligacje korporacyjnie nabyte od spółki Geofizyka Kraków S.A. w likwidacji
w upadłości likwidacyjnej, które nabyła w ramach Umowy Programu Emisji Obligacji Krótkoterminowych z 6 maja 2014 roku
o wartości 39 milionów złotych. W związku z brakiem wykupu obligacji przez spółkę Geofizyka Kraków S.A. w likwidacji
w upadłości likwidacyjnej, wartość aktywa objęta jest w całości odpisem aktualizującym i kwalifikowana jest do klasy aktywów
z rozpoznaną utratą wartości.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 44 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
W omawianej pozycji Spółka prezentuje również obligacje oprocentowane stałą stopą procentową, wyemitowane przez Bank
Gospodarstwa Krajowego na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 z terminem wykupu 5 czerwca 2030 roku, o wartości 402
milionów złotych. Obligacje objęte są gwarancją Skarbu Państwa. Spółka nie rozpoznała odpisu z tytułu utraty wartości dla tej pozycji.
5.4 Noty objaśniające dotyczące rezerw i zobowiązań
5.4.1 Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych
Zasady rachunkowości
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze to świadczenia (inne niż świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy), które podlegają w całości
rozliczeniu przed upływem dwunastu miesięcy od końca rocznego okresu sprawozdawczego, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi
pracę. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze nie wymagają stosowania założeń aktuarialnych. Spółka ujmuje przewidywaną,
niezdyskontowaną wartość krótkoterminowych świadczeń, które zostaną wypłacone. Wydatki dotyczące świadczeń wypłacanych w okresie
zatrudnienia są odnoszone w rachunek wyników bieżącego okresu sprawozdawczego.
Do zobowiązań z tytułu krótkoterminowych świadczeń pracowniczych wypłacanych przez Spółkę należą:
wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne,
krótkoterminowe płatne nieobecności,
wypłaty z zysku i premie przypadające do wypłaty w ciągu 12 miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy nabyli te prawa,
świadczenia niepieniężne dla aktualnie zatrudnionych pracowników.
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze, w tym płatności z tytułu programu określonych składek, ujmowane są w okresie, w którym pracownik
wykonał powierzone zadania, a w przypadku wypłat z zysku i premii, gdy spełnione zostały następujące warunki:
na Spółce ciąży obecny prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek do dokonania takich wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych, oraz
można dokonać wiarygodnej wyceny tego zobowiązania.
Spółka rozpoznaje rezerwę z tytułu niewykorzystanych urlopów pracowniczych.
Długoterminowe świadczenia pracownicze
Długoterminowe świadczenia pracownicze to wszystkie świadczenia których okres realizacji przypada w terminie dłuższym niż 12 miesięcy od
dnia bilansowego. Spółka klasyfikuje je jako:
świadczenia w trakcie okresu zatrudnienia,
świadczenia po okresie zatrudnienia.
Do świadczeń po okresie zatrudnienia klasyfikowane są między innymi odprawy emerytalne oraz świadczenia z Zakładowego Funduszu
Świadczeń Socjalnych.
Do grupy świadczeń pracowniczych w trakcie okresu zatrudnienia Spółka zalicza przede wszystkim nagrody jubileuszowe.
Rezerwa na długoterminowe świadczenia pracownicze wyceniana jest z wykorzystaniem metody prognozowanych uprawnień jednostkowych
z wyceny aktuarialnej przeprowadzanej na koniec okresu sprawozdawczego.
Zyski i straty aktuarialne dotyczące określonych świadczeń po okresie zatrudnienia są prezentowane w innych całkowitych dochodach. Natomiast
zyski i straty dotyczące pozostałych świadczeń wypłacanych w okresie zatrudnienia są odnoszone w rachunek zysków i strat bieżącego okresu
sprawozdawczego.
2020
2019
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Zobowiązania z tytułu nagród jubileuszowych
204
17
176
13
Zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych
94
2
76
2
Zobowiązania z tytułu premii, nagrody rocznej oraz pozostałych
nagród
-
64
-
59
Zobowiązania z tytułu niewykorzystanych urlopów
-
26
-
21
Świadczenia pracownicze z tytułu rozwiązania stosunku pracy
-
7
-
9
Pozostałe zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych
(ZFŚS)
58
3
45
3
Razem
356
119
297
107
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 45 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Zmiana stanu zobowiązań dotyczących nagród jubileuszowych oraz odpraw emerytalnych z tytułu świadczeń pracowniczych
przedstawiają się następująco:
w trakcie okresu zatrudnienia
po okresie zatrudnienia
2020
2019
2020
2019
Wartość zobowiązania na początek okresu
189
162
126
109
Koszty odsetek
5
4
3
3
Koszty bieżącego zatrudnienia
11
11
5
3
Wypłacone świadczenia
(17)
(17)
(5)
(5)
Aktuarialny zysk/strata - zmiany założeń finansowych
18
7
19
7
Aktuarialny zysk/strata - zmiany założeń demograficznych
15
22
9
9
Wartość zobowiązania na koniec okresu
221
189
157
126
Stopa techniczna przyjęta do obliczenia zdyskontowanej wartości przyszłych wypłat należnych z tytułu świadczeń pracowniczych
ustalona została na poziomie -1,4%, jako wypadkowa stopy zwrotu z długoletnich obligacji skarbowych w wysokości 1,2% rocznie
i planowanej rocznej inflacji wynagrodzeń w wysokości 2,7% (na koniec 2019 roku stopa ta przyjęta była na poziomie -0,5% jako
wypadkowa stóp odpowiednio 2,1% i 2,6%).
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 46 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
5.4.2 Pozostałe rezerwy
Zasady rachunkowości
Istotne szacunki
Spółka tworzy rezerwy gdy ciąży na niej prawny lub zwyczajowo
oczekiwany obowiązek, który skutkować będzie wypływem korzyści
ekonomicznych i możliwy jest wiarygodny szacunek jej wartości.
Szczegółowe zasady tworzenia i wyceny rezerw dla głównych tytułów
przedstawiono poniżej.
Rezerwa na świadectwa pochodzenia energii oraz świadectwa
efektywności energetycznej
Na koniec okresu sprawozdawczego Spółka tworzy rezerwę na
umorzenie świadectw pochodzenia energii i świadectw efektywności
energetycznej lub uiszczenie opłat zastępczych, w zależności od tego
która z kwot jest niższa w celu wypełnienia obowiązków zgodnie
z Prawem energetycznym i Ustawą o efektywności energetycznej.
Rezerwa jest rozliczana z zarejestrowanymi certyfikatami ujętymi jako
zapas, w momencie zarejestrowania umorzenia w Rejestrze Świadectw
Pochodzenia prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii S.A. (TGE).
Rezerwa na zobowiązania dotyczące prac poszukiwawczych za granicą
Spółka utrzymuje rezerwę na pokrycie zobowiązań koncesyjnych wobec
Rządu w Libii oraz Rządu w Pakistanie wynikających z zawartych umów
koncesyjnych. Główną przesłanką utrzymywania rezerwy wobec Rządu
w Libii jest wstrzymanie prowadzenia działalności operacyjnej
spowodowanej występowaniem czynników ryzyka tzw. Siły Wyższej.
Rezerwa na roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka instaluje
urządzenia techniczne służące do przesyłu i dystrybucji gazu na
nieruchomościach gruntowych, stanowiących własność podmiotów
trzecich, często osób fizycznych.
W przypadkach, gdy było to możliwe, w momencie instalacji
infrastruktury, Spółka zawierała umowy ustanawiające standardowe
służebności gruntowe oraz umowy służebności przesyłu.
W odniesieniu do roszczeń z tytułu bezumownego korzystania
z gruntów, Spółka tworzy rezerwę. W wycenie tej rezerwy uwzględnia się
zgłoszone roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów,
w przypadku których, w ciągu ostatnich 3 lat, prowadzona była
korespondencja ze zgłaszającym roszczenie oraz roszczenie to jest
roszczeniem o potwierdzonej zasadności (szczegóły opisano w ramach
„Istotnych szacunków”).
Rezerwa na gwarancje finansowe
Spółka ujmuje rezerwę na gwarancje finansowe w przypadku udzielenia
poręczenia na rzecz wierzyciela w sytuacji gdy dłużnik nie dokona
wymaganych płatności.
Rezerwa na świadectwa pochodzenia energii oraz świadectwa
efektywności energetycznej
Rezerwa na świadectwa pochodzenia energii wiązana jest na koniec
okresu sprawozdawczego w oparciu o ilość energii elektrycznej zużytej
(z wyłączeniem energii zużytej z produkcji własnej) i sprzedanej do
klientów końcowych oraz w oparciu o wskaźniki procentowe dla
poszczególnych świadectw wynikające z przepisów prawa oraz ceny
poszczególnych świadectw na Towarowej Giełdzie Energii z ostatniego
dnia notowań w okresie sprawozdawczym.
Rezerwa na świadectwa efektywności energetycznej tworzona jest na
koniec okresu sprawozdawczego w oparciu o ilość zużytej energii
elektrycznej (z wyłączeniem energii zużytej z produkcji własnej) oraz
ilość sprzedaży do odbiorców końcowych (z uwzględnieniem wyłączeń
wynikających z Ustawy o efektywności energetycznej) paliwa gazowego
(w jednostkach energii), energii elektrycznej i ciepła oraz w oparciu
o wskaźniki procentowe wynikające z przepisów prawa oraz średniej
ceny pozyskania całego portfela PMEF (Prawa Majątkowe Efektywności
Energetycznej).
Rezerwa na zobowiązania dotyczące prac poszukiwawczych za granicą
Wartość rezerwy oszacowana jest na podstawie wyceny
niezrealizowanych zobowiązań wynikających z podpisanych umów
koncesyjnych.
Rezerwa na roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów
Spółka szacuje kwotę rezerwy z tytułu bezumownego korzystania
z gruntów w oparciu o:
operat szacunkowy wykonany przez rzeczoznawcę bądź
samodzielnie, biorąc pod uwagę powierzchnię strefy kontrolowanej
w metrach kwadratowych, wysokość czynszu dzierżawnego za rok,
za metr kwadratowy podobnego gruntu w danej gminie, oraz okres
bezumownego korzystania z gruntu (nie więcej niż 6 lat) bądź
w przypadku, gdy uzyskanie wiarygodnych danych wymaganych do
zastosowania metody opisanej powyżej nie jest możliwe, Spółka
analizuje indywidualnie zgłoszone roszczenia.
Z uwagi na fakt, że wartości przyjęte do ww. kalkulacji wynikają z wielu
zmiennych będących podstawą do ich wyliczenia, ostateczne kwoty
wynagrodzeń (odszkodowań) z tytułu bezumownego korzystania
z gruntów, jakie Spółka będzie musiała zapłacić, mogą odbiegać od
rozpoznanych rezerw z tego tytułu.
Rezerwa na gwarancje finansowe
Kwota odpisu aktualizującego szacowana jest zgodnie z modelem strat
oczekiwanych właściwym dla metody indywidualnej z uwzględnieniem
profilu ryzyka kredytowego danej spółki, wolumenu udzielonego
poręczenia, oczekiwanego terminu jego spłaty oraz z uwzględnieniem
kwoty premii uzyskanej z tytułu danej gwarancji.
Ryzyko kredytowe danej spółki jest określane w oparciu o wewnętrzny
model scoringowy wykorzystujący analizę behawioralno jakościową oraz
analizę ilościową danych finansowych spółki z poprzednich lat.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 47 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Rezerwa na
świadectwa
pochodzenia energii
oraz efektywności
energetycznej
Rezerwa na
zobowiązania
dotyczące prac
poszukiwawczych
za granicą*
Rezerwa na
karę UOKiK**
Rezerwa na
roszczenia z tytułu
bezumownego
korzystania
z gruntów
Rezerwa na
gwarancje
finansowe
Inne
rezerwy
Razem
Stan na 1 stycznia 2020
48
177
6
4
14
21
270
Zwiększenia
27
-
-
1
1
4
33
Wykorzystanie
(7)
-
-
-
-
-
(7)
Rozwiązanie
(2)
(2)
-
-
(8)
(5)
(17)
Stan na 31 grudnia 2020
66
175
6
5
7
20
279
- część długoterminowa
-
4
-
-
-
-
4
- część krótkoterminowa
66
171
6
5
7
20
275
Stan na 1 stycznia 2019***
70
175
-
4
15
24
288
Zwiększenia
47
2
6
-
4
1
60
Wykorzystanie
(48)
-
-
-
-
-
(48)
Rozwiązanie
(21)
-
-
-
(5)
(4)
(30)
Stan na 31 grudnia 2019***
48
177
6
4
14
21
270
- część długoterminowa
-
5
-
-
-
-
5
- część krótkoterminowa
48
172
6
4
14
21
265
* Rezerwa na zobowiązania dotyczące prac poszukiwawczych w Pakistanie i Libii dotyczy działalności poza granicami kraju.
** szczegóły dostępne w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG w rozdziale 8.2. Postępowania przed Prezesem UOKiK.
*** W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji rezerw ujmując w kategorii „Rezerw na koszty likwidacji odwiertów oraz pozostałych rezerw związanych
z ochroną środowiska” (poprzednio „Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów”) pozycję „Rezerw związanych z ochroną środowiska”, która została przeniesiona z kategorii
„Pozostałych rezerw”. W wyniku tej modyfikacji dane porównawcze za okres zakończony 31 grudnia 2019 roku zostały zmienione.
5.4.3 Dotacje
Zasady rachunkowości
Spółka rozpoznaje dotacje do aktywów, których udzieleniu towarzyszy podstawowy warunek mówiący o tym, że Spółka powinna zakupić,
wytworzyć lub w inny sposób pozyskać aktywa trwałe.
Dotacje do aktywów są ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycjach „Dotacje” (część długoterminowa) oraz „Pozostałe
zobowiązania” (część krótkoterminowa), a następnie systematycznie, drogą równych odpisów rocznych, odnoszone są w rachunek zysków i strat
w pozycję „Przychody ze sprzedaży pozostałe” równolegle do amortyzacji odnoszonej w koszty operacyjne, przez przewidywany okres
użytkowania tych aktywów.
2020
2019
Dotacje do aktywów
Podziemny Magazyn Gazu Kosakowo
53
62
Podziemny Magazyn Gazu Wierzchowice
356
378
Podziemny Magazyn Gazu Strachocina
49
51
Przestawienie miejscowości Ełk i Olecko na gaz E
4
4
Podziemny Magazyn Gazu Husów
23
25
Razem
485
520
- część długoterminowa
450
484
- część krótkoterminowa
35
36
W 2020 i 2019 roku Spółka nie otrzymała istotnego dofinansowania do rzeczowych aktywów trwałych.
5.4.4 Pozostałe zobowiązania
2020
2019
Długoterminowe
Zobowiązania z tytułu koncesji, praw do informacji geologicznej i użytkowania górniczego
34
44
Pozostałe
18
23
Razem
52
67
Krótkoterminowe
Dotacje
35
36
Pozostałe przychody przyszłych okresów
13
-
Zobowiązania z tytułu koncesji, praw do informacji geologicznej i użytkowania górniczego
13
14
Razem
61
50
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 48 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
6. Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym
6.1 Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym
Zasady rachunkowości
Spółka posiada następujące kategorie aktywów i zobowiązań finansowych
wyceniane metodą zamortyzowanego kosztu, liczonego przy wykorzystaniu efektywnej stopy procentowej,
wyceniane do wartości godziwej przez wynik finansowy,
instrumenty pochodne zabezpieczające.
Spółka dokonuje klasyfikacji aktywów finansowych na podstawie:
modelu biznesowego Spółki w zakresie zarządzania aktywami finansowymi. Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Spółka zarządza
aktywami finansowymi, aby wygenerować przepływy pieniężne. Model biznesowy przyjęty przez Spółkę zakłada utrzymywanie aktywów w celu
uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy (model „utrzymywanie”),
oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych. Spółka na moment początkowego ujęcia aktywa finansowego
w księgach ustala, czy wynikające z umowy przepływy pieniężne są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do
spłaty, a zatem czy są zgodne z podstawową umową pożyczkową. Odsetki mogą obejmować zapłatę za wartość pieniądza w czasie, ryzyko
kredytowe, inne podstawowe ryzyka związane z udzielaniem kredytów oraz koszty i marżę zysku.
Klasyfikacja aktywów i zobowiązań finansowych do poszczególnych kategorii:
Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, pod warunkiem spełnienia testu przepływów pieniężnych
Na podstawie oceny modelu biznesowego Spółki i charakterystyki przepływów pieniężnych do kategorii wyceniane metodą zamortyzowanego
kosztu Spółka klasyfikuje poniższe pozycje:
należności z tytułu dostaw i usług (nota 5.2.2.),
udzielone pożyczki (nota 7.4.),
należności z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) (nota 4.3.),
środki pieniężne i ich ekwiwalenty (nota 4.6.).
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
Na podstawie oceny modelu biznesowego Spółki i charakterystyki przepływów pieniężnych do kategorii wyceniane do wartości godziwej przez
wynik finansowy Spółka klasyfikuje poniższe pozycje:
wartość dodatnia z wyceny instrumentów pochodnych (nota 6.2.).
Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Kategoria ta obejmuje głównie:
zobowiązania z tytułu dostaw i usług (nota 5.2.3.),
zobowiązania z tytułu zakupu niefinansowych aktywów trwałych (nota 5.2.3.),
zobowiązania z tytułu zadłużenia (nota 4.1.),
zobowiązania z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) (nota 4.3.).
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
wartość ujemna z wyceny instrumentów pochodnych (nota 6.2.).
Instrumenty pochodne zabezpieczające
Kategoria ta obejmuje instrumenty pochodne, w odniesieniu do których Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń. Opis stosowanych zasad
dotyczących rachunkowości zabezpieczeń znajduje się w nocie 6.2.
Utrata wartości aktywów finansowych
Spółka monitoruje zmiany poziomu ryzyka kredytowego związanego z danym składnikiem aktywów finansowych oraz klasyfikuje aktywa finansowe
do jednej z trzech klas wyznaczania odpisów z tytułu przyszłej oczekiwanej straty:
Klasa 1 – Ekspozycje bez utraty wartości, dla których ryzyko utraty wartości w horyzoncie życia nie jest istotnie wyższe w stosunku do ryzyka danej
ekspozycji na datę udzielenia. Oczekiwana strata kredytowa dla ekspozycji w tej klasie liczona jest w horyzoncie 12 miesięcznym lub krótszym –
w zależności od daty zapadalności ekspozycji.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 49 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Aktywa finansowe klasyfikowane do tej klasy charakteryzują się niskim poziomem ryzyka kredytowego lub wzrost ryzyka nie był znaczny, posiadają
wysoki poziom wiarygodności kredytowej potwierdzony przez zewnętrzne instytucje ratingowe.
Klasa 2 – Ekspozycje bez utraty wartości gdzie ryzyko utraty wartości w horyzoncie życia jest istotnie wyższe w stosunku do ryzyka danej ekspozycji
na datę udzielenia oraz niebędące w stanie utraty wartości. Oczekiwana strata kredytowa dla ekspozycji w tej klasie jest liczona w horyzoncie do
daty zapadalności ekspozycji (tj. w horyzoncie całego życia).
Klasa 3 – Ekspozycje z utratą wartości. Dla tych ekspozycji utrata wartości jest liczona w horyzoncie do przewidywanej daty zakończenia okresu
windykacji z uwzględnieniem przewidywanej kwoty odzysku. Dla aktywów z utratą wartości odsetki naliczane są za pomocą efektywnej stopy
procentowej w odniesieniu do wartości aktywa netto (pomniejszonej o odpis z tytułu utraty wartości). Skutkuje to ujęciem odsetek netto
(pomniejszonych o odpis z tytułu utraty wartości) w rachunku zysków i strat.
Metody tworzenia odpisów aktualizujących
W zależności od rodzaju aktywa finansowego stosowana jest jedna z dwóch metod tworzenia odpisów aktualizujących:
metoda grupowa – odpisy aktualizujące aktywa finansowe są tworzone dla dużej liczby stosunkowo niewielkich kwotowo aktywów finansowych
o charakterze krótkoterminowym (tzw. portfel „homogeniczny”) wynikających z działalności operacyjnej. Podstawą tworzenia odpisów jest
analiza danych historycznych o spłacie aktywów finansowych w poszczególnych przedziałach wiekowania oraz wykorzystanie metody
macierzy migracji. Na bazie analizy ustalane są wskaźniki spłacalności stanowiące podstawę ustalenia odpisów aktualizujących aktywa
finansowe w każdym przedziale wiekowania.
metoda indywidualna – polega na szacowaniu oczekiwanego poziomu strat kredytowych dla tych pozycji, które nie mogły zostać
zaklasyfikowane do portfela homogenicznego takich jak:
o pożyczki korporacyjne,
o należności leasingowe,
o nabyte emisje papierów dłużnych,
o istotne wartościowo należności handlowe (wszystkie należności kontrahentów zakwalifikowanych do metody indywidualnej na datę
bilansową sprawozdania finansowego),
o należności handlowe z oryginalnym terminem zapadalności powyżej roku,
o należności z tytułu sprzedaży udziałów i akcji,
o należności od jednostek Grupy Kapitałowej z tytułu cash poolingu, dywidendy, rozliczeń podatkowych,
o depozyty zabezpieczające rozliczenia giełdowe.
Spółka analizuje na każdą datę bilansową poziom ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu należności zakwalifikowanych do portfela
niehomogenicznego oraz ryzyko kredytowe dłużników, Analiza obejmuje takie czynniki jak:
informacje wpływające bezpośrednio na sytuację finansowo – prawną dłużnika, w tym: - spadek wyników finansowych, wypowiedzenie umowy
kredytowej przez bank, utrata istotnego rynku, utrata istotnego kontrahenta, toczące się istotne postępowanie sądowe, restrukturyzacje lub
inne istotne zmiany dotyczące samego przedsiębiorstwa mogące mieć wpływ na jego działalność,
otoczenie makroekonomiczne, tj.: zmiany legislacyjne negatywnie wpływające na biznes, istotne zmiany na rynkach zbytu i zaopatrzenia
(w tym kursy walutowe), katastrofy naturalne, itp.
Oczekiwana utrata wartości dla ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu należności zakwalifikowanych do portfela niehomogenicznego jest liczona
z rozróżnieniem na 3 kategorie klas:
Klasa 1:
wartość odpisu kalkulowana jest dla należności, dla których termin płatności nie został przekroczony lub przekroczenie terminu jest
nieznaczne oraz nie ma zasadnych przesłanek co do wzrostu ekspozycji na ryzyko kredytowe lub pogorszenia się ryzyka dłużnika,
Klasa 2:
kwota odpisu kalkulowana jest dla należności, których termin płatności został przekroczony minimum 30 dni lub/i istnieją przesłanki
(np. spadek ratingu, utrata rynku, trwające postępowania restrukturyzacyjne, itp.) mogące wpłynąć na pogorszenie sytuacji finansowo-
prawnej dłużnika,
Klasa 3:
wartość odpisu stanowi kwota należności, których termin płatności został przekroczony minimum 90 dni lub/i należności od dłużników
wobec których trwają postępowania upadłościowe.
Opisy uwzględniają wartość zabezpieczeń pozyskanych od dłużników.
Wartości odpisów aktualizujących zaliczane są odpowiednio do odrębnej pozycji w rachunku zysków i strat.
Modyfikacja przepływów pieniężnych wynikających z umowy
W przypadku wystąpienia w zawartych umowach przepływów pieniężnych renegocjacji lub innej modyfikacji mogą wystąpić następujące
scenariusze:
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 50 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
renegocjacji lub modyfikacji umownych przepływów pieniężnych, która nie prowadzi do zaprzestania ujmowania pierwotnego aktywa
finansowego – modyfikacja nieistotna, lub
renegocjacji lub modyfikacji umownych przepływów pieniężnych, która prowadzi do zaprzestania ujmowania i wyłączania z bilansu aktywa
finansowego - modyfikacja istotna.
Do najistotniejszych kryteriów stosowanych przez Spółkę do stwierdzenia istotnej modyfikacji przepływów pieniężnych aktywa finansowego należą:
Kryterium ilościowe – przekroczenie progu istotności 10% różnicy pomiędzy wyceną bilansową po zmianie harmonogramu oraz wyceną przed
uwzględnieniem zmiany.
Kryteria jakościowe:
zmiana stopy zmiennej na stałą i na odwrót,
istotna zmiana warunków skutkująca zmianą w zakresie spełnienia testu SPPI.
W dacie, w której następuje zmiana, poprzedni instrument finansowy jest usuwany z bilansu oraz jest ujmowany nowy instrument – wyceniony
według wartości godziwej.
Różnica pomiędzy wartością bilansową pierwotnego składnika aktywów finansowych określona na dzień modyfikacji, a wartością godziwą
zmodyfikowanego składnika aktywów odnoszona jest do wyniku finansowego.
W momencie początkowego ujęcia nowego składnika aktywów finansowych. Spółka ocenia model biznesowy oraz przeprowadza test SPPI biorąc
pod uwagę nowe warunki zmodyfikowanego aktywa finansowego. Jeżeli zmodyfikowany składnik aktywów finansowych po początkowym ujęciu
wyceniany jest według zamortyzowanego kosztu, wówczas do wyceny Spółka stosuje efektywną stopę procentową ustaloną dla zmodyfikowanego
aktywa finansowego.
PGNiG S.A. stanowi dominującą część Grupy Kapitałowej PGNiG, tym samym znacząca część ujawnień dotyczących instrumentów
finansowych pokrywa się w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki i Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy
Kapitałowej PGNiG. W związku z powyższym Spółka korzysta z uproszczenia dopuszczonego przez MSSF 7 par. B6, które pozwala
spełnić wymóg ujawnienia informacji wymaganych przez MSSF 7 par. 31-42 poprzez zamieszczenie odniesienia do innych
sprawozdań, które są dostępne dla użytkowników sprawozdania finansowego na takich samych warunkach jak sprawozdanie
finansowe i w tym samym czasie. Spółka spełnia ten wymóg poprzez zamieszczenie w odpowiednich notach niniejszego
Jednostkowego sprawozdania finansowego odniesienia do informacji zawartych w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
Grupy Kapitałowej PGNiG, które jest dostępne dla użytkowników w tym samym czasie i na tych samych warunkach jak Jednostkowe
sprawozdanie finansowe Spółki.
6.2 Pochodne instrumenty finansowe
Zasady rachunkowości
Pochodne instrumenty finansowe nieobjęte rachunkowością zabezpieczeń
Pochodne instrumenty finansowe, które nie stanowią instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikuje się do
„aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy”. Instrumenty te stanowią zabezpieczenie w sensie
ekonomicznym.
Do instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do „wycenianych w wartości godziwej” zalicza się również te instrumenty pochodne, w stosunku
do których unieważniono powiązanie zabezpieczające.
Instrumenty pochodne ujmuje się początkowo w wartości godziwej i wycenia na każdy dzień bilansowy w wartości godziwej z ujęciem skutków
wyceny w rachunku zysków i strat w pozycji:
pozostałe przychody finansowe lub koszty finansowe – wyceny transakcji Cross Currency Interest Rate Swap („CCIRS”) zabezpieczające
pożyczkę udzieloną spółce zależnej PGNiG Upstream Norway AS, oraz
pozostałe przychody i koszty operacyjne – w tym transakcje zabezpieczające zakup uprawnień do emisji CO
2
oraz ceny energii.
Rachunkowość zabezpieczeń
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do:
ryzyka walutowego wynikającego z przyszłych, wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych związanych z ponoszonymi przez Spółkę
kosztami, wyrażonymi w walutach obcych, związanymi z zakupem gazu i produktów ropopochodnych,
ryzyka cen towarów wynikającego z przyszłych, wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych wynikających z kupna / sprzedaży gazu
i produktów ropopochodnych.
Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego przepływy pieniężne ujmowane są w odrębnej pozycji
kapitałów własnych (Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń – nota 4.4.), w takiej części, w jakiej dany instrument stanowi
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 51 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
skuteczne zabezpieczenie związanej z nim pozycji zabezpieczanej. Część nieskuteczną odnosi się w rachunek zysków i strat. Wynik skuteczny
zabezpieczenia odniesiony przez okres jego trwania na kapitał jest przenoszony z kapitału do początkowego kosztu wartości zapasów lub wpływa
na wynik ze sprzedaży gazu.
W ramach realizacji strategii zarządzania ryzykiem polegającej w szczególności na zarządzaniu ryzykiem otwartej pozycji netto w kontraktach
dotyczących zakupu i sprzedaży gazu oraz produktów ropopochodnych, Spółka zabezpiecza ryzyka:
walutowe wynikające z ponoszonych kosztów zakupu gazu i produktów ropopochodnych w kontraktach rozliczanych w walucie obcej poprzez
zawieranie odpowiednich walutowych instrumentów pochodnych,
cen gazu oraz produktów ropopochodnych poprzez zawieranie odpowiednich instrumentów pochodnych na indeksy, o które oparte są formuły
cenowe kontraktów dotyczących zakupu i sprzedaży gazu oraz produktów ropopochodnych wynikające z odpowiednich warstw wyznaczonych
na prognozowanych przychodach lub kosztach w zależności od tego, która pozycja dominuje.
Spółka ustala, czy między pozycją zabezpieczaną opartą o dany indeks cen gazu lub produktów ropopochodnych, a instrumentem
zabezpieczającym istnieje powiązanie ekonomiczne poprzez porównanie kluczowych warunków pozycji zabezpieczanej oraz instrumentu
zabezpieczającego.
W zakresie powiązań zabezpieczających, w których pozycja zabezpieczana oparta jest o różne indeksy cen gazu traktowane łącznie a instrument
zabezpieczający oparty jest o inne, skorelowane indeksy cen gazu, Spółka ustala, czy między pozycją zabezpieczaną, a instrumentem
zabezpieczającym istnieje powiązanie ekonomiczne poprzez:
analizę współczynników korelacji pomiędzy odpowiednimi indeksami, oraz
test liczbowy wykonany metodą regresji liniowej dla przyjętych scenariuszy zachowania się poziomów właściwych indeksów.
2020
2019
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Instrumenty pochodne, dla których stosowana jest
rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych
449
619
1 088
306
Instrumenty pochodne, dla których nie jest stosowana
rachunkowość zabezpieczeń
692
488
980
432
1 141
1 107
2 068
738
6.2.1 Instrumenty pochodne nie objęte rachunkowością zabezpieczeń
Typ instrumentu pochodnego
2020
2019
Pochodne instrumenty dotyczące ryzyka stopy procentowej oraz ryzyka kursowego
CCIRS
(45)
91
(45)
91
Pochodne instrumenty zabezpieczające ryzyko kursowe
Forward
15
(1)
Forwardy rozliczane do średniej/swapy walutowe (EUR)
-
40
15
39
Pochodne instrumenty zabezpieczające ryzyko towarowe
Swap towarowy
190
407
190
407
Pochodne instrumenty ekonomiczne zabezpieczające ceny zakupu energii elektrycznej
Forward
50
11
50
11
Pochodne instrumenty zabezpieczające ceny zakupu gazu
Forward
(1)
-
(1)
-
Pochodne instrumenty zabezpieczające ceny zakupu praw emisji CO
2
Forward
(73)
(2)
Futures
68
2
(5)
-
Razem, w tym
204
548
Aktywa
692
980
Zobowiązania
(488)
(432)
Informacje na temat wartości bazowej instrumentów pochodnych nie objętych rachunkowością zabezpieczeń zostały ujawnione
w nocie 7.2. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (na podstawie MSSF 7 par. B6 Spółka nie
powiela tych informacji w jednostkowym sprawozdaniu finansowym).
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 52 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Wycena aktywów oraz zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych klasyfikowana jest do poziomu 1 i 2 w hierarchii
wartości godziwej (tj. wycena przy zastosowaniu obserwowalnych danych wejściowych inne niż ceny notowane).
Instrument
Metoda wyceny
Główne dane w modelu wyceny
Opcje walutowe call
Model Garmana-Kohlhagena
Dane rynkowe dotyczące: stóp
procentowych, kursów walutowych,
basis spread'ów cen towarów
i zmienności towarowej (volatility)
Towarowe opcje azjatyckie call i put
Model Espen Levy'ego
Kontrakty forward, forwardy rozliczane do średniej/swapy walutowe),
swapy towarowe oraz transakcje CCIRS i IRS
Metoda dyskontowa
6.2.2 Instrumenty zabezpieczające wyznaczone w rachunkowości zabezpieczeń
Informacje na temat wartości bazowej oraz ceny realizacji instrumentów w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych
zostały ujawnione w nocie 7.2. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (na podstawie MSSF 7 par.
B6 Spółka nie powiela tych informacji w jednostkowym sprawozdaniu finansowym).
Zabezpieczenie ryzyka walutowego
W ramach realizacji strategii zarządzania ryzykiem polegającej w szczególności na zarządzaniu ryzykiem otwartej pozycji netto
w kontraktach dotyczących zakupu i sprzedaży gazu oraz produktów ropopochodnych, Spółka zabezpiecza ryzyko walutowe
wynikające z obrotu gazem i produktami ropopochodnymi w kontraktach rozliczanych w walucie obcej poprzez zawieranie
odpowiednich walutowych instrumentów pochodnych.
Celem działań Spółki w zakresie zabezpieczania ryzyka walutowego jest ograniczenie zmienności przychodów netto związanych
z obrotem gazem i produktami ropopochodnymi wynikających z płatności dokonywanych w EUR lub USD oraz z płatności
dokonywanych w PLN, ale wynikających z ekonomicznej indeksacji cen towarów do EUR.
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do przyszłych, wysoce prawdopodobnych
walutowych kosztów zakupu gazu i produktów ropopochodnych w kontraktach rozliczanych w EUR lub USD oraz ekonomicznie
indeksowanych do EUR. Spółka wyznacza jako pozycję zabezpieczaną komponent ryzyka stanowiący kurs EUR/PLN w tych
kontraktach zakupu i/lub sprzedaży gazu, dla których cena nie jest ustalona w żadnej z walut, ale powoduje powstanie ekspozycji
m.in. na kurs EUR/PLN.
Spółka na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdziła, że zmiany kursu walutowego mają istotny wpływ na kształtowanie się
cen gazu na rynku polskim. W związku z powszechną wiedzą, iż ceny gazu w Polsce są silnie powiązane z cenami gazu
w Niemczech oraz na podstawie przeprowadzonych analiz, pomimo iż komponent walutowy nie jest wprost określony w cenie gazu
na rynku polskim, Spółka uznaje komponent taki za możliwy do wyodrębnienia i wiarygodnej wyceny.
Na podstawie przeprowadzonych analiz historycznych za okres trzech ostatnich lat, Spółka oceniła, że historycznie zmiana kursu
walutowego odpowiadała średnio za około 10% zmienności ceny zakupu / sprzedaży gazu po cenie bieżącej.
Zabezpieczenie ryzyka towarowego
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do przyszłych, wysoce prawdopodobnych
przepływów pieniężnych wynikających z kupna / sprzedaży gazu i produktów ropopochodnych. W odniesieniu do prognozowanych
zakupów i sprzedaży po cenach wynikających z przyszłych indeksów TGE, Spółka zabezpiecza niejawny komponent ryzyka
stanowiący wielkość indeksu TTF DA. W przypadku kontraktów opartych o formuły cenowe uwzględniające ceny ropy BRENT
i innych produktów ropopochodnych, Spółka zabezpiecza komponent ryzyka stanowiący cenę ropy BRENT.
Na podstawie przeprowadzonych analiz historycznych za okres trzech ostatnich lat, Spółka oceniła, że historycznie zmiana indeksu
TTF odpowiadała średnio za około 130% zmienności ceny zakupu / sprzedaży gazu po cenie bieżącej na TGE. Spółka stwierdziła,
że występuje ujemne skorelowanie indeksu TTF i kursu walutowego.
TTF – Natural Gas at the Title Transfer Facility
MA – month-ahead
DA – day-ahead
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 53 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Wpływ rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych na sprawozdanie z zysków i strat oraz innych całkowitych dochodów
Typ instrumentu
zabezpieczającego
Wartość nominalna*
Wartość bilansowa
na 31 grudnia 2020
Okres wystąpienia
przepływów
pieniężnych i ich
wpływu na wynik
finansowy
Zmiana wartości
godziwej instrumentu
zabezpieczającego
stosowanego jako
podstawa ujęcia
nieefektywności
zabezpieczenia
w danym okresie
Zyski lub straty z tytułu
zabezpieczenia dla okresu
sprawozdawczego, które
zostały ujęte w innych
całkowitych dochodach
Kwota
nieefektywności
zabezpieczenia ujęta
w rachunku zysków
i strat (od początku
istnienia powiązania
zabezpieczającego)
Kwota
przeklasyfikowana
z kapitału z tytułu
zabezpieczenia
przepływów
pieniężnych do wyniku
finansowego jako
korekta z tytułu
przeklasyfikowania
Pozycja w sprawozdaniu
z całkowitych dochodów
(rachunku zysków i strat),
która zawiera korektę z tytułu
przeklasyfikowania
Aktywa
Zobowiązania
ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
RYZYKO WALUTOWE
Forwardy na kupno
waluty (USD/PLN)
2 268
11
38
do 3 lat
75
60
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Forwardy na kupno
waluty USD w zamian
za EUR (EUR/USD)
1 183
-
41
do 4 lat
(38)
(39)
-
2
Przychody ze sprzedaży gazu
Forwardy rozliczane
do średniej na
sprzedaż waluty
(EUR/PLN)
2 611
-
73
do 3 lat
(41)
(172)
-
(51)
Przychody ze sprzedaży gazu
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty basis swap
na indeksy cen gazu
403
11
37
1 - 3 m-cy
(100)
(99)
-
38
Przychody ze sprzedaży gazu
Kontrakty swap na
indeksy cen gazu
4 274
286
410
do 4 lat
889
(49)
32
(1 051)
Przychody ze sprzedaży gazu
Kontrakty swap na
indeksy cen HH
610
24
20
do 4 lat
(19)
(7)
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Kontrakty swap na
indeksy cen produktów
ropopochodnych
699
117
-
do 3 lat
151
151
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Razem
12 048
449
619
917
(155)
32
(1 062)
*nie wszystkie instrumenty zostały w całości wyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń
**dla tych powiązań kwoty nie są przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat tylko korygują wartość początkowa zapasów (więcej informacji w tabeli 'Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń')
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 54 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Typ instrumentu
zabezpieczającego
Wartość nominalna*
Wartość bilansowa
na 31 grudnia 2019
Okres wystąpienia
przepływów
pieniężnych i ich
wpływu na wynik
finansowy
Zmiana wartości
godziwej instrumentu
zabezpieczającego
stosowanego jako
podstawa ujęcia
nieefektywności
zabezpieczenia
w danym okresie
Zyski lub straty z tytułu
zabezpieczenia dla okresu
sprawozdawczego, które
zostały ujęte w innych
całkowitych dochodach
Kwota
nieefektywności
zabezpieczenia ujęta
w rachunku zysków
i strat (od początku
istnienia powiązania
zabezpieczającego)
Kwota
przeklasyfikowana
z kapitału z tytułu
zabezpieczenia
przepływów
pieniężnych do wyniku
finansowego jako
korekta z tytułu
przeklasyfikowania
Pozycja w sprawozdaniu
z całkowitych dochodów
(rachunku zysków i strat),
która zawiera korektę z tytułu
przeklasyfikowania
Aktywa
Zobowiązania
ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
RYZYKO WALUTOWE
Forwardy na kupno
waluty (USD/PLN)
3 688
54
39
do 3 lat
287
72
-
nie dotyczy*
nie dotyczy
Forwardy na kupno
waluty USD w zamian
za EUR (EUR/USD)
186
2
-
do 3 lat
2
2
-
-
Przychody ze sprzedaży gazu
Forwardy rozliczane
do średniej na
sprzedaż waluty
(EUR/PLN)
4 133
120
-
do 3 lat
156
129
-
(25)
Przychody ze sprzedaży gazu
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty basis swap
na indeksy cen gazu
88
1
1
do 3 lat
310
286
-
(276)
Przychody ze sprzedaży gazu
Kontrakty swap na
indeksy cen gazu
2 899
911
254
do 3 lat
829
1 013
(4)
(270)
Przychody ze sprzedaży gazu
Kontrakty swap na
indeksy cen HH
128
-
11
do 3 lat
(11)
(11)
-
nie dotyczy*
nie dotyczy
Razem
11 122
1 088
305
1 573
1 491
(4)
(571)
*nie wszystkie instrumenty zostały w całości wyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń
**dla tych powiązań kwoty nie są przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat tylko korygują wartość początkowa zapasów (więcej informacji w tabeli 'Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń')
W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji niektórych danych w tabelach „Wpływ rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych na sprawozdanie z zysków i strat oraz
innych całkowitych dochodów” oraz „Zabezpieczenie przepływów pieniężnych” względem danych zaprezentowanych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym za rok zakończony 31 grudnia
2019 roku. Spółka na bieżąco obserwuje kształtującą się dopiero praktykę rynkową w ramach ujawnień wymaganych przez MSSF 9 w części dotyczącej rachunkowości zabezpieczeń i na tej
podstawie postanowiła zmienić kwalifikację transakcji, które podlegają ujęciu w poszczególnych kategoriach not oraz ujawnieniu w sprawozdaniu finansowym. Jednocześnie, w celu zachowania i
zapewnienia porównywalności danych Spółka zaprezentowała zawarte w sprawozdaniu finansowym za 2019 rok noty zgodnie z obecnie stosowanym modelem.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 55 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Pozycje zabezpieczane
na 31 grudnia 2020
Zmiana wartości pozycji
zabezpieczanej stosowanej jako
podstawa ujęcia nieefektywności
zabezpieczenia w danym okresie
Saldo kapitału z tytułu
zabezpieczenia przepływów
pieniężnych dla
kontynuowanych
zabezpieczeń
Saldo pozostające w kapitale
z tytułu zabezpieczenia przepływów
pieniężnych z tytułu wszelkich
powiązań zabezpieczających, dla
których nie stosuje się już
rachunkowości zabezpieczeń
RYZYKO WALUTOWE
Zabezpieczenie gazu (USD/PLN)
(75)
(26)
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/USD)
38
(41)
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/PLN)
41
(69)
(24)
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty na gaz indeksowane do europejskich
indeksów cen gazu (dziennych lub miesięcznych)
(807)
(176)
195
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych
indeksów cen Henry Hub
24
3
-
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych
indeksów cen produktów ropopochodnych
(151)
117
-
RAZEM
(930)
(192)
171
Pozycje zabezpieczane
na 31 grudnia 2019
Zmiana wartości pozycji
zabezpieczanej stosowanej jako
podstawa ujęcia nieefektywności
zabezpieczenia w danym okresie
Saldo kapitału z tytułu
zabezpieczenia przepływów
pieniężnych dla
kontynuowanych
zabezpieczeń
Saldo pozostające w kapitale
z tytułu zabezpieczenia przepływów
pieniężnych z tytułu wszelkich
powiązań zabezpieczających, dla
których nie stosuje się już
rachunkowości zabezpieczeń
RYZYKO WALUTOWE
Zabezpieczenie gazu (USD/PLN)
(287)
16
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/USD)
(2)
2
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/PLN)
(159)
93
38
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych
indeksów cen gazu
(312)
33
1
Kontrakty na gaz indeksowane do dziennych
indeksów cen gazu
(843)
606
133
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych
indeksów cen Henry Hub
15
(11)
-
RAZEM
(1 588)
739
172
Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
2020
2019
Stan brutto na początek okresu
911
89
Stan netto na początek okresu
738
72
RYZYKO WALUTOWE
Zyski lub straty wynikające z zabezpieczenia, ujęte w pozostałych całkowitych dochodach w ciągu okresu sprawozdawczego
(152)
202
Kwota przeklasyfikowana z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych do rachunku zysków i strat jako korekta
z tytułu przeklasyfikowania
(49)
(25)
Kwota przeniesiona z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych i ujęta jako korekta wartości bilansowej zapasów
(107)
(270)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto
(308)
(93)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
59
18
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto
(249)
(75)
RYZYKO CEN TOWARÓW
Zyski lub straty wynikające z zabezpieczenia, ujęte w pozostałych całkowitych dochodach w ciągu okresu sprawozdawczego
(4)
1 288
Kwota przeklasyfikowana z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych do rachunku zysków i strat jako korekta
z tytułu przeklasyfikowania
(1 013)
(546)
Kwota przeniesiona z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych i ujęta jako korekta wartości bilansowej zapasów
393
174
Kwota przeklasyfikowana z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych do rachunku zysków i strat jako korekta
z tytułu przeklasyfikowania dla tych powiązań dla których rachunkowość zabezpieczeń nie jest już stosowana
-
(1)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto
(624)
915
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
119
(174)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto
(505)
741
Stan brutto na koniec okresu
(21)
911
Stan netto na koniec okresu
(17)
738
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 56 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
6.3 Zarządzanie ryzykiem finansowym
Spółka prowadząc swoją działalność gospodarczą narażona jest w szczególności na następujące rodzaje ryzyka finansowego:
ryzyko kredytowe,
ryzyko rynkowe, w tym ryzyko walutowe, ryzyko stopy procentowej, ryzyko cen towarów (paliwa gazowe, ropa naftowa, energia
elektryczna oraz produkty powiązane),
ryzyko płynności.
Natura ryzyk finansowych, ich zakres oraz zarządzanie tymi ryzykami dla Spółki i dla Grupy pokrywają się w znaczącym zakresie
ponieważ Spółka PGNiG S.A. stanowi dominującą część Grupy Kapitałowej PGNiG. W związku z tym, korzystając z uproszczenia
dopuszczonego przez MSSF 7 par. B6, Spółka nie przedstawia w niniejszym Jednostkowym sprawozdaniu finansowym całości
ujawnień wymaganych przez MSSF 7 par. 31-42 w zakresie w jakim pokrywają się z ujawnieniami zawartymi w Skonsolidowanym
sprawozdaniu finansowym GK PGNiG, lecz podaje odniesienia do odpowiednich not w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
GK PGNiG.
6.3.1 Ryzyko kredytowe
Spółka posiada ekspozycję na ryzyko kredytowe głównie z tytułu następujących pozycji:
środki pieniężne i ich ekwiwalenty (środki pieniężne w banku oraz lokaty bankowe),
należności z tytułu dostaw i usług,
udzielone pożyczki,
należności z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling),
wartość dodatnia pochodnych instrumentów finansowych,
udzielone gwarancje finansowe.
Natura, zakres oraz zarządzenie ryzykiem kredytowym zostały przedstawione w nocie 7.3.1. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). W niniejszej nocie przedstawiono
ujawnienia dotyczycące tylko tych pozycji, które podlegają eliminacji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. W odniesieniu
do pozostałych pozycji koncentracja ryzyka kredytowego oraz ocena jakości kredytowej dla Spółki i Grupy nie różnią się istotnie.
Ekspozycja na ryzyko kredytowe odpowiada wartości bilansowej danej pozycji, za wyjątkiem udzielonych gwarancji.
Ryzyko kredytowe w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług Spółka rozumie jako ryzyko rozliczeniowe mogące narazić
PGNiG S.A. na poniesienie straty lub niekorzystną zmianę sytuacji finansowej w wyniku niewykonania zobowiązania przez
kontrahenta, w tym ryzyko koncentracji związane z nadmierną ekspozycją wobec jednego podmiotu.
W 2019 roku zostały wdrożone jednolite zasady zarządzania ryzykiem kredytowym w Grupie Kapitałowej, które mają na celu
uregulowanie procesu przyznawania limitów kredytowych kontrahentom (w tym kontrahentom wspólnym) oraz odpowiednie
zabezpieczenie ściągalności należności handlowych. Dodatkowo, cały proces został objęty wewnętrznym systemem raportowania
obejmującym między innymi analizę ekspozycji na ryzyko kredytowe oraz monitoring należności przeterminowanych.
Spółka efektywnie zarządza ryzykiem kredytowym poprzez wyznaczanie limitów kredytowych na podstawie przeprowadzanej oceny
wiarygodności kredytowej kontrahentów, z uwzględnieniem zarówno sytuacji finansowej kontrahenta jak i ogólnej sytuacji
makroekonomicznej. Przekroczenie ekspozycji powyżej wyznaczonych limitów jest na bieżąco analizowane przez jednostkę
odpowiedzialną za zarządzanie ryzykiem kredytowym kontrahentów, która podejmuje działania w celu jego wyeliminowania.
Dodatkowo, zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi procedurami Spółka stosuje różnego rodzaju formy zabezpieczeń
w zawieranych umowach handlowych.
W Spółce występuje koncentracja ryzyka kredytowego związana ze stanem należności z tytułu dostaw i usług. Saldo należności od
trzech największych odbiorców wynosi 41% wartości należności. Z uwagi na długoletnią współpracę i wysoką pozycję tych podmiotów
na rynku polskim jakość kredytowa tych należności została oceniona przez Spółkę jako dobra.
Natomiast w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług od jednostek powiązanych (nota 5.2.2.), występuje znacząca
koncentracja ryzyka kredytowego. Saldo należności od jednego podmiotu powiązanego stanowi 69% należności z tytułu dostaw
i usług od jednostek powiązanych. Pomimo wystąpienia koncentracji ryzyka kredytowego Spółka ocenia ryzyko kredytowe związane
z tymi należnościami jako niskie z uwagi, iż jest to podmiot z Grupy Kapitałowej PGNiG.
W zakresie należności z tytułu pożyczek udzielonych spółkom z Grupy PGNiG (nota 7.4.) występuje koncentracja ryzyka
kredytowego. Na 31 grudnia 2020 roku 23% (21% w 2019 roku) salda stanowiły należności od PGNiG Upstream Norway AS, 34%
należność od PGNiG Termika S.A. (42% w 2019 roku), 11% należność od Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A.
(12% w 2019 roku) oraz 27% należność od Polskiej Spółki Gazownictwa. Ryzyko kredytowe związane z tymi należnościami jest
ograniczone ze względu na fakt, iż są to podmioty powiązane w Grupie PGNiG. Jakość kredytowa tych należności jest oceniona
przez Spółkę jako dobra.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 57 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
W odniesieniu do należności z tytułu cash poolingu (nota 4.3.) występuje koncentracja ryzyka kredytowego na poziomie 41%. Ryzyko
kredytowe związane z tymi należnościami jest ograniczone ze względu na fakt, iż są to podmioty zależne w Grupie PGNiG. Ich jakość
kredytowa jest oceniana jako bardzo dobra.
Ryzyko kredytowe związane z udzielonymi gwarancjami limitowane jest do gwarantowania zobowiązań spółek
z Grupy PGNiG. Największą wartościowo gwarancję stanowi zabezpieczenie zobowiązań spółki PGNiG Upstream Norway AS do
kwoty 2 896 milionów złotych tj. 627,5 milionów EUR (w 2019 roku 2 672 milionów złotych tj. 627,5 milionów EUR). W 2020 roku
wskazane zabezpieczenie stanowi 52% salda udzielonych przez PGNiG S.A. gwarancji (61% w 2019 roku).
6.3.2 Ryzyko cen towarów
Do zabezpieczenia ryzyka towarowego, w latach 2020 i 2019, Spółka stosowała rachunkowość zabezpieczeń przepływów
pieniężnych. Szczegóły dotyczące rachunkowości zabezpieczeń przedstawiono w nocie 6.2.
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem cenowym zostały przedstawione w nocie 7.3.2.1. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6).
6.3.3 Ryzyko walutowe
Spółka narażona jest głównie na ryzyko zmiany kursów EUR/PLN, USD/PLN oraz NOK/PLN. Kluczowe źródła ekspozycji na ryzyko
walutowe to:
Zobowiązania/należności z tytułu dostaw i usług (głównie zobowiązania za dostawy zakupionego przez Spółkę gazu
(nota 5.2.3.),
Należność z tytułu pożyczki denominowanej w NOK udzielonej spółce PGNiG Upstream Norway AS (nota 7.4.),
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty (nota 4.6.).
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem walutowym zostały przedstawione w nocie 7.3.2.2. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). W niniejszej nocie przedstawiono
ujawnienia dotyczycące tylko tych pozycji, które nie występują w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej
PGNiG.
Ryzyko walutowe wynikające z należności z tytułu pożyczki udzielonej spółce PGNiG Upstream Norway AS zabezpieczane jest
instrumentami pochodnymi CCIRS. Zmiana wyceny instrumentów zabezpieczających kompensuje w rachunku zysków i strat zmianę
wyceny walutowej pożyczki udzielonej PGNiG Upstream Norway AS.
Analiza wrażliwości na ryzyko zmiany kursów walutowych nie różni się istotnie dla Spółki i Grupy. Ujawnienie w tym zakresie zostało
przedstawione w nocie 7.3.2.2. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG.
6.3.4 Ryzyko stopy procentowej
Głównym źródłem ryzyka stopy procentowej w Spółce są:
udzielone pożyczki spółkom zależnym, w tym głównie spółce PGNiG Upstream Norway AS (nota 7.4.),
pochodne instrumenty finansowe na stopę procentową - CCIRS, poza rachunkowością zabezpieczeń, zabezpieczające
pożyczkę udzieloną spółce zależnej PGNiG Upstream Norway AS (nota 6.2.).
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem stopy procentowej zostały przedstawione w nocie 7.3.2.3. do Skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). W niniejszej nocie
przedstawiono ujawnienia dotyczycące tylko tych pozycji, które nie występują w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy
Kapitałowej PGNiG.
Ryzyko wynikające z należności z tytułu pożyczki udzielonej PGNiG Upstream Norway AS zostało zabezpieczone transakcjami
CCIRS. Szczegóły przedstawiono w nocie 6.2.
Główne pozycje narażone na ryzyko stóp procentowych oraz analizę wrażliwości na ryzyko zmiany stóp procentowych w odniesieniu
do pozycji oprocentowanych według stopy zmiennej, na dzień bilansowy przedstawiono w poniższej tabeli.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 58 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
Wartość
bilansowa
Saldo
oprocentowane
wg stopy
zmiennej
Zmiana
oprocentowania
o +/- 30 bp
Wartość
bilansowa
Saldo
oprocentowane
wg stopy
zmiennej
Zmiana
oprocentowania
o +/- 30 bp
Udzielone pożyczki
(wewnątrzgrupowe)
Nota 7.4.
8 027
7 577
+/- 23
5 926
5 534
+/- 17
Środki pieniężne i ich
ekwiwalenty
Nota 4.6.
6 329
-
-
2 115
-
-
Zobowiązania z tytułu
zadłużenia
Nota 4.2.
320
-
-
3 320
3 002
+/- 9
Łączny wpływ
+/- 23
+/- 26
6.3.5 Ryzyko płynności
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem płynności zostały przedstawione w nocie 7.3.3. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). Dodatkowym elementem zarządzania
płynnością w Spółce jest system zarządzania środkami pieniężnymi w ramach transakcji cash pooling, emisji obligacji oraz kredytu
konsorcjalnego:
System zarządzania środkami pieniężnymi w ramach cash poolingu (nota 4.3.) w Banku Pekao S.A. i PKO BP S.A. został
wprowadzony w celu poprawy skuteczności zarządzania płynnością w Grupie Kapitałowej PGNiG. Wykorzystanie cash poolingu
ułatwiło planowanie płynności w Grupie oraz spowodowało zmniejszenie zależności od zewnętrznych źródeł finansowania.
Lepsze wykorzystanie wolnych środków pieniężnych poskutkowało obniżeniem kosztów finansowania w ramach Grupy.
28 października 2020 roku PGNiG S.A. zawarło aneks nr 1 do Umowy Programowej z 21 grudnia 2017 roku w związku
z Programem Emisji Obligacji na kwotę 5 000 milionów złotych ("Program") z organizatorami emisji: ING Bankiem Śląskim SA,
Bankiem Polska Kasa Opieki SA, Bankiem Handlowym w Warszawie SA oraz Bankiem BNP Paribas Bank Polska SA. Aneks nr
1 dostosowuje Program do aktualnego porządku prawnego i wydłuża czas trwania Programu do 28 października 2025 roku. W
ramach Programu PGNiG S.A. będzie mogło emitować obligacje z terminem zapadalności do 10 lat o oprocentowaniu stałym
lub zmiennym lub jako obligacje zerokuponowe, w trybie oferty publicznej albo w trybie oferty niepublicznej. Obligacje mogą
zostać wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu Catalyst. Obligacje będą emitowane w celu uzyskania środków na
zaspokojenie bieżących potrzeb finansowych związanych z realizacją strategii Grupy Kapitałowej PGNiG. Program nie był
wykorzystywany w bieżącym okresie sprawozdawczym.
Dodatkowo, w celu zoptymalizowania procesu zarządzania środkami pieniężnymi w Grupie Kapitałowej, PGNiG S.A. podpisało
w 2019 roku Umowę kredytu obrotowego na kwotę 10 000 milionów złotych z okresem dostępności 5 lat. Umowa została zawarta
z konsorcjum 9 banków, w skład którego wchodzą: Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Polska Kasa Opieki S.A., BNP Paribas
Bank Polska S.A., Caixa Bank S.A. Oddział w Polsce, ING Bank Śląski S.A., Intesa Sanpaolo SpA S.A. Oddział w Polsce,
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., Santander Bank Polska S.A. oraz Société Générale S.A. Kredyt zastąpił
finansowanie w postaci dwóch programów emisji obligacji z gwarancją objęcia na łączną kwotę 8 000 milionów złotych. Spółka
zamierza wykorzystać udostępnione w ramach kredytu środki pieniężne m.in. na finansowanie bieżącej działalności oraz
wydatków inwestycyjnych PGNiG S.A. i spółek z Grupy Kapitałowej PGNiG.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 59 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
W poniższej tabeli została zaprezentowana analiza wymagalności głównych pozycji zobowiązań finansowych.
2020
2019
do 1 roku
1-5 lat
powyżej 5 lat
Razem przepływy
niezdyskontowane
Wartość
bilansowa
do 1 roku
1-5 lat
powyżej 5 lat
Razem przepływy
niezdyskontowane
Wartość
bilansowa
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
24
80
750
854
320
3 025
91
748
3 864
3 320
Kredyty i pożyczki
-
-
-
-
-
3 002
-
-
3 002
3 002
Zobowiązanie z tytułu leasingu
24
80
750
854
320
23
91
748
862
318
Zobowiązania z tytułu dostaw i podatków
2 120
-
-
2 120
2 120
2 802
-
-
2 802
2 802
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
2 040
-
-
2 040
2 040
2 698
-
-
2 698
2 698
Zobowiązania z tytułu zakupu niefinansowych aktywów trwałych
dotyczących poszukiwania i oceny zasobów mineralnych
80
-
-
80
80
104
-
-
104
104
Zobowiązania z tytułu wspólnego zarządzania środkami
pieniężnymi (cash pooling)
203
-
-
203
203
119
-
-
119
119
Razem bez instrumentów pochodnych
2 347
80
750
3 177
2 643
5 946
91
748
6 785
6 241
Wystawione gwarancje finansowe
102
239
503
844
844
163
177
456
796
796
Pochodne instrumenty finansowe (dotyczy wyłącznie
zobowiązań z tytułu instrumentów pochodnych
na dzień bilansowy)
Transakcje zamiany stóp procentowych (IRS, CCIRS)
- wpływy
45
1 566
-
1 611
1 611
1 119
-
-
1 119
1 119
- wypływy
(44)
(1 742)
-
(1 786)
(1 786)
(1 001)
-
-
(1 001)
(1 001)
Transakcje forward i futures
- wpływy
5 370
1 770
281
7 421
7 421
274
-
-
274
274
- wypływy
(5 439)
(1 816)
(424)
(7 679)
(7 679)
(350)
(15)
-
(365)
(365)
Swapy towarowe
- wypływy
(611)
(105)
(8)
(724)
(724)
(563)
(5)
-
(568)
(568)
Swapy walutowy
- wypływy
(97)
(54)
-
(151)
(151)
-
-
-
-
-
Razem wypływy bez uwzględnienia wpływów
z instrumentów pochodnych
(6 191)
(3 717)
(432)
(10 340)
(10 340)
(1 914)
(20)
-
(1 934)
(1 934)
Razem po uwzględnieniu wpływów z instrumentów
pochodnych
(776)
(381)
(151)
(1 308)
(1 308)
(521)
(20)
-
(541)
(541)
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 60 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Spółka posiada znaczącą wartość praw wieczystego użytkowania gruntu, które ujmowane są jako leasing od 1 stycznia 2019 roku.
Zobowiązanie z tytułu leasingu zostało szerzej opisane w nocie 4.2. Zgodnie z przepisami prawa wysokość opłaty rocznej za
użytkowanie wieczyste z tytułu tych praw ustalane jest jako 1% lub 3% wartości nieruchomości dla której przekazywane jest prawo
użytkowania wieczystego. Wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, nie częściej niż raz
na trzy lata może być aktualizowana. Oznacza to, że wysokość opłaty rocznej może w przyszłości ulec zmianie i wpłynąć na wartość
zobowiązania. Ze względu na brak ustawowego limitu wzrostu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, nie ma możliwości ustalenia
procentowego wzrostu wartości zobowiązania z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste.
Wzrost płatności o 1% spowoduje wzrost zobowiązania o 8 milionów złotych.
7. Inwestycje w jednostki powiązane oraz transakcje ze stronami
powiązanymi
7.1 Udziały i akcje
Zasady rachunkowości
Pozycja udziały i akcje obejmuje udziały i akcje w spółkach zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach. Ponadto w wartości
bilansowej udziałów i akcji w spółkach zależnych wykazywane są dopłaty bezzwrotne wniesione do spółek, w tym na pokrycie strat wykazanych
w sprawozdaniu finansowym jednostki zależnej. Udziały i akcje wyceniane są w cenie nabycia pomniejszonej o ewentualne odpisy z tytułu utraty
wartości.
Test na utratę wartości przeprowadza się w przypadku wystąpienia przesłanek na utratę wartości, poprzez porównanie wartości bilansowej
z wyższą z dwóch kwot: wartością godziwą pomniejszoną o koszty sprzedaży i wartością użytkową. Straty z tytułu utraty wartości wykazuje się
w kosztach finansowych.
2020
2019
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
W jednostkach zależnych
Nota 7.3.
12 920
(2 673)
10 247
12 976
(2 732)
10 244
We wspólnych
przedsięwzięciach
Nota 7.3.
38
-
38
38
-
38
W jednostkach stowarzyszonych
Nota 7.3.
12
(10)
2
12
(10)
2
Pozostałe
89
(88)
1
24
(23)
1
Razem
13 059
(2 771)
10 288
13 050
(2 765)
10 285
W roku 2020 PGNiG S.A. zwiększyła zaangażowanie kapitału w PGNiG Upstream North Africa B.V. o wartość 5 milionów złotych
oraz w spółce PGNiG Ventures Sp. z o.o. (do 30 grudnia 2019 roku pod nazwą PGNiG SPV 5 Sp. z o.o.) o 3 miliony złotych.
W okresie porównawczym PGNiG S.A. nabyła udziały w PGNiG Upstream Norway AS o wartości 436 milionów złotych oraz
zwiększyła zaangażowanie kapitału w PGNiG Upstream North Africa B.V. o wartość 8 milionów złotych, w spółce PGNiG Gazoprojekt
S.A. o wartość 2 miliony złotych oraz w spółce PGNiG Ventures Sp. z o.o. o 1 milion złotych.
Pozycja odpis aktualizacyjny zawiera korektę pomiędzy wartością księgową wkładu niepieniężnego, a jego wartością godziwą na
moment wniesienia udziałów/akcji. Wartość tej korekty zarówno na 31 grudnia 2020 roku jak i na 31 grudnia 2019 roku wynosiła
2 015 milionów złotych i dotyczyła głównie następujących spółek: Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. w kwocie 1 516 milionów
złotych, PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o. w kwocie 344 milionów złotych, PGNiG Technologie S.A. w kwocie 82 milionów złotych,
Geovita Sp. z o.o. w kwocie 42 milionów złotych.
7.2 Utrata wartości udziałów i akcji
W 2020 roku Spółka dokonała dodatkowego odpisu aktualizującego wartość posiadanych udziałów w spółce PGNiG Upstream North
Africa B.V. w kwocie 5 milionów złotych (8 milionów złotych w roku 2019), w efekcie czego wartość odpisu aktualizującego na 31
grudnia 2020 roku wynosiła 527 milionów złotych (522 miliony złotych na 31 grudnia 2019 roku), co stanowi 100% wartości
posiadanych udziałów.
Działalność spółki PGNiG Upstream North Africa B.V w dalszym ciągu pozostaje objęta tak zwaną „Siłą Wyższą”, która została
wprowadzona 15 sierpnia 2014 roku. W jej wyniku działalność operacyjna i poszukiwawcza została wstrzymana. Decyzja
o prowadzeniu dalszych prac zostanie podjęta w zależności od rozwoju sytuacji politycznej w Libii.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 61 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
7.3 Szczegółowe informacje dotyczące jednostek zależnych, wspólnych przedsięwzięć oraz
jednostek stowarzyszonych
Kraj siedziby
Bezpośredni udział procentowy
w kapitale (odpowiada prawom
głosu)
Wartość bilansowa inwestycji
Lp.
Nazwa jednostki
2020
2019
2020
2019
Jednostki zależne
1
GEOFIZYKA Kraków S.A. w likwidacji w upadłości
likwidacyjnej
Polska
-
100,00%
-
-
2
GEOFIZYKA Toruń S.A.
Polska
100,00%
100,00%
68
68
3
Exalo Drilling S.A.
Polska
100,00%
100,00%
333
333
4
PGNiG Upstream Norway AS
Norwegia
100,00%
100,00%
1 110
1 110
5
PGNiG Upstream North Africa B.V.
Holandia
100,00%
100,00%
-
-
6
Geovita S.A.
Polska
100,00%
100,00%
36
36
7
PGNiG Technologie S.A.
Polska
100,00%
100,00%
83
83
8
PGNiG Supply&Trading GmbH
Niemcy
100,00%
100,00%
40
40
9
PGNiG Termika S.A.
Polska
100,00%
100,00%
2 772
2 772
10
Gas Storage Poland Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
6
6
11
PGNiG Serwis Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
10
10
12
Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
4 908
4 908
13
PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
772
772
14
PGNIG Ventures Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
4
1
15
PGNiG SPV 6 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
51
51
16
PGNiG SPV 7 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
-
-
17
PGNiG Gazoprojekt S.A.
Polska
93,73%
93,73%
13
13
18
GAS – TRADING S.A.
Polska
43,41%
43,41%
1
1
19
Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
Polska
100,00%
100,00%
40
40
10 247
10 244
Wspólne przedsięwzięcia
1
SGT EUROPOL GAZ S.A.
Polska
48,00%
48,00%
38
38
38
38
Jednostki stowarzyszone
1
PFK GASKON S.A.
Polska
45,94%
45,94%
-
-
2
ZWUG "INTERGAZ" Sp. z o.o.
Polska
38,30%
38,30%
2
2
3
"Dewon" PSA
Ukraina
36,38%
36,38%
-
-
2
2
Ponadto Spółka, jako jedyny fundator, posiada Fundację PGNiG S.A. im. Ignacego Łukasiewicza.
7.4 Udzielone pożyczki
Zasady rachunkowości
Pożyczki wyceniane są w oparciu o model biznesowy Spółki („utrzymywanie”) oraz oceny charakterystyki wynikających
z umowy przepływów pieniężnych. Spółka na moment początkowego ujęcia aktywa finansowego w księgach ustala, czy wynikające z umowy
przepływy pieniężne są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty, a zatem czy są zgodne z podstawową umową
pożyczkową (test SPPI).
Pożyczki wyceniane są:
według zamortyzowanego kosztu, pod warunkiem spełnienia testu przepływów pieniężnych,
w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w przypadku gdy test przepływów pieniężnych nie został spełniony.
Zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości, udzielone pożyczki poddawane są testowi na utratę wartości zgodnie z modelem strat
oczekiwanych, metodą analizy indywidualnej. Charakterystyka metody indywidualnej została opisana w nocie 6.1.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 62 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość udzielonych pożyczek
W celu ustalenia oczekiwanej straty kredytowej udzielonych pożyczek, Spółka przyjmuje iż źródłem ryzyka, które podlega analizie jest sytuacja
finansowa danego pożyczkobiorcy. Szacowanie odpisu na udzielone pożyczki przeprowadzane jest w oparciu o model statystyczny
uwzględniający szacowane prawdopodobieństwa upadłości/niewypłacalności dłużnika, stosowanych zabezpieczeń i szacowanej ekspozycji Spółki
w momencie upadłości/niewypłacalności dłużnika.
2020
2019
Jednostkom
zależnym
bezpośrednio
Jednostkom
zależnym
pośrednio i
stowarzyszonym
Razem
Jednostkom
zależnym
bezpośrednio
Jednostkom
zależnym
pośrednio i
stowarzyszonym
Razem
Saldo na początek okresu
4 961
965
5 926
2 641
832
3 473
Pożyczki udzielone
2 649
105
2 754
3 055
138
3 193
Naliczone odsetki
156
50
206
128
51
179
Różnice kursowe z wyceny
22
-
22
(1)
3
2
Spłata kapitału
(628)
(23)
(651)
(819)
(25)
(844)
Spłata odsetek
(157)
(21)
(178)
(136)
(22)
(158)
Wycena finansowa
(8)
(5)
(13)
3
(7)
(4)
Modyfikacja
-
-
-
94
(3)
91
Zaprzestanie ujmowania
udzielonego kapitału pożyczki
-
-
-
8
-
8
Odpisy z tytułu utraty wartości -
pozostałe
(31)
(8)
(39)
(12)
(2)
(14)
Saldo na koniec okresu
6 964
1 063
8 027
4 961
965
5 926
- długoterminowe
6 453
1 043
7 496
4 431
932
5 363
- krótkoterminowe
511
20
531
530
33
563
Na 31 grudnia 2020 roku Spółka dokonała kalkulacji wartości godziwej pożyczek. Przeprowadzane testy wykazały, że różnica
pomiędzy wartością godziwą pożyczek, a ich wartością bilansową nie przekracza 3%. Na 31 grudnia 2019 roku wskaźnik ten wynosił
2%.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 63 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Saldo
Lp.
Strona pożyczki
Cel pożyczki
Waluta
pożyczki
Oprocentowanie
Termin spłaty
2020
2019
1
Elektrociepłownia
Stalowa Wola S.A.
(ECSW S.A.)
a) Porozumienie konsolidujące - pożyczka
podporządkowana w celu spełnienia
warunków koniecznych do udzielenia
finansowania Elektrociepłowni Stalowa
Wola S.A. przez Bank Gospodarstwa
Krajowego i PGNiG S.A.
PLN
oprocentowanie stałe
7,93%
30.06.2033
265
246
b) pożyczka konsorcjalna zawarta
z Bankiem Gospodarstwa Krajowego
i PGNiG S.A. (transza A i B)
PLN
6M WIBOR + marża
1,45%
14.06.2030
421
421
c) pozostałe pożyczki udzielone w związku
z ponoszonymi kosztami projektu na etapie
projektowania, budowy i oddania do użytku
bloku gazowo – parowego w Stalowej Woli
– pożyczki podporządkowane pod
finansowanie wymienione w pkt b)
PLN
oprocentowanie stałe
7,93%, 7,51% lub
7,63%
30.06.2033
104
22
d) pożyczka VAT
PLN
1M WIBOR +marża
2,5%
31.03.2021
2
5
2
PGNiG Termika S.A.
a) Współfinansowanie zakupu 99,8%
pakietu akcji Vattenfall Heat Poland S.A.
PLN
3M WIBOR
+1,15%
31.12.2021
352
581
b) Pożyczka odnawialna na finansowanie
potrzeb inwestycyjnych
i płynnościowych
PLN
3M WIBOR +marża
1,31%
30.06.2028
2 333
1 899
3
PGNiG Upstream
Norway AS
a) Finansowanie ogólnych celów
korporacyjnych PGNiG Upstream Norway
AS, w szczególności finansowania projektu
Skarv, w tym zakupu udziałów w
Licencjach Produkcyjnych na Norweskim
Szelfie Kontynentalnym obejmujących pola
Skarv, Snadd oraz pole Gro
b) Finansowanie ogólnych celów
korporacyjnych PGNiG Upstream Norway
AS, bieżących nakładów inwestycyjnych
oraz wydatków związanych z działalnością
poszukiwawczą (waluta pożyczki NOK,
możliwość wypłaty i spłaty w NOK, USD i
EUR)
NOK
USD
3M NIBOR +marża
3%
3M LIBOR +marża
3%
31.12.2031
31.12.2031
1 766
192
1 271
-
4
Polska Spółka
Gazownictwa
Sp. z o.o.
a) Finasowanie rozbudowy i modernizacji
krajowej sieci dystrybucji gazu
PLN
3M WIBOR + marża
1,81%
31.12.2025
799
806
b) Wcześniejsza spłata umów zawartych
w latach 2007-2013 oraz finansowanie
bieżącej i inwestycyjnej działalności
3M WIBOR + marża
1,64%
30.06.2029
1 384
236
5
PGNiG Termika
Energetyka
Przemysłowa S.A.
a) Pożyczka na finansowanie programu
inwestycyjnego objętego „Biznes Planem
Grupy SEJ” oraz refinansowanie środków
finansowych pozyskanych poprzez emisję
obligacji
b) Sfinansowanie realizacji strategicznego
projektu inwestycyjnego pn.
Zabezpieczenie dostaw ciepła dla miasta
Rybnika po 2022 roku
PLN
6M WIBOR + marża
1,56%
6M WIBOR + marża
1,59%
31.12.2023
30.12.2033
260
10
270
-
6
Pozostałe
139
169
8 027
5 926
Istotne zmiany w udzielonych pożyczkach w bieżącym okresie sprawozdawczym
Pożyczki udzielone Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A.
W 2020 roku pomiędzy PGNiG S.A. a ECSW S.A. została zawarta nowa umowa pożyczki o wartości 59 milionów złotych na budowę
bloku gazowo-parowego i rezerwowego źródła ciepła oraz zapłatę odsetek z tytułu Umowy pożyczki zawartej w 2018 roku pomiędzy
ECSW S.A. a Bankiem Gospodarstwa Krajowego oraz PGNiG S.A. Na koniec 2020 roku wartość brutto pożyczki wycenianej według
zamortyzowanego kosztu wynosiła 61 milionów złotych, natomiast po uwzględnieniu odpisu aktualizującego
60 milionów złotych.
Ponadto w roku 2020 PGNiG S.A. oraz Elektrociepłownia Stalowa Wola zawarły umowę pożyczki do wysokości 35 milionów złotych
na działalność eksploatacyjną ECSW S.A. Zaangażowanie kapitałowe PGNiG S.A. z tytułu powyższej umowy wynosiło na koniec
2020 roku 22 miliony złotych. Na 31 grudnia 2020 roku wartość brutto pożyczki wycenianej według zamortyzowanego kosztu wynosiła
22 miliony złotych, natomiast wartość po uwzględnieniu odpisu aktualizującego wynosiła 21,7 miliona złotych.
Łączna wartość udzielonych pożyczek Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. przez PGNiG S.A. na 31 grudnia 2020 roku wycenionych
według zamortyzowanego kosztu wynosiła w kwocie brutto 809 milionów złotych, natomiast wartość pożyczek po uwzględnieniu
odpisu aktualizującego wynosiła 792 miliony złotych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 64 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
Pożyczki udzielone PGNiG Termika S.A.
W roku 2020 nastąpiła spłata pożyczki udzielonej PGNiG Termika S.A. z 23 sierpnia 2011 roku, aneksowanej 1 lipca 2018 roku
w kwocie 230 milionów złotych. Na 31 grudnia 2020 roku zaangażowanie kapitałowe PGNiG S.A. z tytułu powyższej umowy wynosiło
356 milionów złotych. Wartość brutto pożyczki wycenianej według zamortyzowanego kosztu wynosiła 356 milionów złotych,
natomiast po uwzględnieniu odpisu aktualizującego 352 miliony złotych. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki jest weksel własny in
blanco wraz z deklaracją wekslową.
W 2020 roku uruchomiono transze pożyczki zawartej 30 lipca 2018 roku na łączną kwotę 800 milionów złotych. PGNiG Termika S.A.
w 2020 roku dokonała również spłat pożyczki na łączną kwotę 350 milionów złotych. Na 31 grudnia 2020 roku zaangażowanie
kapitałowe PGNiG S.A. z tytułu powyższej umowy wynosiło 2 350 milionów złotych. Wartość brutto pożyczki wycenianej według
zamortyzowanego kosztu wynosiła 2 356 milionów złotych, natomiast wartość netto 2 333 miliony złotych. Pożyczka została
udzielona na finansowanie potrzeb inwestycyjnych i płynnościowych PGNiG Termika S.A. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki jest
weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową.
Łączna wartość brutto udzielonych pożyczek PGNiG Termika S.A. przez PGNiG S.A wycenianych według zamortyzowanego kosztu
na 31 grudnia 2020 roku wynosiła 2 712 milionów złotych, natomiast wartość pożyczek po uwzględnieniu odpisu aktualizującego
wynosiła 2 685 milionów złotych.
Pożyczka udzielona PGNiG Upstream Norway AS
W 2020 roku na podstawie umowy z 27 sierpnia 2010 roku o sfinansowanie ogólnych celów korporacyjnych, w szczególności złoża
SKARV, uruchomiono kolejną transzę pożyczki w kwocie 464 miliony złotych. Zaangażowanie kapitałowe PGNiG S.A. z tytułu
powyższej umowy wynosiło na koniec 2020 roku 1 811 milionów złotych. Na 31 grudnia 2020 roku wartość brutto pożyczki wycenionej
w zamortyzowanym koszcie wynosiła 1 778 milionów złotych, natomiast wartość netto 1 766 milionów złotych.
Ponadto w 2020 roku została podpisana nowa umowa pożyczki pomiędzy PGNiG S.A. a PGNiG Upstream Norway AS na
sfinansowanie ogólnych celów korporacyjnych, bieżących nakładów inwestycyjnych oraz wydatków związanych z działalnością
poszukiwawczą PGNiG Upstream Norway AS. W ramach powyższej umowy została wypłacona transza w wysokości 213 milionów
złotych. Na 31 grudnia 2020 roku wartość brutto pożyczki wycenionej w zamortyzowanym koszcie wynosiła 193 miliony złotych,
natomiast wartość netto 192 miliony złotych.
Łączna wartość brutto udzielonych pożyczek PGNiG Upstream Norway AS przez PGNiG S.A. na 31 grudnia 2020 roku wycenianych
według zamortyzowanego kosztu wynosiła 1 972 miliony złotych, natomiast wartość pożyczek po uwzględnieniu odpisu
aktualizującego wynosiła 1 958 milionów złotych.
Pożyczki udzielone Polskiej Spółce Gazownictwa Sp. z o.o.
W 2020 roku na podstawie umowy pożyczki odnawialnej z 31 lipca 2019 roku, aneksowanej 23 października 2020 roku Polskiej
Spółce Gazownictwa Sp. z o.o. zwiększono kwotę limitu pożyczki o 1 200 milionów złotych. W ramach tej umowy w 2020 roku
uruchomiono transze pożyczki w łącznej kwocie 1 154 miliony złotych. Zaangażowanie kapitałowe PGNiG S.A. z tytułu powyższej
umowy wynosiło na koniec 2020 roku 1 384 miliony złotych. Na 31 grudnia 2020 roku wartość brutto pożyczki wycenionej
w zamortyzowanym koszcie wynosiła 1 393 miliony złotych, natomiast wartość netto 1 384 miliony złotych
Na 31 grudnia 2020 roku wartość pożyczek udzielonych Polskiej Spółce Gazownictwa Sp. z o.o. wycenianych według
zamortyzowanego kosztu wynosiła 2 197 milionów złotych, a po uwzględnieniu odpisu aktualizacyjnego 2 183 miliony złotych.
Pożyczki udzielone PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa S.A.
W 2020 roku w celu sfinansowania projektu inwestycyjnego o nazwie: „Zabezpieczenie dostaw ciepła dla miasta Rybnika po 2022
roku”, została zawarta umowa na udzielenie pożyczki w kwocie 98 milionów złotych. Termin spłaty pożyczki został ustalony na
30 grudnia 2033 roku. W grudniu 2020 roku uruchomiono pierwszą transzę pożyczki w kwocie 10 milionów złotych.
Na 31 grudnia 2020 roku wartość pożyczek udzielonych PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa S.A. wycenionych według
zamortyzowanego kosztu wynosiła 273 miliony złotych, a po uwzględnieniu odpisu aktualizacyjnego 270 milionów złotych.
Wpływ COVID-19 na poziom oczekiwanych strat kredytowych dla udzielonych pożyczek
Spółka na bieżąco monitoruje poziom ryzyka kredytowego powiązany z posiadanymi długoterminowymi instrumentami finansowymi.
Kontrahenci Spółki (w przeważającej mierze inne spółki z GK PGNiG) funkcjonują w sektorach, które charakteryzują się potencjalnie
dużą wrażliwością na wpływ COVID-19. Rating jednostki dominującej w Grupie Kapitałowej, w ramach której funkcjonują kontrahenci,
utrzymywany jest na poziomie inwestycyjnym, co ogranicza ryzyko niewypłacalności kontrahentów w horyzoncie życia instrumentów
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 65 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
finansowych posiadanych przez Spółkę, a tym samym na datę bilansową nie zostały zidentyfikowane przesłanki znaczącego wzrostu
ryzyka kredytowego instrumentów finansowych.
Oczekiwana strata kredytowa kalkulowana dla udzielonych pożyczek oszacowana została na poziomie 132 milionów złotych,
z czego 14 milionów złotych odzwierciedla szacowany na datę bilansową efekt wpływu COVID-19 na prawdopodobieństwo
niewypłacalności kontrahentów w okresach przyszłych. Na 31 grudnia 2020 oczekiwana strata kredytowa w zakresie udzielonych
pożyczek, dla których kalkulowana jest w horyzoncie 12 miesięcy wyniosła 75 milionów złotych. Łączna oczekiwana strata kredytowa
dla udzielonych pożyczek jest wyższa o 39 milionów złotych w porównaniu do oczekiwanej straty kredytowej dla udzielonych
pożyczek na koniec 2019 roku.
Klasa 1 -
oczekiwana strata
w okresie całego życia
Klasa 2 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Razem
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
5 851
9
159
6 019
Spłaty kapitału
(649)
-
(2)
(651)
Pożyczki udzielone
2 752
2
-
2 754
Pozostały wpływ
38
(1)
-
37
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
7 992
10
157
8 159
Skumulowany odpis na 1 stycznia 2020
(37)
(2)
(54)
(93)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(87)
(1)
(3)
(91)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
49
2
1
52
Skumulowany odpis na 31 grudnia 2020
(75)
(1)
(56)
(132)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
7 917
9
101
8 027
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2019
3 394
-
157
3 551
Transfer do grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego
życia
(9)
-
-
(9)
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
9
-
9
Spłaty kapitału
(840)
-
(4)
(844)
Pożyczki udzielone
3 193
-
-
3 193
Pozostały wpływ
113
-
6
119
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2019
5 851
9
159
6 019
Skumulowany odpis na 1 stycznia 2019
(24)
-
(54)
(78)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(25)
(2)
(3)
(30)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
12
-
4
16
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
-
-
(1)
(1)
Skumulowany odpis na 31 grudnia 2019
(37)
(2)
(54)
(93)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2019
5 814
7
105
5 926
W 2020 roku nie wystąpiły transfery pomiędzy klasami.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 66 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
7.4.1 Transakcje z jednostkami powiązanymi
Jednostki zależne
Jednostki
stowarzyszone
Wspólne przedsięwzięcia
2020
2019
2020
2019
2020
2019
Obroty i przychody/koszty za rok sprawozdawczy
Sprzedaż produktów i usług do jednostek powiązanych
2 043
1 923
-
-
257
41
Zakupy od jednostek powiązanych
3 575
5 895
-
-
265
54
Otrzymane dywidendy
454
1 343
1
1
-
-
Przychody finansowe, przychody z tytułu odsetek obliczone
z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej oraz przychody
z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów finansowych
wycenianych w zamortyzowanym koszcie
197
285
3
3
38
35
Koszty finansowe
1
2
-
-
-
-
Salda na koniec okresu sprawozdawczego
Należności z tytułu dostaw i usług od jednostek powiązanych
Nota 5.2.2.
164
158
-
-
174
6
Udzielone pożyczki jednostkom powiązanym po uwzględnieniu
odpisów z tytułu utraty wartości
Nota 7.4.
7 235
5 232
-
-
792
694
w tym kwota odpisów z tytułu utraty wartości
59
28
56
54
17
11
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług wobec jednostek
powiązanych
Nota 5.2.3.
410
311
-
-
40
5
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
Nota 4.2.
8
9
-
-
-
-
Pozycja zakupy od jednostek powiązanych dotyczy głównie kosztów zakupu oraz magazynowania gazu. W latach 2020 i 2019 Spółka
nie zawarła żadnych istotnych transakcji z jednostkami powiązanymi na innych warunkach niż warunki rynkowe.
7.4.2 Transakcje z jednostkami, których udziałowcem lub akcjonariuszem jest Skarb Państwa
Główne transakcje prowadzone z jednostkami, których udziałowcem/akcjonariuszem jest Skarb Państwa (posiadający, kontrolę,
współkontrolę lub znaczący wpływ nad tymi jednostkami) dotyczą bieżącej działalności Spółki, czyli obrotu gazem ziemnym,
sprzedaży ropy naftowej oraz energii elektrycznej.
W latach 2020 – 2019 PGNiG S.A. uzyskała największe obroty z następującymi podmiotami, których akcjonariuszem lub
udziałowcem jest Skarb Państwa: Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A.,
ORLEN Południe S.A., PGE Energia Ciepła S.A. (poprzednio PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.,) Grupa LOTOS
S.A., Grupa Azoty Zakłady Azotowe PUŁAWY S.A., Grupa Azoty S.A., Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn S.A., Grupa Azoty
Zakłady Chemiczne POLICE S.A., KGHM Polska Miedź S.A.
7.4.3 Informacje o świadczeniach dla kluczowego personelu kierowniczego Spółki
2020
2019
Zarząd
Rada Nadzorcza
Razem
Zarząd
Rada Nadzorcza
Razem
Krótkoterminowe świadczenia
pracownicze*
9,202
0,767
9,969
10,025
0,695
10,720
Świadczenia z tytułu rozwiązania
stosunku pracy
1,698
-
1,698
0,443
-
0,443
Razem
10,900
0,767
11,667
10,468
0,695
11,163
*W bieżącym okresie Spółka dokonała weryfikacji zakresu personelu, który uznaje za kluczowy personel Spółki. W konsekwencji tej weryfikacji dane porównawcze
prezentowane w kategorii „Krótkoterminowe świadczenia pracownicze” zostały skorygowane.
Szczegółowe informacje na temat wynagrodzeń kluczowego personelu kierowniczego PGNiG S.A. znajdują się w Sprawozdaniu
Zarządu z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG w rozdziale 6.3.4. Polityka wynagrodzenia członków organów
zarządczych i nadzorczych PGNiG.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 67 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
8. Pozostałe noty objaśniające
8.1 Aktywa i zobowiązania warunkowe
Zobowiązania warunkowe
2020
2019
Poręczenia
716
702
Gwarancje
4 642
3 508
Weksle
553
552
Razem
5 911
4 762
W ramach kategorii zobowiązań warunkowych najistotniejszą pozycję stanowią udzielone gwarancje. Zarówno na 31 grudnia 2020
roku, jak i 31 grudnia 2019 roku najistotniejszą pozycję w ramach tej kategorii stanowiło zabezpieczenie posiadanej przez PGNiG
Upstream Norway AS koncesji na złożu Skarv na Norweskim Szelfie Kontynentalnym o wartości 2 896 milionów złotych (2 672 miliony
złotych w 2019 roku). W pozycji gwarancje PGNiG S.A. ujmuje również zobowiązania z tytułu zabezpieczenia dostaw gazu oraz
zabezpieczenie kredytu w rachunku bieżącym udzielane spółkom GK PGNiG przez instytucje finansowe, gdzie najistotniejszą
pozycję stanowi udzielone zabezpieczenie PGNiG Supply&Trading GmbH o wartości 654 milionów złotych w 2020 roku (555 milionów
złotych w 2019 roku). W 2020 roku Spółka udzieliła gwarancji na rzecz PGNiG Supply&Trading GmbH
o wartości 752 milionów złotych z tytułu czarteru statku do transportu LNG. W okresie porównawczym Spółka nie udzielała tego typu
zabezpieczeń.
8.2 Wspólne działania
Zasady rachunkowości
Wspólne działania
W związku z udziałami we wspólnych działaniach Spółka jako wspólnik wspólnego działania ujmuje w swoim sprawozdaniu finansowym:
swoje aktywa, w tym udział w aktywach posiadanych wspólnie,
swoje zobowiązania, w tym udział w zobowiązaniach zaciągniętych wspólnie,
przychody ze sprzedaży swojego udziału produkcji w wynikach wspólnej działalności,
swoją część przychodów ze sprzedaży produkcji w ramach wspólnej działalności,
swoje koszty, w tym udział we wspólnie poniesionych kosztach.
W związku z tym, że aktywa, zobowiązania, przychody i koszty związane ze wspólnym działaniem są wykazane w jednostkowym sprawozdaniu
finansowym Spółki, nie dokonuje się korekt oraz nie stosuje się innych procedur konsolidacyjnych w odniesieniu do tych pozycji podczas
sporządzania sprawozdania finansowego.
W bieżącym okresie sprawozdawczym wspólne działania były prowadzone przez Spółkę głównie na terenie Polski oraz poza
granicami, na obszarze Pakistanu. Wspólne działania polegają głównie na poszukiwaniu i wydobyciu gazu ziemnego oraz ropy
naftowej.
Informacje na temat najistotniejszych wspólnych działalności na 31 grudnia 2020 roku zostały szczegółowo opisane w rozdziale
5.1.3. Działalność w Polsce oraz 5.1.4. Działalność Zagraniczna w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG S.A. i Grupy
Kapitałowej PGNiG.
8.3 Wybrane dane finansowe spółki ujawniane zgodnie z art. 44 ust. 2 Ustawy prawo
energetyczne
W poniższych tabelach zaprezentowano dane dotyczące przychodów, kosztów, zysków i strat oraz aktywów i pasywów, w podziale
na działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi oraz pozostałą działalność.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 68 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
2020
2019
Obrót paliwami
gazowymi
Pozostała
działalność
Razem (PLN)
Obrót paliwami
gazowymi
Pozostała
działalność
Razem (PLN)
Rachunek zysków i strat
Przychody ze sprzedaży
15 121
6 117
21 238
16 332
6 283
22 615
Koszty operacyjne
(12 828)
(514)
(13 342)
(17 763)
(4 467)
(22 230)
Zysk/Strata z działalności
operacyjnej
2 293
5 603
7 896
(1 431)
1 816
385
Koszty i przychody finansowe
-
595
595
-
1 604
1 604
Zysk/Strata przed
opodatkowaniem
2 293
6 198
8 491
(1 431)
3 420
1 989
Podatek dochodowy
-
(1 582)
(1 582)
-
(241)
(241)
Zysk/Strata netto
2 293
4 616
6 909
(1 431)
3 179
1 748
Sprawozdanie z sytuacji
finansowej
Aktywa trwałe
30 737
30 737
28 885
28 885
Należności
1 389
389
1 778
1 178
708
1 886
Zapasy
1 781
289
2 070
2 955
275
3 230
Pozostałe aktywa
krótkoterminowe
-
9 161
9 161
-
7 043
7 043
Aktywa razem
3 170
40 576
43 746
4 133
36 911
41 044
Zobowiązania z tytułu dostaw
i podatków
930
1 190
2 120
1 268
1 534
2 802
Kapitał i pozostałe pasywa
28
41 598
41 626
25
38 217
38 242
Pasywa razem
958
42 788
43 746
1 293
39 751
41 044
Zgodnie z wymogami określonymi w art. 44 ust.1 Ustawy prawo energetyczne z 10 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997 Nr 54 poz. 348,
z późniejszymi zmianami), Spółka prowadzi ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów
i przychodów, zysków i strat dla wyodrębnionych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej.
Ewidencja ta oparta jest o model kontrolingowy, który dostarcza informacji z zakresu rachunkowości zarządczej na podstawie danych
ujętych na potrzeby rachunkowości finansowej. Koszty, które można bezpośrednio przyporządkować do danego rodzaju działalności
ujmowane są na odpowiednio pogrupowanych obiektach kontrolingowych przypisanych do danego produktu. Wszystkie pozostałe
koszty są dzielone według zapisanej reguły w oparciu o wskaźniki statystyczne, wykorzystywane jako klucze podziału kosztów.
Ostatnim ogniwem w łańcuchu rozliczeń kosztów są zlecenia wynikowe. Rodzaje działalności, które są jedną z cech określających
zlecenia wynikowe służą do agregacji kosztów i przychodów do odpowiednich działalności Spółki.
Alokacja należności, zapasów oraz zobowiązań ujętych na dzień kończący okres sprawozdawczy do działalności związanej
z obrotem paliwami gazowymi została przeprowadzona metodą identyfikacji bezpośredniej w oparciu o analizę szczegółową zapisów
z ksiąg.
Pozostałe pozycje aktywów i pasywów sprawozdania z sytuacji finansowej Spółki zostały zaalokowane do działalności pozostałej ze
względu na brak powiązania tych pozycji z działalnością związaną z obrotem paliwami gazowymi lub ze względu na nieistotny udział
tych pozycji w tej działalności.
8.4 Wynagrodzenie firmy audytorskiej za obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania
finansowego Spółki oraz inne usługi
2020
2019
Badanie rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej
0,18
0,24
Inne usługi poświadczające, w tym za przegląd sprawozdań finansowych
0,40
0,36
Razem
0,58
0,60
W okresie zakończonym 31 grudnia 2020 roku podmiotem przeprowadzającym badanie jednostkowego sprawozdania finansowego
PGNiG S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania Grupy Kapitałowej PGNiG była firma audytorska PKF Consult Sp. z o.o. Sp. k.
Zgodnie z umową zawartą 12 kwietnia 2019 roku wykonuje przeglądy śródroczne oraz badania jednostkowych i skonsolidowanych
sprawozdań finansowych za lata 2019 – 2020. 20 maja 2020 roku została zawarta umowa z firmą PKF Consult Sp. z o.o. Sp. k. której
przedmiotem jest badanie sprawozdania finansowego PGNiG S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania Grupy Kapitałowej PGNiG
za lata 2021 – 2022.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2020
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 69 z 69 Dokument podpisany elektronicznie
8.5 Inne istotne informacje
Postępowania przed Prezesem UOKiK – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG S.A.
i Grupy Kapitałowej PGNiG, rozdział 8.2 Postępowania sądowe
Kontrakty na dostawy paliwa gazowego oraz ropy naftowej – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu
z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG, rozdział 4.1 Segment Poszukiwanie i Wydobycie oraz rozdział 4.2.2
Obszar działalności hurtowej
Kontrakty na zakup paliwa gazowego – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG S.A.
i Grupy Kapitałowej PGNiG, rozdział 4.2.2 Obszar działalności hurtowej
Zmiany w posiadanych kontraktach – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG S.A. i Grupy
Kapitałowej PGNiG rozdział 4.2.2. Obszar działalności hurtowej
Renegocjacja warunków cenowych kontraktu jamalskiego – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu
z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG rozdział 4.2.2 Obszar działalności hurtowej
Decyzje Prezesa URE dotyczące nałożenia na PGNiG S.A. kar pieniężnych – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu
Zarządu z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG rozdział 8.2 Postępowania sądowe
Informacje o świadczeniach dla kluczowego personelu kierowniczego Spółki - szczegółowe informacje na temat
wynagrodzeń kluczowego personelu kierowniczego PGNiG S.A. znajdują się w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG
S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG rozdział 6.3.4. Polityka wynagrodzenia członków organów zarządczych i nadzorczych PGNiG
8.6 Zdarzenia po dacie bilansu
W związku z wygaśnięciem ważności złożonej TAURON Polska Energia S.A. (dalej „TAURON”) oferty dotyczącej nabycia przez
PGNiG S.A. 100% udziałów w spółce Tauron Ciepło Sp. z o.o. (dalej „Transakcja”) i brakiem wypracowania konsensusu w
efekcie prowadzonych negocjacji w ramach przyznanej PGNiG S.A. przez TAURON wyłączności negocjacyjnej wygasającej
31 stycznia 2021 roku, PGNiG S.A. poinformowało 29 stycznia 2021 roku TAURON o woli niekontynuowania dalszych negocjacji
zmierzających do zawarcia Transakcji.
10 lutego 2021 roku PGNiG S.A. złożyło oświadczenie o odstąpieniu od udziału w procesie zmierzającym do nabycia polskich
aktywów Grupy ČEZ (dalej „ČEZ”) i współpracy z PGE Polską Grupą Energetyczną S.A. (dalej „PGE”) prowadzonej na potrzeby
tego procesu transakcyjnego. W ramach procesu, 11 grudnia 2020 roku PGNiG S.A. i PGE złożyły wspólnie ofertę niewiążącą
nabycia spółek zależnych ČEZ, które prowadzą działalność związaną z wytwarzaniem i sprzedażą ciepła oraz energii
elektrycznej w Polsce (ČEZ Skawina S.A. oraz ČEZ Chorzów S.A.), a także świadczą określone usługi wspierające
w zakresie: gospodarowania ubocznymi produktami spalania, komunikacji, tradingu oraz obsługi korporacyjnej (ČEZ Produkty
Energetyczne sp. z o.o. oraz ČEZ Polska sp. z o.o.).
17 lutego 2021 roku pan Jarosław Wróbel złożył rezygnację z pełnienia funkcji Członka Zarządu – Wiceprezesa Zarządu PGNiG
S.A., z końcem 1 marca 2021 roku. Jako powód rezygnacji Pan Jarosław Wróbel wskazał powołanie go do pełnienia funkcji
Wiceprezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A.
2 marca 2021 roku Rada Nadzorcza PGNiG S.A. podjęła decyzję o powołaniu z dniem 16 marca 2021 roku Pana Artura Cieślika
na stanowisko Wiceprezesa Zarządu PGNiG S.A., na okres trwania VI kadencji Zarządu Spółki, kończącej się
10 stycznia 2023 roku. Więcej informacji można znaleźć w Sprawozdaniu Zarządu z działalności PGNiG S.A. oraz Grupy
Kapitałowej PGNiG w rozdziale 6.2.1 Zarząd.